2021’de dünyada neler oldu?

SULTAN GÜMÜŞ KAYA

2020 yılının Mart ayında ortaya çıkan Kovid-19 pandemisi 2021 yılında da en önemli olay oldu. Bizlerde doğal afetlerden, siyasi olaylara, hastalıklardan bilimsel gelişmelere 2021 yılında yaşananları sizler için bir araya getirdik.

VARYANTLAR

Salgın süreci uluslararası bir sorun haline gelirken, sonrasında ortaya çıkan varyantlar durumun ehemmiyetini daha da artırmaya başladı. Örneğin, ilk kez Eylül 2020’de İngiltere’de tespit edilen ‘Alpha2 varyantı, Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) ‘endişe verici varyant’ olarak tanımladığı ilk Kovid-19 mutasyonu oldu. Daha sonra, Beta varyantı, ilk kez Aralık 2020’de Güney Afrika’da Nelson Mandela Körfezi çevresindeki yerleşim yerinde tespit edildi. İlk kez Hindistan’da ortaya çıkan bulaşıcılığı yüksek Delta varyantının dünya genelinde yayılmaya başlaması ve aşılara belirli ölçüde direnç geliştirmesi ise salgının gelecekteki seyrine dair kaygı yaratıyor. Afrika’dan geldiği bilinen mutasyona uğramış SARS COV-2 virüsü Omicron varyantı da bölgedeki vaka sayılarının artışına neden olan bir başka varyant. Omicron varyantı, aşı ile oluşan antikorlardan kaçmasını kolaylaştırabilecek birden fazla mutasyona sahip. Ancak aşılara karşı direnci henüz araştırma aşamasında.

KONGRE BİNASINA SALDIRI

6 Ocak 2021’de, ABD Kongresinde Seçiciler Kurulu oylarının sayıldığı ve 3 Kasım 2020’deki başkanlık seçimlerinin sonuçlarının resmileştiği Kongre oturumu sonrasında Başkan Donald Trump taraftarları, polis barikatını aşıp Kongre binasına girdi. ABD Kongresi, savaş hali dışında ilk kez böyle bir işgalle karşı karşıya kalırken, olaylar sebebiyle 5 kişi hayatını kaybetti.

JOE BİDEN ABD’NİN BAŞKANI OLDU

ABD’de 3 Kasım 2020’de yapılan seçimleri, Donald Trump’a karşı kazanan Joe Biden, ABD Kongresindeki törende yemin ederek ülkenin 46. başkanı oldu. Olağanüstü güvenlik önlemlerinin alındığı ABD Kongresinde, Yüksek Mahkeme Başyargıcı John Roberts’ın huzurunda 1893 yılından beri ailesinde olan İncil’e el basarak yemin eden Biden, eski başkan John F. Kennedy’den sonra ABD’nin ikinci Katolik başkanı oldu.

MYANMAR DARBESİ

Myanmar’da Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii’nin lideri olduğu Ulusal Demokrasi Birliği hükümeti, ordunun yönetime el koymasıyla devrildi. Devlet Başkanı Win Myint, Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii ile partinin diğer yöneticileri gözaltına alınırken, bundan birkaç saat sonra ordu yönetime el koyduğunu açıklamış ve ülkede bir yıllığına olağanüstü hal (OHAL) ilan etmişti.

ÇAD CUMHURBAŞKANININ ÖLÜMÜ

Afrika ülkesi Çad’da Cumhurbaşkanı İdris Deby, isyancılarla cephe hattında çıkan çatışmada yaralandıktan sonra hayatını kaybetti. Afrika’nın en uzun süre iktidarda kalan liderlerinden biri olan 68 yaşındaki Deby, 11 Nisan’da yapılan seçimlerde ilk sonuçlara göre oyların yüzde 80’e yakınını alarak altıncı kez Cumhurbaşkanı seçilmişti. İdris Deby, partisi Ulusal Kurtuluş Hareketi ile 1990’dan bu yana ülkeyi yönetiyordu.

12 YILLIK NETANYAHU DÖNEMİ SONA ERDİ

İsrail’de yapılan seçimler sonrasında koalisyon hükümetinin parlamentoda güvenoyu almasıyla birlikte Benjamin Netanyahu’nun 12 yıllık iktidarı sona erdi. Yamina lideri aşırı sağcı Naftali Bennett yeni başbakan olarak yemin edip göreve başlarken, Netanyahu, “Geri döneceğiz” diyerek rakiplerine meydan okudu.

HAİTİ DEVLET BAŞKANI ÖLDÜ

Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moïse, evine gece saatlerinde giren kimliği belirsiz saldırganlar tarafından vurularak öldürüldü. Ülkenin geçici Başbakanı Claude Joseph, yaptığı açıklamada saldırıyı “nefret dolu, insanlık dışı ve barbarca” olarak nitelendirdi. Ülkede suikastın arkasındaki kişilerin bulunması amacıyla iki haftalık olağanüstü hal ilan edildi.

İTALYA EURO 2020’Yİ KAZANDI

Koronavirüs pandemisi nedeniyle 1 yıl ertelenen 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası’nı (EURO 2020), İtalya kazandı. 53 yıllık aranın ardından kupayı 2’nci kez müzesine götüren İtalya, normal süresi ve 

uzatmaları 1-1 tamamlanan final maçında İngiltere’ye penaltılarda 3-2 üstünlük sağlayan İtalya, kupanın sahibi oldu.

