Engellileri birey olarak değerlendirin!

BURCU YANAR/ÖZEL HABER
2022 sayılı 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşları ile engelli ve muhtaç Türk vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında yönetmeliğe göre, engelli aylığı bağlanabilmesi için engelli kişinin yaşadığı hanede kişi başı gelirin toplamının net asgari ücretin üçte birinden düşük olması gerekiyor. 2022 sayılı yönetmeliğe göre, engelli aylıkları 2019 yılında; yüzde 40 ila 69 arası engeli bulunanlar için 480 TL, yüzde 70 ve üzeri engeli bulunanlar için ise 720 TL olarak belirlendi. Evde bakım aylığı ise bin 305 TL oldu. Fakat aylıkları alan engelli vatandaşların kendileri değil, aileleri oldu. ‘Dünyanın değişim platformu’ sloganıyla yola çıkan change.org internet sitesinde başlatılan bir imza kampanyasına göre engelli vatandaşlar birey olarak değerlendirilmek istiyor. Engellilere devlet tarafından ödenen muhtaçlık aylığı ve bakım ücreti bağlanırken engelli bireylerin birlikte yaşadığı tüm kişilerin gelirinin değil, engellinin kendi gelirinin esas alınmasını istediklerini belirten vatandaşlar, yaklaşık 23 bin kişinin imzaladığı kampanya ile seslerinin duyulmasını umut ediyor.



YANILSAMAYA SEBEP OLUYOR!
İmza kampanyasına destek veren vatandaşlar, 2009 yılında imzalanarak iç hukukun bir parçası haline gelen ve Türkiye Cumhuriyeti anayasası gereği kanun hükmünde kabul edilen Birleşmiş Milletler (BM) Engelli Hakları Sözleşmesi’nde dayanarak engellilerin birey olarak değerlendirilmesini istediklerini bu imza kampanyası ile birlikte duyurmaya çalışıyor. 2022 ve 2828 sayılı kanunda engelli vatandaşlara muhtaçlık ve bakım aylığı bağlanma koşulunda hane halkının geliri esas alınıyor ve engelliler birey olarak değerlendirilmediği için pek çok mağduriyet oluşuyor. Mevcut yasal durum; engelli bireyin hiçbir geliri olmadığı halde hane gelirini hesaplayarak sanki engelli bireyin geliri varmış yanılsamasına neden oluyor. Engelliler birlikte yaşadığı hane üyelerine bağımlı kılınıyor, engelli kişilerin kendi hayatı ve ihtiyaçları konusunda ekonomik özgürlüğü olmadığı için hayata eşit katılımları engelleniyor. Engelli birey, tek yaşamak istediğinde bile ailesinin gelirine bakılarak hane içine mahkum ediliyor. Ülkemizde pek çok engelli açlık sınırının altında hayatını sürdürmeye çalışıyor.
KRİTERLERE BAKILIYOR
Engelsiz Yaşam Derneği Başkanı Gülgün Yorgancılar ise başlatılan imza kampanyası ve yanılsamaya sebep olduğu iddia edilen yasa ile ilgili, “2013 yılından önce engelli vatandaşlara kaymakamlıkların mal müdürlüklerine engelliliğini belgeleyen bir raporla ve maaşı olmadığını belirten evraklarla başvurarak 18 yaş üstü engellilere maaş bağlanıyordu. 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun var. Bir de 2022 sayılı kanun var. Bu kanunda evde bakım hizmetleri adı altında bakıcıya sağladığı maaş var. 2013 yılında çıkan kaymakamlıkların sosyal yardımlaşma kanununu yenilendikten sonra engellilerin maaşlarını da sosyal yardımlaşmaya bağladılar. O maaşları alabilmek için bir gelir kriteri yani muhtaçlık sınırı aranıyor. Bu kriterler uymuyorsa incelemeler yapılarak engellinin alması gereken maaşı da kesiyorlar” diyerek açıklamalarda bulundu. “Geçmiş yıllarda bununla ilgili yüklü miktarda zimmet çıkardılar” diyen Yorgancılar, “Bizler de Türkiye’deki engelli dernekleri olarak buna itiraz ettik ve bir defaya mahsus olarak silindi. Evde bakım hizmetleri kanununda da eve giren maaş evde yaşayan hane halkı sayısına bölünüyor ve hesaplanan tutarın dışına çıkılırsa maaş bağlanmıyor veya kesiliyor. Bizler geçtiğimiz aylarda gerçekleştirdiğimiz engelli çalıştayımızda bununla ilgili bir yasa tasarısı hazırladık ve bunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne en yakın zamanda sunmayı planlıyoruz. Bizler engelliyi birey olarak saymayan uygulamaları hoş görmüyoruz. Engelliler nasıl seçimlerde gidip kendi oyunu kullanabiliyorsa, yakınları onun yerine bunu yapamıyorsa bu uygulamada da aynı şekilde orada birey sayılıyorsa maaşlar dağıtılırken de birey sayılmasını sonuna kadar destekliyoruz” ifadelerine yer verdi. Şu andaki yasanın çeşitli mağduriyetlere sebep olduğunu da vurgulayan Yorgancılar, “Örneğin engelli kiminle aynı evde yaşıyorsa maaşını da o alıyor. Bu sebeple engelli birey kendi hakkı olan maaşına dokunamadığı için ailesinden cep harçlığı istemek durumunda kalıyor. Bu maaş bizlere sosyalleşelim, hayatın içerisinde var olalım diye veriliyor. Ama cebinde parası olmayan bir insan özgürce sokağa çıkıp sosyal hayata dahil olamıyor. Engelli bireyin zaten ailesine bir yükümlülüğü var. Kalkıp da ben kafeye gideceğim, bana para ver demek çok onur kırıcı bir hale dönüşebiliyor. İnsanlar zaten geçimlerini sağlayabilmek için zar zor para kazanıyor. Kendi parasını ailesi aldığı zaman da büyük bir handikap ortaya çıkıyor ve engelli birey ekonomik ve sosyal açıdan zor duruma düşüyor. Biz 2013 yılından bu yana bu zorluğu yaşıyoruz” diye konuştu.
YAŞLILARINKİ DÜZELTİLDİ!
Bu konuyu ilgili bakanlıklara dile getirdiklerinde ise Maliye Bakanlığının böyle bir bütçesi olmadığının söylendiğinin altını çizen Yorgancılar, “Düzeltmelerin yapılmasına bu sebeple izin verilmiyor. Yaşlılar için verilen kararda bu durum düzeltildi. Onlar kendi maaşlarını alabiliyorlar. Ancak engelliler hala daha bu zorluğu yaşıyor” diye belirtti.