Harmandalı çöplüğü... İzmir’in ortasında bir bomba

SULTAN GÜMÜŞ / ÖZEL HABER
Harmandalı bir zamanlar en çok Zeybek oyunu olarak anılırdı belki. Son yıllarda ise adı giderek daha çok ‘çöp’ kelimesiyle özdeşleşiyor. Çiğli İlçesi’nde koca bir dağ olarak göze çarpan ve vahşi depolama yöntemiyle sıkıştırılan Harmandalı Katı Atık Arıtma Tesisi, İzmir’in kanayan yarası olmuş durumda. Neredeyse 26 yıldır şehrin tüm çöpü buraya atılıyor, hem de hiçbir arıtma, geri dönüşüm uygulaması yapılmaksızın. Türkiye’nin birçok kenti bu sorunu çözmekle kalmayıp, çöp atıklarından gübre veya elektrik enerjisi elde ederken, Harmandalı’ya bırakılan çöplerin üzerine sadece toprak atılıyor; yenisi gelince başka bir yer açılıyor. Ancak İzmir’in kaderi olan Harmandalı çöplüğünün sonuna gelindi, artık yer kalmadı. Yılan hikayesine dönen yer için kimi “Yamanlar’a taşınacak” derken, kimi de “Bu çöplüğü hiçbir ilçe kaldıramaz” diyor. İzmir ziyaretinde konuşma yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise çöplüğü Millet Bahçesi’ne dönüştüreceğini söyledi. Durumun nasıl sonuçlanacağı bilinmiyor fakat bilinen tek bir gerçek var; Harmandalı’da metan gazı patlaması riski her geçen gün artıyor, ikinci bir Ümraniye faciası yaşanabilir ve en önemlisi vatandaş 26 yıldır kokudan zehirleniyor.



DOĞA İNTİKAMINI ALIYOR
Her taraf balçık, çizmelerle yürümek dahi imkansız, çöp kamyonlarının camı bir dakikalığına da olsa açık bırakılmıyor, her gün bataklığa saplanan tırları kurtarmak için bölgede görevlendirilen bir eleman, işe yarayan atıkları toplayan, ateş yakıp ısınan ve orada kimi zaman yiyip içen, yüzlerinde bir maske dahi olmayan hurdacılar, isimlerini vermek istemeyen ancak “Bizler de bıktık” diyen belediye çalışanları, çöplerle yığılı koca bir dağ, kimi zaman her an yıkılmaya hazır bir enkaz, kimi zaman patlamaya hazır bomba, gökyüzünde binlerce leş yiyen martı ve 26 yıllık kokuya mahkum vatandaş… Şimdi gelin onlara kulak verelim. “Burada insanların yaşadığını unuttular” diyen bir bölge esnafı şöyle devam ediyor: “Kapı, pencere açamıyoruz. Temiz bir hava alamıyoruz. Bizleri duyun artık yıllardır zehirleniyoruz. Arıtma, yakma falan yok. Kandırıyorlar hepimizi. Getirdikleri gibi döküyorlar, üzerine kum atıyorlar. Sonra tekrar kazıp aynısını yapıyorlar. Bu şekilde koca bir çöp dağ oluşturdular. Yer kalmadı artık. Bir gün ya patlayarak ya da kokudan öleceğiz. İçeriye girişler yasak. Koca bir tabela asmışlar, ‘giremezsiniz’ diye. Çünkü tahmin edemeyeceğiniz kadar tehlikeli. Ve herkesin gerçeği göreceğinden korkuyorlar. ‘Yamanlar’a taşınacak’ dediler, teselli verdiler. Hiçbir ilçe bunu kabul etmez.”



MUHTARDAN TEPKİ
Çöpün eteğinde, kokunun buram buram sindiği Gazi Mustafa Kemal Atatürk Mahallesi’nin Muhtarı Bekir Kılınç’la da konuştuk. “Her genel seçim, yerel seçim öncesinde yetkililer gelip, ‘Bu çöpü buradan kaldıracağız’ diyorlar. Ama ben inanmıyorum” diye serzenişte bulunan Kılınç, sözlerini şöyle sürdürdü: “Geceleri kimse kapı, pencere açamıyor. Dün yağmur yağdı. Bizim köyün yüzde 80’i evlerinin çatısına çıktı, ‘çöpte kayma olur mu?’ diye tedirgin oldular. Senelerdir halk eylem yapıyor ama bir sonuç yok. Kiminin yeri, kiminin arsası var, bu çöp yüzünden zarar ediyorlar. Yetkililer ‘Çöpü kaldıracağız’ diyor. Ama kalkmıyor. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan Millet Bahçesi’ne dönüştüreceğini söyledi. Buradan bahçe falan olmaz. Nereyi kazsanız çöp çıkıyor. Bilmiyoruz ne olacak. Bu işin siyasetten kurtarılması lazım. Buranın yaşanılır bir yer olmasını istiyoruz.”



BİR TEPKİ DE ÇALIŞANLARDAN!
İzmir’in dört bir yanından, çöp sularını döke saça gidip gelen çöp kamyonları da çevre sakinlerini canından bezdiriyor. Her gün yüzlerce çöp kamyonu, Çiğli sokaklarında ilerleyerek çöp depolama alanına ulaşıyor. Evsel ve tıbbi atıkların depolandığı çöp dağından sızan zehirli sular, derelere oluk oluk akıyor. Derelerden çevredeki bağ ve bahçelere oradan da körfeze akan çöp suları, doğayı ve insan sağlığını tehdit ediyor. Bu durumu çöp kamyonlarını kullanan belediye çalışanlarına sorduğumuzda ise şu cevabı alıyoruz: “İnanın bizler de bıktık. Hiçbir suçumuz yok. Adres neresi ise oraya gidiyoruz.”



KRONİK BİR SORUN: ÇÖP
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Emine Helil İnay Kınay da İzmir’in çöp sorununun kronik hale geldiğini vurgulayarak, “Bu sadece Harmandalı’nın değil tüm İzmir’in sorunu. Hem merkezi idarenin hem yerel yönetimlerin hem meslek odalarının ve bilim insanlarının bu sürece ortak katkı vererek kent bilinciyle bu sorunun çözülmesi gerekiyor. Harmandalı çöplüğünün bir an önce taşınması gerekiyor. Büyükşehir Belediyesi, yeni entegre bertaraf tesisi konusunda yer seçimi noktasındaki sorunları çözebilmiş değil. Bu sorun çözülmeden Harmandalı’nın kapatılması mümkün görünmüyor. Bu nedenle herkesin el birliğiyle bu sürece katkı vermesi lazım. Depolama sahaları bizim onayladığımız bir yöntem değil. Çok değerli bir malzeme olan çöpün içindeki ekonomik değeri olan tüm malzemelerin kullanılması gerekiyor” diye konuştu.
Vahşi depolama yöntemiyle sıkıştırılan çöplüğe farkındalık yaratmak için Harmandalı Kültür Derneği tarafından belgeseller bile çekildi. Çekilen belgesel de bugüne kadar sonuç getirmedi. Harmandalılar son çare olarak sosyal paylaşım sitesi Facebook’ta ‘Harmandalı çöplüğü kaldırılsın’ isimli bir sayfa açarak mücadelelerini sürdürüyor.

Haber Merkezi