AVM’ler yüzünden “esnaf” batıyor!

SULTAN GÜMÜŞ / ÖZEL HABER
CHP İzmir İl Başkanı Deniz Yücel ile İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İESOB) Başkanı Zekeriya Mutlu, farklı zaman dilimlerinde basın açıklaması yaptı. Her iki yetkilinin de ortak derdi pandemi döneminde büyük kriz yaşayan ‘esnaf’… Yücel, 700 bin esnafın dükkan kapattığını, çoğunun intihar girişiminde bulunduğunu belirtirken, Mutlu ise esnafın işlerinde yüzde 83’lük bir düşüşün olduğunu, yüzde 26 istihdam kaybı yaşandığını kaydetmişti… İLKSES Gazetesi olarak Kemeraltı Çarşısı’nda bulunan esnafı ziyaret edip, yaşananları yerinde görmek istedik. Görünen o ki esnafın sadece yüzde 23’ü eski performansını yakalayabilmiş durumda. Bir kısım esnaf ise kepenkleri indirmiş, dükkanları kiraya vermiş. Yılların tarihi çarşısı adeta ‘Devren Kiralık Kemeraltı’… Son 10-15 yıldır böyle bir acı tablo ile karşılaştıklarını, ancak salgının var olan yaraya tuz bastığını vurgulayan esnaf, özellikle şehrin göbeğine inşa edilen alışveriş merkezlerinin kendilerini bitirdiğini söyledi. 600 sayfada esnafın çilesini anlatan Başkan Mutlu ise AVM’lerin en azından haftada bir gün kapatılmasını önerdi.



ESNAF, AVM’LER KADAR GÜÇLÜ DEĞİL
“Esnaf sanatkarların işleri düştü, gelirleri dip seviyeye geldi ama kira, vergi, kredi, elektrik, SGK ödemeleri aynen devam ediyor” ifadelerini kullanan İESOB Başkanı Zekeriya Mutlu, şunları ekledi: “Dolayısıyla, hiç olmazsa devlete olan ödemelere, devlet bankalarına olan kredi borçlarına esneklik getirilmeli, genelge ile faaliyetleri durdurulan üyelerimize kredi ve finans desteği verilmeli, kesimin rahat nefes alması sağlanmalıdır.” Virüsün Türkiye’yi de tehdit etmesiyle alınan tedbirlerin özellikle küçük işletmeleri zor duruma soktuğuna değinen Mutlu, “Alınan tedbirleri son derece yerinde buluyoruz, sağlık her şeyin başında gelir. Ancak ticaret dünyasının, ekonominin de süreci en az hasarla atlatması için bazı önlemler düşünülmeli. Bir süredir insanların yaşam tarzı değişti. Sokağa çıkmaya bile çekinir, işlerini evden bilgisayar başında halleder, mümkün olduğunca çevre ile olan ilişkilerini sınırlar hale geldiler. AVM’ler, büyük işletmeler bir şekilde olağanüstü durumun üstesinden gelebilir. Ancak sermayesi sınırlı olan esnaf sanatkarlarımız büyük işletmelerin dayanma gücüne sahip değil” yorumunda bulundu.



HAKSIZ REKABET OLUŞTURULUYOR
AVM’lerin şehir merkezlerine konumlanarak esnaf ile haksız rekabet oluşturduğunu hatırlatan Mutlu, “Hipermarketler çok çeşitli malı bir arada bulundurmakta. Dolayısıyla açılan her yeni bir hipermarket onlarca esnafın kepenk kapatması anlamına gelmekte. Bu noktada AVM ve hipermarketler çalışma alanları bakımından sınırlamaya tabi tutulmalı ve Rekabet Kurumu tarafından etkin olarak denetlenmeli” dedi.  AVM’lerin geceyi bulan çalışma saatlerinin esnafı olumsuz etkilediğinin altını çizen Mutlu, “Alışveriş merkezleri ve bu yapıların işleyişi ile ilgili açılış ve kapanış usulleri, çalışma saatleri ve günleri ile ilgili çıkarılan kanun, esnaf sanatkarların beklentilerini tam olarak karşılayamamış durumda. Esnafın tek başına 365 gün 24 saat çalışmasının imkansız olacağından burada saat ve satış anlamında haksızlık doğuyor. Bizler esnaflar için pozitif ayrımcılık bekliyoruz ve AVM’lerin en azından pandemi döneminde haftada bir gün kapatılmasını talep ediyoruz” ifadelerine yer verdi.
BEN DE DÜKKANI KAPATACAĞIM…
Yönümüzü konunun muhatabı esnafa da çevirdik. “Satışlar böyle devam ederse ben de dükkanı kapatacağım” diyen bir dükkan işletmecisi, “AVM’lerin zamanla artışı, dolar kurundaki yükseliş, yerli müşterinin olmayışı, sadece yabancı müşterilerin gelmesi ancak onların da hiçbir şey almaması, kira fiyatlarındaki artış, sonrasında yaşanan pandemi bizleri de etkiliyor. Bundan 10-15 sene öncesine kadar birçok işim oluyordu ancak şimdi sinek avlıyorum. Bakın saat kaç olmuş dükkanlar hala kapalı. Müşteri gelmeyeceğini bildikleri için geç açıyorlar ya da tamamen kapatıp kiraya veriyorlar. 8 yıldır durumumuz kötü ancak son 2 yıldır daha da belirginleşti. Bu sokağın en eskisi biziz. 35 senedir burada çalışıyoruz. Böyle bir şeyi ömrü hayatım boyunca görmedim” dedi. Şehrin göbeğine yapılan AVM’lerden dolayı Kemeraltı’nın ivme kaybettiğini kaydeden bir diğer esnaf da “Alışveriş merkezleri bizi harbiden bitirdi. Alt yapı şu, bu geçin. Çarşı esnafının en büyük derdi AVM. Vatandaş oralara gidip bile bile ‘lades’ diyor. 15 TL’lik yağı bizden alacağına gidip AVM’den 30 TL’ye alıyor. Bakın, çarşının yarısı kapalı. Bu görülmüş manzara değil. Gidin tüm esnafla konuşun hepsi aynı şeyi söyler. Kimseden yardım falan istemiyoruz. Yardım edecek olsalardı şimdiye dek yaparlardı” şeklinde konuştu.
ESNAF HEP ÜMİDİYLE YAŞAR
“Tüm Türkiye genelinde esnafta ciddi bir sıkıntı var” diyen başka bir esnaf ise “Kemeraltında 14 bin olan esnaf sayımız, 10 bin 500’lere düşmüş durumda. Büyük bir ürün yelpazesine sahip olmasına rağmen esnafımız mutlu değil. Çünkü her yerde küçük çaplı çarşılar ve Kemeraltılar kuruldu. Küçük esnafın yaşaması için tüm Ege Bölgesi halkını Kemeraltı’na davet ediyoruz. AVM’lere alışveriş yapmaya gidersiniz kişi sizinle iletişim kurmaz, indirim yapmaz, barkottan okutup geçer. Ancak Kemeraltı’nda 5 liralık bir kahve alsanız ardından sohbet muhabbet gelir. Ahilik kültürü devam eder. O yüzden küçük esnaf hep ümidiyle yaşar. Kemeraltı bitmedi, bitmeyecek. Çünkü insanın olduğu yerde kaçınılmaz bir yaşam vardır” yorumunda bulundu.