Kan nakli enfeksiyonlarına karşı NAT

NİLGÜN TAZE

Nükleik asitlerin yani DNA veya RNA’ların sayısal çoğaltılması (vitro amplifikasyon) patojenlerin ve dolayısıyla da infeksiyonların, tümörlerin, genetik hastalıkların teşhisinde ve adli tıpta en fazla kullanılan yöntemlerin arasında yer alıyor. Amplifikasyon yöntemlerinde, çeşitli organ, doku ve sıvılardan izole edilen genetik materyaller veya sekanslar enzimatik olarak çoğaltılarak, sayısı artırılan genetik ürünler homolog işaretli problar kullanılarak hibridizasyonla veya elektroforezis ile sonra direkt görüntülenerek ortaya konulabiliyor.

Kan nakline (transfüzyon) bağlı enfeksiyon riskini en az seviyeye indirmek için uluslararası ve ulusal stratejiler belirlemenin günümüz kan bankacılığının en önemli konusu olduğunu açıklayan Kızılay Kan Merkezi Ege Bölge Müdürü Dr. Gökay Gök, “Tüm taramalara rağmen yüzde 100 güvenli kan olmadığı ve kan bağışçı seçiminin ve gereksiz transfüzyonlardan kaçınmanın önemi unutulmamalıdır. Kan bankacılığında uygulanan işlemlerin amacı güvenli kan sağlamaktır. Enfeksiyöz etkene ait antijenleri veya bunlara karşı oluşan antikorları belirlemeye yönelik testlerle yapılan serolojik taramalara rağmen, pencere dönemindeki bağış kanlarının transfüzyonu sonucu gelişen enfeksiyonların olduğu bilinmektedir” dedi.

NAT MUCİZESİ

Dünyanın pek çok ülkesinde kan bankacılığında Nükleik Asit Amplifikasyon Testleri’nin (NAT) taramalarda kullanıldığını ifade eden Gök, şunları söyledi: “30 yıl öncesine kıyasla transfüzyonla bulaşan enfeksiyon riski ciddi oranda azalmıştır. Bu risk azalmasındaki primer faktörlerden birisi de NAT testinin kullanıma girmesidir. Tek başına serolojik yöntemlerin kullanıldığı dönemde transfüzyon ile bulaşma riski HBV için 1/60 bin, HCV için 1/100 bin, HIV için 1/500 bin iken NAT testlerinin eklenmesiyle bu oran tüm etkenler için 1/2 milyon civarına gerilemiştir.”

ETKİN NAT KULLANIMI

NAT testinin kullanılabilecek en duyarlı ve en özgül yöntem olduğunu ve birçok avantajı beraberinde getirdiğini söyleyen Gök, “NAT, Viral DNA/RNA’ yı direkt test eder, pencere dönemini HBV için 45 günden 20 güne, HCV için 60 günden 7 güne, HIV için 14 günden 7 güne kadar kısaltır ve rezidüel riski minimize eder. Dezavantajı ise, serolojiye ek maliyet getirmesidir. Tüm bunlar üzerinde tartışılan konuları oluşturmaktadır. Ülkemizde ise bu konu tüm yönleriyle irdelenmiş ve 2012 yılı başından beri yapılan yoğun hazırlık ve görüşmeler sonucunda, Sağlık Bakanlığının da bilgisi dahilinde Türk Kızılayı’nın tüm bağış kanlarında serolojik taramalara ek olarak, HBV, HCV ve HIV için NAT testlerinin de uygulamaya başlamasına karar verilmiştir. İstanbul, Ankara, İzmir ve Erzurum’dan oluşan 4 Bölge Kan Merkezi’ne kurulumu ve validasyonu tamamlanmış ve Kasım 2014'ten itibaren de NAT testleri rutin olarak uygulanmaya başlanmıştır” şeklinde konuştu.

Kızılay’ın Ege Bölgesi’nde yaptığı analizlere göre eğitim durumuna göre yapılan kan bağışlarının oranı şöyle; 

EĞİTİM DURUMLARINA GÖRE DAĞILIMI

Haber Merkezi