CİSST’ten Türkiye’de Yabancı Mahpus Olmak 

2006 yılında, insan hakları ihlalleri anlamında en riskli mekânlardan biri olan hapishanelerde, mahpusların hak ve özgürlüklerini korumak; haklar, koşullar ve uygulamalar bağlamında hapishanelerin uluslararası insan hakları standartlarına ve insan onuruna uygun hale getirilmesini sağlamak amacıyla kurulan Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST), ‘Türkiye’de Yabancı Mahpus Olmak’ isimli bir kitap yayımladı.

Söz konusu çalışma; yabancı uyruklu mahpusların hem özel ihtiyaçlarına dikkat çekmek için bazı tespitler hem de uğradıkları hak ihlalleriyle mücadele etmek amacıyla kimi öneriler içeriyor. 

ULUS ÖTESİ SUÇA KARIŞANLAR… 

Kitabın içeriğinde yer alan ifadeler şöyle: “Yabancı uyruklu mahpuslar, hapse konuldukları ülkenin vatandaşlığına sahip olmayan tüm kişilerdir. Bu kişiler arasında söz konusu ülkede hukuki daimi ikamet statüsüne sahip olanlar da vardır. Bunlar, uzun süreli ikamet etmek, yeni toplumlar oluşturmak veya mevcut toplumlara katılmak amacıyla o ülkeye taşınmış olma özelliği taşıyan göçmenlerdir. Ancak yabancı mahpus kategorisi, turistler, transit geçiş yapan veya ticari veya kişisel işleri için geçici olarak ülkede bulunan kişiler, ayrıca kaçak göçmenler, sığınmacılar ve ulus ötesi suçlara karışanlar gibi çeşitli durumlardaki kişileri de kapsar.” 

GÖÇ HER GEÇEN GÜN DAHA FAZLA ÖNE ÇIKIYOR 

Devamında ise,“Hapishane istatistikleri dâhil olmak üzere suç ve ceza adaleti istatistikleri bu konuda ayrım yapmamakta ve sadece genel kapsamlı yabancılar kategorisini kullanmaktadır. Belgesiz yabancılar veya düzensiz bir hukuki statüye sahip olan kişiler, çoğu zaman herkesle eşit bir şekilde yasal işlere ve temel haklara erişemezler. Bu kişiler, belirsiz durumları ve bazı ülkelerde düzensiz giriş veya kalış olarak da bilinen kaçak göçün bir suç olarak kabul edilmesi ve yaptırım veya tedbirlerle sonuçlanabilmesi nedeniyle daha yüksek bir tutukluluk riskiyle karşı karşıyadır. Söz konusu durumlarla ilişkili olarak yabancı uyruklu mahpusların sayısı, tüm dünyada artış göstermektedir. Bu artışın sebepleri arasında ise göç her geçen gün daha fazla öne çıkmaktadır” bilgisi yer aldı. 

TÜRKİYE’DE KAÇ YABANCI UYRUKLU MAHPUS VAR? 

Avrupa Konseyi verilerinin de yer aldığı kitapta, “31 Ocak 2022 tarihi itibariyle Türkiye’de 303 bin 945 mahpus bulunmaktadır ve bu mahpusların 12 bin 284’ü yabancı uyrukludur. Yabancı mahpusların 261’i AB üye devletlerinin vatandaşıdır. 4 bin 391’i tutuklu olarak hapishanelerde bulunurken 7 bin 890’ı hükümlü mahpustur. Uyruğu bilinmeyen mahpusu sayısı ise 44’tür. Oransal olarak bakılacak olursa; yabancı mahpus oranı yüzde 4’tür. Bu oran, yüzde 24,8 olan Avrupa ortalamasının altındadır ancak sayısal olarak Fransa (17 bin 516), İtalya (17 bin 103), Almanya (14 bin 497) ve İspanya’nın (16 bin 322) ardından 5. sırada gelmektedir. ‘Türkiye’de Yabancı Mahpus Olmak’ isimli bu çalışma, yabancı uyruklu mahpusların hem özel ihtiyaçlarına dikkat çekmek için bazı tespitler hem de uğradıkları hak ihlalleriyle mücadele etmek amacıyla kimi öneriler içermektedir. Şüphesiz ki; mevcut durum karşısında bu minvaldeki çalışmaların artırılması ve hapishanelerde insan hakları ihlallerinin geriletilebilmesi için karar verici mercilerin sivil toplum ve akademiyle iş birliğine açık olması el- zemdir” ifadelerine dikkat çekildi.