AŞIRI SICAKLAR VE İKLİM KRİZİ

2021 yılında iklim krizi etkilerini sürdürürken, dünyanın neredeyse her yeri orman yangınları ve sıcak hava dalgaları ile derinden etkilendi… Ünlü bilim dergisi Nature, artan yangınlar sebebiyle her geçen gün alanı daralan Amazon ormanlarının emdiğinden daha fazla karbondioksit saldığını açıkladı.

Amazon’un bir kısmının yangınlar olmasa bile karbon yaydığının keşfinin özellikle endişe verici olduğunu söyleyen bilim insanları, bunun her yıl artan ormansızlaşmanın ve yangınların sonucu olduğunu söyledi.

PEGASUS SKANDALI

İsrailli NSO Group adlı şirketin geliştirdiği casus yazılım Pegasus aracılığıyla dünyada birçok kişiyi dinlediği iddia edildi. Uluslararası Af Örgütü ve 15’ten fazla basın kuruluşunun yaptığı bir araştırma da, şirketin geliştirdiği casus yazılım Pegasus’un dünyanın birçok farklı ülkesinde hükümetler tarafından aralarında gazeteci, akademisyen, siyasetçi ve hak savunucusunun da olduğu binlerce kişinin telefonuna yüklenmiş olabileceğini ortaya koydu.

TALİBAN YÖNETİMİ ELİNE ALDI

ABD askerlerinin 20 yılın ardından ülkeden çekilmesiyle Taliban, Afganistan’da yönetimi eline aldı.

UZAY TURİZMİ

16 Eylül’de içerisinde dört uzay turisti bulunan astronotsuz uzay aracı yolculuğa çıktı. Dünya çevresinde üç gün süren gezi, uzay turizminin öncüsü olarak görüldü. Tesla’nın sahibi Elon Musk’ın kurucusu olduğu ABD’li uzay şirketi SpaceX’e ait bir Falcon 9 tipi roket, Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi’nden yerel saatle 20.00’de uzay yolculuğuna başladı. ABD’li milyarder Jared Isaacman ve beraberindeki üç kişinin yer aldığı “Inspiration4” adlı gezi, 18 Eylül günü uzay yolculuğunu tamamlayarak gezegene döndü.

ALMANYA SEÇİMLERİ

Almanya’da 16 yıllık Angela Merkel dönemini bitiren seçim gerçekleşti. Resmi ön sonuçlara göre, Sosyal Demokrat Parti (SPD) yüzde 25,7 ile birinci, muhafazakar Hristiyan Birlik Partileri (CDU-CSU) yüzde 24,1 ile ikinci sırada yer alırken, üçüncü sıradaki Yeşiller Partisi yüzde 14,8 ve dördüncü sıradaki Hür Demokrat Parti(FDP) yüzde 11,5 oy aldı. Sosyal Demokrat Parti (SPD) lideri Olaf Scholz, seçimler sonrasında Merkel’in yerine geçecek kişi olurken, seçim sonuçlarının kendisini memnun ettiğini söyledi.

SUDAN DARBESİ

Sudan’da 25 Ekim sabahı ordu, hükümete askeri müdahale gerçekleştirdi. Başbakan Abdullah Hamduk’un gözaltına alınmasıyla başlayan süreç 27 gün sürerken, Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu, sivil teknokrat hükümeti kurulması ve seçimlerin 2023’te yapılması kararını aldıklarını söyledi. Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, ordunun yönetime el koyduğu 25 Ekim’den bu yana sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 40 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. 21 Kasım’da Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan ile Başbakan Hamduk arasında yönetim krizini sona erdirmesi beklenen 14 maddelik siyasi anlaşma imzalandı. Asker yürütmenin işlerine karışmama ve daha önce verilen taahhütlere bağlılık mesajı verdi. Devrik Başbakan Hamduk görevine iade edildi ve teknokrat hükümeti kurmakla görevlendirildi.

COP26 İKLİM ZİRVESİ

1-12 Kasım tarihleri arasında İskoçya’nın Glasgow şehrinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26. Taraflar Konferansı (COP26) düzenlendi. COP26 görüşmelerinde, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 120’den fazla ülke sürdürülebilir kalkınma ve kapsayıcı bir kırsal dönüşümün teşviki çerçevesinde, ormansızlaşmayı durdurmak için birlikte çalışmayı taahhüt etti.

Aynı zamanda ormanların korunması, iyileştirilmesi ve sürdürülebilir yönetimin sağlanması amacıyla 2021-2025 yılları arasında iklim finansmanı için toplu olarak 12 milyar ABD doları destek sağlanacağı duyuruldu.

5 MİLYON ÖLÜM

Kasım ayı itibarıyla virüs nedeniyle hayatını kaybeden kişi sayısının 5 milyonu geçtiği kaydedilirken,

pandeminin çıktığı günden bu yana 280 milyon koronavirüs vakasının ortaya çıktığı belirtiliyor; dünya nüfusunun ise yüzde 57,4’ünün en az bir doz koronavirüs aşısı olduğu aktarılıyor.