Dürziler kimdir? Dürziler neye inanır? Dürzilerin kutsal kitabı nedir?
Ortadoğu'nun dağlık gölgelerinde yüzyıllardır gizemini koruyan Dürziler kimdir? İslam dışı öğretileriyle dikkat çeken bu kapalı topluluk hakkında bilinmeyenler…
Yüzyıllardır Ortadoğu’nun dağlık bölgelerinde kendi içine kapalı bir şekilde yaşayan Dürziler, hem dini hem de etnik olarak dünya üzerinde eşi benzeri az bulunan bir topluluğu temsil ediyor. Peki kimdir bu Dürziler? Ne tür bir inanca sahiptirler ve neden hâlâ gizem perdesi aralanmış değil?
ORTADOĞU’NUN DAĞLIK GÖLGELERİNDE BİR İNANÇ: DÜRZİLER
Dürziler ya da kendi tercih ettikleri isimle "Muvahhidun" (Tevhid ehli), 11. yüzyılın başlarında Mısır’daki Şii Fatımi Halifesi el-Hâkim Bi-Emrillah döneminde ortaya çıkmış bir topluluk. Her ne kadar İslam kökenli olsalar da zaman içinde İslam’dan tamamen ayrışarak ezoterik, yani gizemli ve kapalı bir inanç sistemine yönelmişlerdir.
Bugün başta Suriye, Lübnan, İsrail ve Ürdün olmak üzere çeşitli Ortadoğu ülkelerinde yaşayan Dürzilerin nüfusunun dünya genelinde 1 milyona yaklaştığı tahmin ediliyor. Suriye’de ise özellikle Süveyda ve Cebel el-Dürz bölgelerinde yoğun şekilde varlık gösteriyorlar.
SIRLARLA ÖRÜLÜ BİR İNANÇ DÜZENİ
Dürziliğin en dikkat çeken yönlerinden biri, inanç esaslarının dışa kapalı olması. Dışarıdan biri bu inanca kabul edilmiyor; doğuştan Dürzi olmayan birinin topluluğa girmesi mümkün değil. Dürziliğin kutsal metinleri, ibadet şekilleri ve temel öğretileri sadece "âkil" (bilge, inisiyeli) kişilere açıklanıyor. Topluluğun geri kalan üyeleri ise bu öğretilere sadece sınırlı ölçüde vakıf olabiliyor.
Dürziliğin temel inanç esasları arasında şunlar öne çıkıyor:
Mutlak Tevhid: Tanrı’nın birliği, Dürzi inancının temel taşıdır.
Reenkarnasyon: Dürzilere göre ruhlar ölmez; bir bedenden başka bir bedene geçerek tekrar dünyaya gelir.
El-Hâkim’e Tanrısallık Atfı: Fatımi Halifesi el-Hâkim Bi-Emrillah’ın tanrısal bir nitelik taşıdığına inanılır.
Ezoterizm ve Gizlilik: İnanç bilgileri sırdır; sadece belirli kişiler bu bilgilere erişebilir.
Ahlaki Duruş: Yalan söylememek, topluma sadakat, ahlaki temizlik ve dürüstlük Dürzi yaşamının merkezindedir.
DÜRZİLER NAMAZ KILMAZ, ORUÇ TUTMAZ
Dürziler, klasik İslam ibadetlerini yerine getirmez. Beş vakit namaz, Ramazan orucu, hac gibi İslam’ın temel şartları bu inanç sisteminde uygulanmaz. Bunun yerine maneviyat, içsel disiplin ve ahlaki sorumluluk ön plandadır.
"DÜRZİ" İSMİ NEREDEN GELİYOR?
"Dürzi" kelimesi, mezhebin ilk dönem sözcülerinden Muhammed ed-Dürzî’ye dayanıyor. Ancak ilginçtir ki, günümüz Dürzileri bu ismi kullanmaktan hoşlanmaz; çünkü tarihsel olarak ed-Dürzî’nin görüşlerini sapkın olarak görürler. Bu nedenle kendilerini daha çok "Muvahhid" yani tevhid inancına sahip olanlar şeklinde tanımlarlar.
SURİYE'DEKİ DÜRZİLER HANGİ DİNE BAĞLI?
Suriye’deki Dürziler, kendi içinde sistematik ve kapalı yapısıyla Dürzilik inancına mensuptur. Özellikle Süveyda ve çevresindeki dağlık bölgelerde yaşayan bu topluluk, Suriye rejimleri tarafından zaman zaman İslam’ın bir mezhebi olarak kabul edilse de, birçok İslam âlimi bu görüşe katılmaz ve Dürziliği İslam dışı bir öğreti olarak tanımlar.
MODERN DÜNYADA KADİM BİR İNANÇ
Dürzilik, modernleşen dünyaya rağmen varlığını büyük ölçüde koruyan, dışa kapalı ve gizemli bir inanç sistemi olarak dikkat çekiyor. Siyasi olarak da Ortadoğu’da zaman zaman önemli roller üstlenen bu topluluk, bir yandan tarihsel kimliğini muhafaza ederken bir yandan da küresel ilgiyle karşılaşıyor. Ancak gerçek anlamda neye inandıkları, belki de yalnızca kendilerine ait bir sır olarak kalmaya devam edecek.
