Bitpazarı teknolojiye yenik düştü

NURETTİN BAKİ-ÖZEL HABER
Sadece İzmirlilerin değil, bütün Ege Bölgesi’nin 2000’li yılların başına kadar ayakkabıdan elbiseye, radyodan yorgana ve tüm eski eşyaları bulabildiği Konak İlçesi Basmane semtindeki ünlü bitpazarı sürekli gelişen teknolojiye yenik düştü. Burada çalışan esnaf, geliri daha iyi diye teknoloji ürünlerine yöneldi. Şimdiki adı ‘İletişim Teknolojileri Çarşısı’ olarak değişen eski bitpazarı esnafının nabzını tuttuk. Bitpazarı tarihçesinin 1950’lilere dayandığını söyleyen konfeksiyon sahibi 57 yaşındaki Süleyman Soybaş duygularını şu şekilde ifade etti: “Bitpazarının geçmişi çok eskilere dayanır. O zamanlar burası genel olarak evde kullanılmayan elbiselerin alınıp satıldığı bir pazar yeriydi. Çarşının imajı 1990’lı yılların sonuna kadar bu şekilde devam etti. Esnaf bundan sonraki süreçte beyaz eşya sektörüne yöneldi. Daha sonra teknolojinin hızlanmasıyla beraber, iletişim araçlarının alınıp satılması daha fazla para getirmeye başladı. Eski eşyaları satan esnafda fazla para getiren bu ürünleri alıp satma yoluna gitti. Bu ürünlerin başında cep telefonları geliyordu. Cep telefonu gibi iletişim araçlarının satıcısı çoğaldıkça çoğaldı ve pazarın isminin İletişim Teknolojileri Çarşısı olmasına sebep oldu. Bu da dediğim gibi eski bitpazarı havasının kaybolmasına neden oldu. O zamanlar İzmir’i dört bir yandan saran AVM’ler olmadığı için herkes ihtiyaçlarını karşılamak adına bitpazarına akıyordu. Dolayısıyla kalabalık oluyor ve buradaki esnaf da kazanıyordu.”
“MÜŞTERİMİZ ÇOK AZALDI”
60 senedir bu pazarda elbise alıp satan Mustafa Karayel de eski ve şimdiki çarşıyı karşılaştırarak şunları söyledi. “Çarşının bitpazarı olduğu hali şimdiki halinden çok daha güzeldi. Pazar teknolojiye dönüştüğü anda bitpazarı olma özelliği ortadan kalktı. Eskiden bitpazarı denildiği zaman akıllara, insanların her aradığını bulabildiği çarşı geliyordu. Çünkü bu pazarda, eskiden iğneden ipliğe her şey bulunuyordu. İğneden ipliğe kastım, ev eşyasından tutun, tornavidası, çekici, yatağı, yorganı bakırı, mutfak eşyası yani antika gibi her şeyin eskisini burada bulabiliyordunuz. Şimdi onlar yok oldu, sadece telefon, televizyon gibi elektronik eşyalar kaldı. Bu şekilde eski hali daha çok müşteri çekiyordu. Şimdi baktığımızda müşterimiz çok azaldı. Çünkü teknolojinin gelişmesiyle her taraf telefoncu oldu. İnsanlar eskiden aradığı her şeyi bitpazarında bulurdu şimdi her yerde bulabiliyorlar. Şimdiki pazarımızda satıcı çoğaldı alıcı azaldı. O yüzden eskiden insanlar daha çok alışveriş yapıyordu, satıcı da doğal olarak daha çok kazanıyordu. Eskiden esnaf dendiğinde buradaki bitpazarı ve Kemeraltı’ndaki esnaf akla gelirdi.”
Eskiden bitpazarının cıvıl cıvıl olduğunu da söyleyen Karayel, “Bitpazarı dediğimiz pazar, gariban yeriydi. Maddi durumu kötü olan bütün ihtiyaç sahipleri, ihtiyaçlarını burada ucuza temin edebilirdi. Bu özellik maalesef bugün kalmadı. Mesela köylüler gelirdi, burada bir şenlik havası oluştururlardı. Pazarın her yeri cıvıl cıvıl olurdu. Şimdi onlardan eser kalmadı” şeklinde konuştu.
