Gönen: Tarihi oteller yok oluyor

TANER UYANIKER - ÖZEL HABER

İzmir Otel-Pansiyon ve İşçileri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Gönen ile Basmane’de bulunan otellerin sorunları ve tarihi oteller hakkında söyleşi gerçekleştirdik. Basmane semtinin tarihi açıdan önemine değinen Gönen, burada bulunan birçok tarihi otelin kaderine terk edildiğini belirtti.

Oteller Sokağı içinde ayrı bir parantez açan Gönen, Atatürk’ün eşi olan Latife Hanım ve babası Muammer Bey'in doğduğu konağın bugünkü halinin içler acısı olduğunu ifade ederek, buranın restore edilerek müzeye dönüştürülmesi gerektiğini söyledi.

OTELCİLİK KÜLTÜRÜ

İzmir’in Basmane semtinde bulunan otellerinin durumu hakkında bilgi veren Gönen, “Basmane kültürlerin, tarihin ve şehrin işlevselliğinin bir kesişme alanı. Demiryollarının varlığı ile ortaya çıkan konaklama ihtiyacı, bölgenin otel bölgesi olarak gelişmesine sebep oldu. Bölgede hem tarihsel değeri olan hem de tanınmış oteller bulunuyor. İzmir'in otel deyince akla ilk gelen semtidir Basmane. Osmanlı döneminde konut olarak yapılmış ama sonra otele dönüştürülmüş birçok otele ev sahipliği yapıyor. 19. yüzyılın ortasından sonra İzmir'de demiryollarının inşası ve yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla otel kültürü de bu semtte kendini göstermeye başladı. 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başından günümüze dek kesintisiz otel hizmeti sunan Basmane, aynı zamanda konut ve ticaret bölgesi oldu. İzmir; Türkler, Rumlar, Museviler, Ermeniler ve Levantenler gibi birçok farklı etnik grubun yaşadığı kozmopolit bir kent olma özelliğini taşıyor. Bamane de bu kozmopolit yapıyı en fazla içinde taşıyan semttir. Bölgede yer alan tarihsel değeri olan otellerden bazıları; Emniyet Oteli, Yeni Sadık Bey Oteli, Tevfik Paşa Oteli, İstiklal Oteli, Yeşil Bitlis Oteli, Denizli Oteli’dir. İzmir'in tarihsel dokusunda tartışmasız öneme sahip olan bu otellerin yer aldığı sokak zaman içinde Basmane Oteller Sokağı olarak da anılmaya başlandı” dedi.

TARİHSEL DOKU KORUNMALI

Oteller sokağındaki tarihi yapıların bir bir yok olmaya başladığını belirten Gönen, çözüm önerisi olarak da şunları söyledi: “Buranın geleceği ile ilgili kritik nokta şu; bölgenin ruhunun incitilmeden sağlıklılaştırılması gerekiyor. Ancak bunun tam olarak gerçekleştiğini söylemek mümkün değil. Tarihsel dokunun korunması için doğru bir koruma çalışması acilen yapılmalıdır. Bunun için kent yöneticilerini göreve davet ediyorum.”

GÜNDEN GÜNE TARİHİMİZ YOK OLUYOR

Basmane’nin tarihi yerlerinden biri konumunda bulunan ve son dönemlerde bakımsızlığıyla ön plana çıkan Oteller Sokağı'nın tarihçesi ve günümüzde ki durumuyla ilgili bilgi veren Gönen, şunları kaydetti: “Oteller Sokağı, yüzyıl ortalarında sosyoekonomik durumun değişmesi ve göçle gelen nüfusun artması ile alt-orta sınıfın konaklama mekanı haline gelmiş. Basmane Garı'ndan Anafartalar Caddesi'ne doğru girince sağdan birinci sokak olan Oteller Sokağı'nın eski adı Dibek Sokağı idi. Sokağın girişinde Halit Ziya Uşaklıgil'in 1878 yılından 1893 yılına kadar kaldığı, yapıtlarını yazdığı ev 1926 yılında Uşakizade Sadık Bey tarafından otele dönüştü. Aynı zamanda kendisi de Uşakizadeler'den olan hem Latife Hanım hem de babası Muammer Bey'in doğduğu konağın hali bugün içler acısı durumda, müze olmayı bekliyor. Aynı zamanda 19. yy Rum konut mimarisi özellikleri taşıyan ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağışlanmış olan bir yapı, Konak Belediyesi Basmane Semt Merkezi olarak hizmete sokuldu. 1973 yılından bu yana kullanılmayan, bakımsızlık nedeniyle tahrip olmuş yapı, İzmir İleri teknoloji Enstitüsü tarafından hazırlanan röleve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ile el sanatları çalışmaları ve sergileme alanları olarak yeniden işlevlendirildi. Çalışmalar öncesinde ve devamı sırasında esnafa projenin önemini anlatmak ve koruma bilincini oluşturmak amacıyla düzenli toplantılar gerçekleştirildi. Esnafın beklenti ve ihtiyaçlarının belirlendiği bu toplantılarda gönüllü katılım da sağlandı. Uygulamada Tarihi Kentler Birliği ‘Tarihe Saygı Ödülü’ne layık görüldü. Oteller Sokağı’nda belgesel, filmler çekildi. İlimizin yerel yönetimlerinin bu tarihi sokağa destek vermelerini istiyoruz. Günden güne tarihimiz yok oluyor. Bu tarihin yok olmaması için belediye başkanlarımıza, Anıtlar Kuruluna, mülk sahiplerine, esnafımıza ve vatandaşlara büyük görevler düşüyor.”

