Muhtarlar Günü kutlandı

NİLGÜN TAZE

19 Ekim Muhtarlar Günü Cumhuriyet Meydanı’nda düzenlenen törenle kutlandı.

Muhtarlık görevinin köy veya mahalle tüzel kişiliğinde, yönetiminin başında bulunan "seçilmiş " kişi olduğunu belirten İzmir Muhtarlar Birliği Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Baykal,ülke genelinde 31 bin 963 mahalle ve 18 bin 229 köy olmak üzere 50 bin 292 muhtarın görev yaptığını söyledi.

Kuruluşundan bu yana 187 yıllık tarihi geçmişi olan muhtarlık kurumunun bir özel gününün olmamasının muhtarlar için büyük bir eksiklik olduğunu ifade eden Baykal, “Osmanlı Devleti'nde 1829’da Üsküdar, Eyüp ve Galata kadılıklarına bağlı muhtarlık teşkilâtlarını padişah ikinci Mahmud kurdurmuştur. Mahallenin başındabulunan imamlar, toplumsal dayanışmayı sağlamak, halkın ihtiyaçlarını karşılamak gibi dünyevi hizmetler de görürdü.  İmamların görevlerinin bir kısmı, zamanla mahalle muhtarlarına devredilir. 19 yüzyılda devlet halk ilişkilerinin iyileştirilmesi amacıyla merkezi idarenin bir parçası olarak bazı yardımcı mahalli örgütler kurdurur. Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri de bu kuruluşlardandır” dedi.  

MUHTARLIĞIN OLUŞUMU

1864 tarihli Vilayet Nizamnamesi ile hukuk sisteminin içinde yer alan mahalle muhtarlığı kanunlarının tebligatta ve vergi toplamada idareye yardımcı olmak gibi görevleri içerdiği bilgisini veren Baykal, şu açıklamaları yaptı: “Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri, 1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu ile kaldırılmış olduğu halde varlıklarını mahallelerdeki kamu hizmetlerinin bir gereği olarak 1933 yılma kadar fiilen sürdürmüşlerdir. Bu tarihte çıkartılan 2295 sayılı kanunla varlığı sona erdirilen kuruluşun görevlerini, zabıta ve belediye gibi bazı kuruluşların yapması öngörülmüştür. Ancak on yıllık bir uygulama mahalle muhtarlığının boşluğunun doldurulmasının mümkün olmadığı görüldüğünden, 1944 tarihli ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin Teşkiline Dair Kanun ile Kanunun uygulama şekil ve esaslarına dair 1945 tarihli tüzük çıkartılarak bugünkü şeklini almıştır.”

“MUHTARLARIN YETKİSİ ARTIRILMALI”

Aradan geçen 71 yılda Türkiye’nin sosyal ve ekonomik şartlarının değiştiğini ve çağın koşullarına göre yeni bir mahalle muhtarlığı yasasının yapılıp hayata geçirilmesi gerektiğini ifade eden Baykal, “Görevlerimiz kadar yetkilerimizin de artırılması için yaptığımız girişimlerimizin sonuçlandırılması en büyük isteğimizdir. Osmanlı İmparatorluğu’ndan bu yana süre gelen muhtarlıkların insanlarımız ve devletimiz için önemi bilinmektedir. Köy ve mahalle muhtarlıklarımızın günümüz koşullarında şu anki konumundan kurtarılması ve çağdaş hizmetler yapabilmeleri için alt yapılarının ileri teknoloji ile yapılandırılması gerekmektedir. Ülke insanımıza iyi hizmetler verme noktasında vatanına ve milletine faydalı olan muhtarlığın geçmişten gelen gelenek ve göreneklerimizin korunması için de çok önemli olduğu açıktır” şeklinde konuştu.

MUHTARLARIN SORUMLULUĞU ÇOK YETKİSİ YOK

Mahallenin gerçek sahibi olan muhtarların mahalle sakinlerinin umut bağladığı açık kapısı olduğunu söyleyerek devlet -yurttaş ilişkisinde güven köprüsü ve kanaat önderi olduklarını belirten Baykal, şöyle konuştu: “Muhtarların sorumluluğu çok yetkisi yok. Muhtarlık kurumumuz eski gücünü yeniden kazanacak duruma ivedilikle getirilmelidir. Muhtarlarımızın çalışma koşulları ile ilgili önemli adımlar atılsa da bu gelişme yeterli seviyede değildir. Muhtarlarımızın çalışma koşullarının tekrar gözden geçirilerek yeniden yapılanmaları kaçınılmazdır. 5393 sayılı kanun maddesinin 9. fıkrası keyfiyetten çıkarılarak, zorunlu hale getirilmelidir. Halen yürürlükte olan Anayasamızın 127. Maddesinde yerel yönetimler, il özel idareleri, belediyeler ve köyler diye tanımlanmıştır. Mahalle muhtarlıkları ile ilgili hiçbir isim ve terim bulunmamaktadır. Uzun yıllardan bu yana köylerden şehirlere yaşanmakta olan göçler sebebiyle köy nüfuslarında büyük düşüşler olmuştur. Bu göçler nedeniyle köy nüfusunun yüzde 20’lerde olduğu bilinen bir gerçektir.”  

MUHTARLAR GÜNÜ KUTLAMASI

Türkiye vatandaşlarına kanunlarla en iyi hizmeti kaliteli olarak sunabilecek yerinden yönetim ilkesi ile ilgili olarak biz mahalle ve köy muhtarlarımızın güçlendirilmelerinin yapılarak, yapılacak olan yeni anayasada mahalle muhtarlıklarının da devletin güçlü kuruluşlarından biri olarak hayata geçirilmesini istediklerini söyleyen Baykal, “İsimlerimizin yazılı olarak bulunmasını görmek ve varlığımızı hissetmek istiyoruz. 19 Ekim 2015 Tarih ve 29507 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2015/11 Başbakanlık genelgesi kapsamında yerel demokrasinin en eski örneğini temsil eden muhtarlık müessesesinin kuruluşu çerçevesinde kutlanan bugünün hayata geçmesinde Sayın Başbakanımız başta olmak üzere tüm bakanlarımıza ve milletvekillerimize saygı ve şükranlarımızı sunuyoruz. 19 Ekim Muhtarlar günümüz kutlu olsun”  ifadelerini kullandı.