Estetiğin doruk noktası kaligrafi

ONURHAN ALPAGUT

Bize kendinizden kısaca bahseder misiniz?

1969 Edirne doğumluyum. 16 yıldır kaligrafi ve hat sanatı ile uğraşıyorum. Bu işin okulunu okumadım, alaylı olarak başladım. Bir yerlere tırnaklarımızla kazıyarak geldik. Sanatı ustalardan gördük, öğrendik ve meşk ettik. Kaligrafi ve hat birbirine yakın bir o kadar da uzak sanatlar. Her iki sanatında kendine göre özellikleri var. Bu sanat dalları ile uğraşan ustalar ne yazık ki günümüzde pek bulunmamakta. Bu sanata olan ilgim ise resimden kaynaklanıyor. 1999 yıllında resim ile uğraşıyordum, fakat bir arayış içindeydim. Bu arayışlarım sonucunda yazı sanatını fark ettim. İçimdeki sanatsal boşluğu yazıyla doldurmaya karar verdim. Daha sonra hat ve kaligrafi yolunda ilerlemeye başladım. Yaptıklarım beğeniyle karşılandı. Kendi çizgimi oluşturdum ve yolumda ilerlemeye Bornova Sanat Atölyesi’nde devam ediyorum.

Kaligrafi nedir?

Kaligrafi, süsleyerek yazı yazma sanatıdır. Kaligrafi kelimesinin kökeni Yunanca kallos ‘güzel' ve graphos ‘yazı' kelimeleridir. Çin başta olmak üzere Doğu Asya, batı toplumlarına ait tarihleri çok eskiye dayanan birçok kaligrafi örneği mevcuttur. İslam uygarlıklarında kaligrafi ‘hat sanatı' adını alır.

Kaligrafi ile hat sanatını birbirinden ayıran özellikler nelerdir?

Ülkemizde genellikle ‘hat sanatı' ve ‘kaligrafi' aynı çerçevede anılıyor olsa da aslında farklı konulardır. Temelde her ikisini de güzel yazı yazma sanatı olarak adlandırabiliriz. Fakat hat sanatı deyince akla ilk gelen şey; eski harflerle yazılan dini içerikli yazılardır. Osmanlı kültüründe dini motiflerin ön planda olması sebebiyle Allah ve peygamber sevgisini göstermek amacıyla ‘Hattatlar' bu sanatı kullanmışlar ve günümüze kadar ulaşan pek çok eser bırakmışlardır. Hat sanatı kaligrafiye göre çok daha fazla emek ve uğraş isteyen bir sanat dalıdır. Usta-çırak ilişkisi ile bir sonraki nesillere aktarılan hat sanatı bugün için çok fazla yaygın olmamakla beraber halen bu sanatı devam ettiren değerli ustalar gelecek nesillere kendimize ait olan bu eşsiz sanatı meşk yolu ile aktarmaktadırlar. Günümüzde insanların bu sanatlara bakış açısı günden güne artmakta ve güzel yazı her şeye rağmen klavyelere meydan okumaktadır.

Kaligrafi ile yetenek arasında ne gibi bir ilişki var?

Kaligrafi için Latin harfleri kullanılarak güzel yazı yazma sanatı da diyebiliriz. Hat sanatına göre öğrenmesi daha kolay olmakla beraber iyi bir kaligrafi ustası olmak uzun zaman alabilir. Kaligrafi de amaç değişik motifler kullanarak yazıyı olduğundan farklı bir kimliğe büründürmektir. Fırça, metal uç kamış, kalem gibi çeşitli materyallerin kullanılmasıyla, genellikle dik ve yatay çizgilerden oluşan, Latin harflerini simetrik bir şekilde kağıda dökülmesi kaligrafinin en temel unsurlarından birisidir. Zaman ayrılması durumunda her kesimden insanın rahatlıkla öğrenebileceği son derece keyifli görselliği ve estetik yapısı yüksek bir sanat dalıdır.

İnsanların bu sanata bakış açısı sizce nasıl?

Bornova Sanat Atölyesi İzmir'de ana teması yazı olan ve sadece kaligrafi ve hat dersleri veren atölyelerden biridir. İnsanların bu sanata bakış açısından bahsedecek olursak; ilginin çok olduğunu güzel yazı yazmanın herkes tarafından arzu edildiğini, uygulamalı yazım aşamasında hayranlıklarını bir kat daha arttığını ayırt edebildikleri ölçüde kurslarımıza katıldıklarını görmekteyim. Biz yazı sevdalıları bu ilginin artarak devam etmesinden oldukça memnuniyet duymaktayım. Yazıyı anlatabildiğimiz her bireyin bizim için çok özel olduğunu düşünürsek gelecek neslin geleneksel sanatları daha yukarı taşıyacakları inancını taşımaktayım.

İLKAY DOĞAN KİMDİR?

1969 yılında Edirne’de dünyaya geldi. İlk ve ortaokul yıllarından sonra 1980 yılında ailesinin memleketi olan İzmir’e yerleşti. Kanar'ın sanat hayatı çocuk yaşlarda öğretmenlerinin ve çevresinin resim yeteneğini fark etmesi ile başladı. 1999 yılında yazıyla tanıştı. Yazıda eski üstatlardan ve günümüz ustalarından faydalanarak kendine yeni bir tarz bulma sevdası onu Emin Barın üstadın açtığı yolun izlerini sürmeye yöneltti. Kaligrafi hat ve airbrush sanatlarına büyük bir ilgiyle bağlandı çalışmalarını bu yönde çeşitli ustalarla çalışarak geliştirdi. Bu güne kadar birçok eser hazırlayan sanatçı ilk sergisini, 2010 yılında Dünün İzinde adlı sergisinde halka sundu. Airbrush tekniği kullanılarak yaptığı çalışma Türk Chopper, Forum Bornova ve Lösev'in birlikte düzenlediği kask tasarımı yarışmasında, halkın oylarıyla birincilik ödülüne layık görüldü. Kaligrafiyi tanıtım amaçlı turistik stantlar açtı. İzmir Bornova’da günümüze uyarlanmış ilk modern mahya çalışmasını başarıyla tamamladı. Bir kahve firması tarafından düzenlenen Kahveyle resim yapma yarışmasında birincilik aldı. İzmir’deki kaligrafların bir araya gelmesini sağlayacak Mevlana’dan sözler adlı kaligrafi sergisine Nokta kaligrafi grubuyla birlikte katıldı. Dokuz Eylül Üniversitesi’nin düzenlemiş olduğu, Anadolu Başkentleri karma sergisine katıldı. Kendine özgü çalışmaları ile tanınan sanatçı evli ve bir çocuk babasıdır. Yazıda arayışlarını halen Bornova Sanat Atölyesi'nde sürdürmektedir.

Haber Merkezi