Odaların çalışma bölgesinin, İzmir Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde olduğunu hatırlatan Gönen, burada en önemli yerlerden birinin Basmane Oteller Sokağı olduğunun altını çizdi.Gönen, “Esnaf ve belediyenin işbirliğiyle geçen dönemlerde bu sokak iki kez restore edilerek turizme kazandırılması için gayret gösterildi. Ancak şu anda aynı özen ve ilgi gösterilmiyor. Bu bölgeyi tekrar turizme kazandırmamız gerekiyor” dedi.

BU TARİHİ MİRASA HEP BİRLİKTE SAHİP ÇIKMALIYIZ

Basmane'deki otellerin tarihsel özellikleri yanında butik otelleri İzmir'e kazandırmak istediklerini belirten Gönen, buna rağmen butik otel konusunun bir türlü tam anlamıyla başarıya ulaşamamasından yakındı. Gönen, “Bunun için çabalarımız devam ediyor. Ancak değişim şart. Yerel yönetimlerin de gerekli desteği vermesini istiyoruz. Çünkü buradaki yapılar tarihi eser kapsamına giriyor. Oteller sokağı tarihi özelliği ile çok turist çekebilir. Ancak oteller sokağındaki İstiklal Oteli, Emniyet Oteli, Sadık Bey Oteli gibi tarihi binalar atıl durumda bekliyor. Bu tarihi yapıların tekrar ayağa kalkmasıyla bu bölge cazibe merkezi haline gelebilir. Bu tarihi mirasa hep birlikte sahip çıkmalıyız. Bu konuya herkesin el vermesi gerekir. Çünkü buradaki yerler çok güzel. Birçok otel yok olma noktasına geldi. Bu çok acı bir durum. Ayrıca otellerin yoğunlukta bulunduğu Anafartalar Caddesi'ni de cazibe merkezi haline getirmek istiyoruz. Ancak bu konuda da bir destek göremiyoruz” diye konuştu.

İZMİR TARİHİ OTELLERİNİ TAM ANLAMIYLA KORUYAMIYOR

Basmane'deki birçok tarihi otelin yıkılarak yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını belirten Gönen, “Bu yapılara bir tek çivi bile çakarsak ceza ödüyoruz. Ama birçoğu kapısına kilit vurulmuş halde duruyor. Bu konuda tarihi değerlerimizin ayakta tutulması adına restorasyon çalışmasında gerekli kolaylıkların sağlanmasını istiyoruz. Bu otellerimiz, 150 yıllık İzmir tarihini yaşatıyor. Osmanlıya, Yunan İşgaline, Cumhuriyet’in 93 yıllık geçmişine tanıklık etmiş. Bir asır boyunca iş arayan gurbetçileri, İzmir'e çevre illerden hastanelere gidebilmek için gelen yoksulları, öğrencileri ve askerleri misafir etmiştir. Belgeseller çekilmiş, fotoğraf sergileri açılmış, ünlüler kalmıştır. İzmir tarihi otellerini tam anlamıyla koruyamıyor” açıklamasında bulundu.

BASMANE İSTENİLEN DÜZEYDE DEĞİL

Basmane çalışmalarının istenen düzeyde ilerlemediğini vurgulayan Gönen, “Bölgedeki onarımlar yeterli değil. Bölge halkının ve bölge için çalışan bilim insanlarının, sivil toplum kuruluşlarının yapıcı önerilerine, yeterli düzeyde kulak verilmiyor. Bu kapsamda soylulaştırma, yabancılaştırma, dekorlaştırma tehlikesi söz konusu. Buna rağmen Tepekule, Agora gibi şehrin 5 bin yıllık tarihine tanıklık eden tarihi yerleşimleri, şehir içinde sayıları artık iyice azalmış olan sebil, çeşme, şadırvan gibi su yapılarının, kilise, havra, türbe gibi dini yapıların bakım ve onarımında restorasyonunda İzmir Büyükşehir Belediyesi etkin işlev üstlenmektedir. Çünkü İzmir'in bir çekim merkezi olması, yerli ve yabancı ziyaretçilerin gelmek istediği, öğrenmek istediği, görmek istediği bir şehir haline gelmesi bu yerlerin gezilebilir, görülebilir hale gelmesi, böyle çabalarla mümkündür” dedi.

Mehmet Gönen Kimdir?

İzmir doğumluyum. İzmir Otel-Pansiyon ve İşçileri Odası Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini sürdürüyorum. Aynı zamanda İzmir Kurukahveciler odası üyesi olup tarihi Kemeraltı’nda Lider Kurukahve’nin işletme sahibiyim ve çiftçilikle uğraşmaktayım. Hobilerimin içinde deniz kaptanlığı ve balık tutmak gelir. İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Denetim Kurulu Başkanlığı, İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Fuar-Turizm Komisyon Başkanlığı, Konak Belediyesi Başkanvekilliği İl ve İlçe Başkan Yardımcılığı, Encümen Üyeliği, Çevre Komisyon Başkanlığı görevlerinde de bulundum.

Haber Merkezi