Kadına yönelik dijital şiddet arttı

SULTAN GÜMÜŞ

Birleşmiş Milletlerin ‘Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Siber Şiddet-Dünya Geneli Acil Eylem Çağrısı’ raporuna göre, kadınların çevrimiçi şiddete maruz kalma olasılığı erkeklere göre 27 kat daha fazla. Yine aynı araştırma, kadınların yüzde 50’sinin çevrimiçi taciz nedeniyle fiziksel güvenlik endişesi yaşadığını gözler önüne seriyor. Dijital şiddet ve siber zorbalığın toplumsal cinsiyetle bağlantısı nedir? Kadınların psikolojilerini nasıl etkiliyor? Güvenli internet ortamı nasıl sağlanabilir? Üç yıldır dijital güvenlik projesi kapsamında eğitimler veren, bilgilendirme videoları, yazıları hazırlayan Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği’nden İletişim Uzmanı Şevket Uyanık, psikolog Nilay Abınık ve akademisyen Gülüm Şener, online olarak düzenledikleri toplantıda tüm bu soruları cevaplandırdı.

BAZI KİŞİLER DAHA FAZLA MARUZ KALIYOR

Nilay Abınık, “Dijital şiddet, sanal ortamlarda bulunan hemen herkesin her an karşılaşabileceği bir durum olmakla beraber, bazı kişilerin buna daha fazla maruz kaldığını biliyoruz” diyerek, şunları ekledi: “Bu kişileri; genç yaştaki kullanıcılar, kız çocukları ve kadınlar başta olmak üzere, feminist kadınlar, LGBTİ+ bireyler ve çeşitli durumlardan dolayı toplumda damgalanmaya maruz bırakılanlar olarak özetleyebiliriz. Kadına yönelik şiddet üzerine çalışan bir psikolog olarak, burada en temelde toplumsal cinsiyetin yarattığı mekanizmaların yattığını söyleyebilirim.”

KADINLAR DAHA FAZLA MAĞDUR

Gülüm Şener de yapılan araştırmalara göre kadınların hem sayısal olarak daha fazla dijital şiddete maruz bırakıldığını, hem de kadınlara yönelen dijital şiddetin içeriğinin, erkeklere yapılana kıyaslandığında daha cinsiyetçi unsurlar barındırabildiğini söyleyerek, “Toplumsal cinsiyete dayalı dijital şiddet, failin bir kişinin, kişilerin cinsiyetini ve/veya cinsiyet kimliğini hedef alarak dijital teknolojiler yoluyla şiddet uygulaması anlamına geliyor” dedi.

DURUM OLDUKÇA SIKINTILI

Bu konunun oldukça derin ve tartışmaya açık olduğunu kaydeden Şevket Uyanık ise “Öncelikle şunu söylemek lazım, Türkiye’de adalet sistemi evrensel standartlarda çalışsa ve cezasızlık olgusu bu kadar yüksek olmasa ifşa belki de bu denli yoğun yaşanmazdı. Dediğiniz gibi hukuk yolları tükendiğinde ve ifade özgürlüğünün en önemli alanı olan sosyal ağlardan sonuç alındığında insanlar buraya yöneliyor. Ama burada da bazı tehlikeler bulunuyor. Örneğin, 5651 sayılı kanun sebebiyle sosyal ağlara eskisi gibi erişemeyecek olma ihtimalimiz var. Bildiğiniz gibi 2010’lu yıllardan beri artan sansür, engelleme ve fişleme söz konusu. Ayrıca bu sosyal medya şirketleri her zaman için politikalarını değiştirebilir. Yani durum oldukça sıkıntılı. Ama hem ulusal hem uluslararası sivil toplum kuruluşlarının bu alana dair oldukça etkili çalışmaları mevcut” bilgisini paylaştı.

100 KADINDAN 58’İ ZORBALIĞA UĞRUYOR

Birleşmiş Milletler’in ‘Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Siber Şiddet-Dünya Geneli Acil Eylem Çağrısı’ raporuna göre, kadınların çevrimiçi şiddete maruz kalma olasılığı erkeklerden 27 kat daha fazla. Kadınların yüzde 50’si çevrimiçi taciz nedeniyle fiziksel güvenlik endişesi yaşıyor. Çevrimiçi istismara maruz kalan kadınların yüzde 8’i bilinçli olarak çevrimiçi hayattaki varlıklarını kısıtlamış ve yüzde 75’i sosyal medya alışkanlıklarını değiştirmek zorunda kalmış. Plan International’ın Ekim 2020’de açıkladığı, 22 ülkede yaşları 15-25 arasında olan 14 bin gençle yaptığı araştırma ise, her 100 kadından 58’inin online zorbalığa uğradığını gösteriyor. Bu kişilerin yüzde 19’u çareyi sosyal medya hesaplarını kapatmak ve online hayattan uzaklaşmakta buluyor. Görüşmecilerin neredeyse yüzde 40’ı siber zorbalıkla Facebook üzerinde karşılaştıklarını belirtti. Bu oran, Instagram için yüzde 23, Whatsapp için yüzde 14, Snapchat için yüzde 10, Twitter için yüzde 9 ve TikTok için yüzde 6 oldu.