Envanteri olmayan kent

HAMZA GÜL

İzmir’in kültür envanterinin olmayışı 4’üncü Basmane Günleri tanıtım toplantısında da gündeme geldi. Konak Belediye Başkanı Sema Pekdaş, sadece Konak bölgesinde bin 500 tescilli bina bulunduğuna dikkat çekerek bu binalarının büyük bölümünün özel mülkiyet olduğuna değindi ve, “Bugün bile bir kültür envarterimizin olmaması büyük bir şanssızlık. İstanbul Kültür envanteri, Bilimler Akademisi ve 50 sivil toplum kuruluşunun ortak çalışmasıyla hazırlandı, köy ve beldelerde; camii hocası, öğretmen, muhtar, çoban görev yaptı ne var ne yok tarandı… İzmir kültür envanteri Haziran 2012 yılında çıkarılmıştı, hata ve eksikliler göz önünde bulundurulup Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından envanterin dağıtımını durduruldu” dedi.

ACİL ENVANTER HAZIRLANMALI

Kültür varlıklarının bulunduğu yerin adasını, paftasını belirleyip fotoğraflamak, tarihlendirilip öyküsünü yazmanın çok kolay bir iş olmadığını dikkat çeken Pekdaş, “Envanter için konusunda uzmanlarla saha çalışması yapmak gerekiyor, internet veya üfürme bilgilerle envanter çıkarılamaz. İlginçtir, koca kentte  kültür envanterinin pek meraklısı da olmadı, üniversiteler, kamu  ve sivil toplum kuruluşları, İzmir  tarihine yakışır bir envanter neden yok demedi. İzmir’de böyle olmadı aceleye getirildi, eski yıllarda düzenlenen tescil fişlerine rağbet edildi ve karşımıza içi boş bir envanter çıktı. Halk kültürü envanterimiz olsaydı bu tür yanlış bilgilerle karşı karşıya kalmazdık. Elimizde doğru dürüst bir envanter olsaydı her santimetre karesi tarih olan Damlacık’a böylesine saldırılmaz, Basmane Gar’ı Gustave Eiffel, Roma su kanallarını İskender yaptı diye tarihe yanlış notlar düşülmezdi. Tarihsel dokunun, folklor değerlerinin korunması, çevre düzenlemesi ve yapılacak  restorasyonlara özen gösterilmesi için İzmir Kültür envanterinin  bir an önce  çıkarılması gerekiyor. Kültür envanterlerini çıkarmak zorunluluk olduğu kadar bir insanlık görevidir” diye konuştu.

YANLIŞ ENVANTER

2012 yılında hazırlanan kültür envanteri uzmanların uyarıları ile dağıtımdan kaldırıldı. Bu envanterde tespit edilen eksik ve yanlış bilgilerden bazıları; “Üç cilt halinde çıkarılan İzmir kültür envanterinde ayrıntıya girmeden, tescil kayıtlarına yer verildi, çoğu adresler yanlış yazıldı, envanterde bugün kullanılmayan mahalle isimlerini görmek mümkün, örneğin Fettah Mahallesi gibi… Basmane’de bir anıt gibi duran zarif minareli Çorakkapı Camisi’ni yaptıranın adı unutulmuş. 1. Ulusal mimarlık dönemine ait olan İzmir Devlet Tiyatrosu, Elhamra Sineması'nın yapım tarihi 1854 olarak gösterilmiş, mimarlarının isimleri yazılmamış. Basmane Karakolu’nun yapım tarihine 1814 notu düşülmüş, Namazgâh Hamamı, Ballıkuyu’da gösterilmiş... Baladur Camisi, "Paladur Camisi" olmuş... Faik Paşa, Hatuniye, Fettah, Abdullah Efendi, Mumyakmaz, Şeyh Evliyazade Cami’leri, Kumrulu ve Kabasoğan Mesçitine yer verilmemiş... İzmir için önemli olan hamam, cami, sinagog, kilise, türbe, köprü, yatır, mezarlık ve hazirelerin, sadaka taşlarının, emekçi atlar, Gaziler Anıtı'nın adı bile geçmiyor... Bir çeşmenin adresi için, Kadifekale’de antik tiyatro yakınında diye not düşülmüş, Karabağlar, Bayraklı ilçeleri Konak ve Karşıyaka‘ya bağlı olarak ele alınmış.”

Haber Merkezi