Dünya Diyabet Günü: Beslenme planı şart!

Diyabet yani halk arasında bilinen adı ile şeker hastalığı, pankreastan salgılanan insülin hormonunun yetersizliği veya insülin etkisinin dokularda direnç göstermesi sonucu kandaki şeker miktarının yükselmesi ile ortaya çıkan bir metabolik bozukluk olarak bilinmekte. İnsülini bularak milyonlarca hastanın tedavisini mümkün kılan Frederick Banting’in doğum ılı anısına da her yıl 14 Kasım Dünya Diyabet Günü olarak bilinir ve hastalığa vurgu yapılır. Beslenme ve Diyet Uzmanı Meltem Çarıkçı, Dünya Diyabet Günü dolayısıyla gazetemize konuşarak hastalığın farkındalığına dikkat çekti. Şeker hastalarının gün içerisinde nasıl beslenmeleri gerektiğine dair de uyarıda bulundu.

KAN ŞEKERİ YÜKSELİR

Uzman Çarıkçı, diyabet olan kişilerde pankreas bezi tarafından ya yeterli insülin üretmediğini ya da üretilen insülin yeterli etkiyi göstermediğini söyledi. Çarıkçı, “Birinci koşulda ‘tip 1 diyabet’, ikinci koşulda ise ‘tip 2 diyabet’ söz konusudur. Her iki koşulda da kanda şeker düzeyi yükselir. Bu duruma ‘hiperglisemi’ adı verilir. Hiperglisemi iyi tedavi edilmezse büyük ve küçük kan damarlarını bozarak göz, böbrek ve sinir dokusunda hasarlara yol açabilir; kalp krizi ve inmeye sebebiyet verebilir” dedi.

DEĞERLER YÜKSEKSE…

Diyabetin yediğimiz besinleri enerjiye dönüşmesini etkilediğini söyleyen Çarıkçı, “Yemek yediğimizde, vücudumuz yiyecekleri ‘glikoz’ adını verdiğimiz şekere dönüştürür. Şeker vücudumuzun nefes alma, yürüme, koşma, okuma, uyuma gibi, aklımıza gelen tüm aktivitelerini yapmamız için gereken enerji kaynağıdır. Kan şekeri belli bir düzeyi geçince idrarla şeker atılmaya başlar. İdrardaki şeker miktarının artması ile sık idrara çıkma, aşırı susama ve çok su içme görülür. İnsülin eksikliği ve yetersizliğine bağlı olarak hücreler glikozu kullanamaz” diye konuştu.

Açlıkta veya toklukta ölçülen kan şekeri düzeyinin olması gereken değerlerin üstünde olması diyabetin varlığını gösterdiğine dikkat çeken Çarıkçı, “Bir kişinin diyabetli olup olmadığı Açlık Kan Şekeri (AKŞ) ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT) yapılarak saptanır. AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker (pre-diyabet) sinyalidir. AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması diyabetin varlığını gösterir. OGTT’de glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir. İkinci saat kan şekeri ölçümü 140-199 mg/dl ise gizli şeker, 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konulur” ifadelerini kullandı.

TÜKETİLMEMESİ GEREKEN YİYECEKLER…

Tüketilmemesi gereken gıdalar konusunda uyaran Çarıkçı, “Şeker ve şekerli tatlılar (bal, reçel, pekmez, marmelat, şurup), şekerli bisküviler, pasta, kurabiye, kek, çikolata, meşrubatlar, alkollü içkiler (kola, gazoz, hazır meyve suları vb.) yağda kızartmalar, kavurmalar (et-sebze-hamur işi) yağlı sos eklenmiş yiyecekler, sucuk, pastırma, salam sosis  sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, dil, dalak, yürek vb.) bütün yağlı yiyecekler (yağlı etler, kaymak, krema, maya, tahin, yağlı soslar) içeriği bilinmeyen hazır gıdalar, kuyruk yağı, içyağı, tereyağı, margarin, çok tuzlu besinler (turşu, salamura, konserve, ev yapımı tuzlu salçalar) ve belirtilen miktardan fazla kuruyemişler (ceviz, fındık, fıstık) tüketilmesi diyabet hastaları için tehlikelidir” dedi.

TEDAVİNİN TEMELİ BESLENME

Diyabet tedavisinin amacı kan şekeri düzeyinizi normal sınırlar içerisinde tutulması gerektiğine değinen Uzman Çarıkçı, diyabetli hastalarının beslenme düzenlerinin muhakkak olması gerektiğine vurgu yaparak “Kısa veya uzun dönemde oluşabilecek sağlık sorunlarını önlemek veya geciktirmektir. Diyabetin tedavisinde, yaşamınızda başta beslenme planınız olmak üzere bazı değişikliklerin oluşması gerekmektedir. Kan şekerini oluşturan asıl kaynak yiyeceklerdir ve bu nedenle tedavinizin temelini sağlıklı beslenme oluşturmaktadır. Kan şekerinizin normal sınırlarda tutulmasını sağlayacak beslenme planı, olmanız gereken kilo, bu kiloya ulaşabilmeniz ve bu kiloyu koruyabilmeniz için yapmanız gerekenler ve sağlıklı beslenme ilkelerini hayatınıza geçirebilmeniz için gereken davranış değişikliklerini oluşturmak için periyodik olarak diyetisyen ile iletişim içinde olmanız gerekmektedir. Unutmayın, diyetisyeniniz sevdiğiniz yiyecekleri içeren sağlıklı beslenme planınızın oluşmasında size yardımcı olacak kişidir. Bunun yanında gereken ilaç ya da insülin tedavisi için uzman doktorunuza başvurmayı ihmal etmeyin. Stres yönetimi, fiziksel aktivite, su tüketimi ve uyku düzeninize ise sağlıklı beslenme ilkelerine uyduğunuz gibi bu ilkelere de lütfen öncelik verin” uyarılarda bulundu.

BU HABER DE İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR - Her 5 kişiden 1’inin diyabeti var

Haber Merkezi