“TEKNOLOJİNİN ARASINDA KAYBOLDUK”
21 yıldır terzi olan ve eskiden burada bulunan bitpazarının bütün Ege’nin yükünü çektiğini söyleyen Terzi Aşkın Tanyeri ise, “1980’li yıllarda hatta daha öncesinde çarşımızda elbise tamiri, ütü gibi işler yapılıyordu. Bu çarşıda genel olarak elbise satılırdı. 1990’lı yıllardan sonra teknoloji ile beraber özellikle telefon başta olmak üzere çarşı bu tür ürünlere yöneldi. 2000’li yıllarda da cep telefonu, buzdolabı gibi ürünler satılmaya başlandı. Kısacası bizim çarşımızın bitpazarı özelliği gitti. Yıllar sonra da tıpkı içeriği gibi ismi de değişti ve teknoloji çarşısı adını aldı. Eskiden bütün Ege’nin yükünü buradaki bitpazarı çekiyordu. Ege’nin giyim kuşamı, çatalı bıçağı, yatağı döşeği buradan sorulurdu. Burada sadece elbise alıp satan altmış yetmiş dükkân vardı. Tamir dükkânı olarak da 10-15 tane dükkân vardı. Bitpazarının değişip teknolojiye dönmesinin en büyük sebeplerinden bir tanesi eski çaput işinin artık para getirmez olmasından kaynaklıyordu. Bu yüzden çarşının yüzde doksanı bu işi bıraktı. Bir tek biz kaldık başka kimse kalmadı. Çarşının eski halini arıyoruz ve gerçekten çok özlüyoruz. Bu gün o eski günler yok ama biz yılların esnafı olduğumuz için, ne olursa olsun ayakta kalmaya çalıştık ve çarşının bir köşesine sıkışıp kalmış olsak da bugünlere kadar geldik. Biz teknolojinin arasında kaybolduk. Kısa zaman dilimi içerisinde burasının da yıkılacağını düşünüyorum ve böylece yok olup gideceğiz” dedi.
Eskiden burada çok güzel bir pazar havası olduğunu söyleyen 70 yaşındaki Murat Paldun ise, “Bitpazarı buradan kalktı Yeşildere’ye gitti. Artık burası bitpazarı değil, genel olarak kimin ne iş yaptığı belli olmayan bir mekân haline geldi. Pazar havasının olmadığı bir çarşıda satıcı da pek memnun kalmaz. Geçmişte bu pazardan memnunduk çünkü herkes bir şeyler almak için gelirdi. Şimdi kimse alışveriş için gelmiyor sadece olursa kuru bir kalabalık oluyor. Eski bitpazarında her gün iş yapıyorduk ama şimdi üç gün çalışırsak üç gün boş kalıyor iş yapamıyoruz” diye konuştu.
“BELEDİYE YER TAHSİS ETSİN”
Eski bitpazarının bitpazarı konumundan çıktığını söyleyen 43 yaşındaki Cengiz Bulut, “Buraya hareket kazandıran tezgâhını açıp, eskiyi alıp satan esnaftı. Buna da zabıtalar izin vermiyor. Bu yüzden o eski kalabalık kayboldu gitti. Sadece ayaküstü dolaşan satıcılar kaldı ve bunlar da çok fazla bir hareketlilik oluşturmuyor. Hareketlilik oluşmayınca esnaf da kazanamıyor. Biz bu yüzden zabıtasının karışmadığı o eski bitpazarını çok özlüyoruz. Belediyenin bizlere bir yer tahsis etmesini istiyoruz. Bize tahsis edilecek yeri eski bitpazarı haline dönüştürüp o hareketliliği geri getirmek istiyoruz. Bu sayede hem esnaf kazanmış olacak hem de insanımız da daha ucuz ürünlere ulaşabilecek”  şeklinde düşüncelerini dile getirdi.