2600 Yıllık geçmişi var

ONURHAN ALPAGUT

2 bin 600 yıl önce çalışmakta olan ve Anadolu'da açığa çıkarılmış, bilinen en eski zeytinyağı fabrikası Urla İlçesi, Hamdi Balaban Tarlasın'da yapılan çalışmalar sonucu 2004-2005 yılında civarındaki depolar ve su kuyusu ile birlikte ortaya çıkarıldı. Klozomenai kentinde yaşayan İonlar tarafından yapılan bu zeytinyağı iş birliği Fabrikası'nın ilk kullanım evresi M.Ö 600 yıllarında ikinci kullanım evresi ise M.Ö 530 yıllarına dayanmakta.

ZEYTİNYAĞI FABRİKASI TEKRAR NASIL AYAĞA KALDIRILDI?

Klazomenai Zeytinyağı Fabrikası, 1992–2004 yılları arasında, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü'nden Prof.Dr. Güven Bakır'ın başkanlığını yaptığı kazı ekibi tarafından yürütülen kazı çalışmaları sonucunda deposu ve kuyuları ile birlikte tamamen ortaya çıkartıldı. 1992-2004 yıllarında Hamdi Balaban Tarlası içinde yer alan diğer çalışmalar sürerken, kazısı tamamlanan bölgelerin içinde yer alan tesisin ve deposunun ayağa kaldırılması çalışmaları, proje sorumlusu Prof Dr. Güven Bakır'ın başkanlığında, Proje Danışmanı Grafiker Ertan İplikçi ve Komili Zeytinyağlarının görevlendirdiği mimar tarafından başlandı. Ayağa kaldırma çalışmalarında tamamen dönemin ekipmanlarına sağdık kalındı ve özgünlük korundu.

ZEYTİNYAĞI FABRİKASINDAN ETNOLOJİ MÜZESİNE DOĞRU

Bölgede bulunan Klozomenai zeytin iş birliği fabrikasının ortaya çıkmasından sonra Zeytineli Köyü'nde yer alan bir başka zeytin fabrikasının tekrar gündeme alınarak işlevsellik kazandırma amacıyla bir başka yere taşınması gündeme geldi. Böylece zeytinyağı teknoloji tarihi açısından Urla'daki halkalarından birinin daha korunması planlanıyor. Bu bağlamda zeytincilik ve zeytinyağcılığın tekrar bölgede ayağa kaldırılması hedefleniyor.

Çalışmalarda gelinen son durum ise özetle Klozomenai/Zeytinyağı fabrikasında 1992'den bu yana süren çalışmalar sonucu çıkan temeller esas alınarak tekrar fabrika ayağa kalkmış durumda. Civardaki çalışmalar da devam etmektedir.

Fabrikaya ulaşmak için en kestirme yol iseİzmir'den Çeşmeye yola çıkanlar İzmir-Çeşme otoyolunu kullanarak Urla İskelesine oradan da Urla çıkışından sonraki kavşaktan çıkarak güney yoluna döndükten sonra ağaçlı yoldan devam ederek yolun sağındaki büyük zeytinyağı fabrikasına ulaşabilirler.

Haber Merkezi