Mülteciler konuşuldu

SULTAN GÜMÜŞ
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu fonlarıyla yürütülen ‘Mülteci Hakları için Medya ve Sivil Toplum İş Birliği’ toplantılarının beşinci ve son atölyesi, Çeşme’nin Ilıca Mahallesi’ndeki Radisson Blu Resort Otel’de başladı. Toplantıya Çeşme, İzmir ve İzmir’in değişik ilçelerinden yerel gazeteciler ile bazı sivil toplum kuruluşları temsilcileri katıldı. 2017 yılında başlayan ve 2019’a kadar sürecek olan projenin diğer atölye çalışmaları sırasıyla Hatay-Adana-Gaziantep ve Bolu illerinde gerçekleştirilmişti.
Toplantının ilk gününde Türk-Alman Üniversitesi Öğretim Üyesi ve İGAM Başkan Yardımcısı Prof.Dr. Murat Erdoğan, ‘Suriye krizi ve Türkiye’deki güncel durum’ konulu sunumunu yaparken, Prof.Dr. Ülkü Doğanay ise ‘Medyada Nefret Söylemi’ konulu anlatımını yapıp, basın mensupları ile grup çalışması gerçekleştirdi. Çalışmada Hak Odaklı Habercilik ve Medyadan İyi Örnekler sunuldu. Projede bağımsız araştırmacı olan Prof.Dr. Ülkü Doğanay, mültecilerin anlatıldığı haberlerin suçlayıcı olduklarını belirterek, “Televizyonlarda, gazetelerde hep mültecilerin suç olaylarını, mülteci kadınlara edilen tecavüzleri, mağdur kaldıkları şiddetleri görüyoruz. Başarı hikayeleri olan mültecileri haberlerde göremiyoruz. Mültecileri hep dilenen, hep parklarda, caddelerde yatan kişiler olarak gösteriyorlar. Halbuki onlarda memleketlerinde bizler gibi berberdi, memurdu, işçiydi” ifadelerini kullandı. Mülteciler için kötü yorumların yapıldığını söyleyen Doğanay, “Bu insanlar için ‘sırtımızdan geçiniyorlar. Çalışmıyorlar. Sürekli çocuk doğuruyorlar’ gibi yorumlar yapılıyor. Aynı denize girmekten bile rahatsız olunuyor. Sanki bu söylediklerimiz sadece Türklere özgü bir hakmış gibi davranılıyor” şeklinde konuştu.



MÜLTECİLERİN DE EDEBİYATI VAR
Akşam yemeği açık oturum ile son bulurken, moderatörlüğünü Prof. Dr. Ülkü Doğanay’ın yaptığı açık oturumda; Suriyeli Edebiyatçılar ve Şairler Derneği üyelerinden Hael Srour, Uluslararası Aktivist Sanatçılar Birliği Başkanı Ümit Yaşar Işıkhan ve Başkent Üniversitesi Türk Dili Edebiyatı üyelerinden Dr. Aslı Aytaç yer aldı. Arap edebiyatının bilinmeyen eserlerinden, yazarlarından ve şairlerinden söz açarak ‘mültecilerin de bir edebiyatı olduğuna’ dikkati çeken Aslı Aytaç, beyitler okuyarak sunumunu zengin hale getirdi. Hael Srour ise ailesiyle birlikte vatanını terk etmek zorunda kaldıklarından söz açarak, ‘Savaş Zamanında Aşk’ isimli kitabından şiirler okudu. Kitabın çevirisini yapan Ümit Yaşar Işıkhan okunan şiirleri Türkçeye tercüme etti, katılımcılara şiir dinletisi sundu. Ardından kitabı çevirirken yaşadığı duygusal anlardan bahsetti. Hael Srour’un ‘Mülteci’ şiirinden bir kıtayı katılımcılarla paylaşan Işıkhan, şöyle devam etti: “Vatan… Orada yarısı kaldı vücudumun. Yarısı benim, yarısı vücudum, yarısı ve yarası vatanım. Geldiğimiz yerden yaralıydık, kanlar içinde. İndik kendi hayatımızın atlarından toprağa. İndik ve savunduk sevgiyi petrole karşı. Duydum o büyülü kayanın dibinde saklanırken. Ölüyoruz, siyah altın için ve kanlı petrol.” Oturumun sonunda Hael Srour, ‘Savaş Zamanında Aşk’ isimli kitabını imzaladı.
DÖNMEME EĞİLİMİNDELER
Projenin son gününde Doç.Dr. Başak Yavçan, ‘Medya Koşullanmasının Sonuçlarının İçerik Analizi ile Gösterimi’ konulu sunumunu anlattı. Türkiye’de kamplarda kalan Suriyeli mülteci sayısının 140 binin altına düştüğünü belirten Yavçan, Suriyelilerin ‘Kent mültecisi’ durumunda olduklarını ifade ederek, yapılan araştırmalarda, Suriyeli mültecilerin yüzde 80’inin Suriye’ye dönmeme eğiliminde olduğunu söyledi. Suriyeli gençler arasında 20 bin 650 üniversite öğrencisi olduğunu da belirten Yavçan, Suriyelilere üniversitelerde ayrı kontenjan sağlandığını ifade ederek, 4-5 bin Suriyeli üniversite öğrencisine, Avrupa Birliği fonlarından 600 lira burs verildiğini açıkladı. Suriyeli mültecilerin Türkiye’ye maliyetinin 32 milyardan fazla olduğunu ifade eden Yavçan, uluslararası desteğin yüzde 10’u geçmediğini söyledi. Yavçan, Avrupa Birliği fonlarından sağlanan 300 milyon Euro ile Suriyeli mültecilere kişi başına 120 lira dağıtıldığını da açıkladı.
NAKİT TRANSFERİ PROGRAMI
İletişim Müdürü ve WFP-BM Dünya Gıda Programı Üyesi Didem Akan da, ‘Dünya Gıda Programı Sosyal Uyum Yardımı ve Basın’ konulu sunumu gerçekleştirdi. Yabancılara Yönelik Sosyal Uyum Yardım Programı’ndan söz açan Akan, şunları söyledi: “SUY, Türkiye’de yaşayan en muhtaç durumdaki yaklaşık bir çubuk milyon mülteciye banka kartı aracılığıyla aylık yardım sağlayan çok amaçlı bir nakit transferi programıdır. Yardım alanlar; kira, faturalar, yiyecek ve ilaç gibi temel ihtiyaçlarını nasıl karşılayacaklarına kendileri karar vermektedirler. Bugüne kadar ki en büyük AB insani yardım programı olan SUY, 3 milyar Avro tutarındaki Türkiye’deki mülteciler için Mali Yardım Aracının bir parçasıdır.” Program olarak hedeflerinden bahseden Akan, “Muhtaç durumdaki mültecilerin temel ihtiyaçlarını karşılamasına yardım etme, ailelerin, çocuklarını okul yerine çalışmaya gönderme gibi baş etme stratejilerine başvurma oranlarını düşürme, hanelerin borcunu azaltma ve ailelerin bağımsızlıklarını ve maddi durumlarının kontrolünü yeniden kazanmalarına yardımcı olma, kriz durumlarına karşı ulusal müdahale kapasitesini iyileştirme” dedi.  
YÜKSEK KAYGILAR SÖZ KONUSU  
İGAM Başkanı Metin Çorabatır ise ‘mülteci’ tanımını yaparak, ‘mültecilerin haklarından ve hak temelli yaklaşımlardan’ bahsetti. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Suriyeli mültecilere destek olsa da, birlikte yaşamaya hazır görünmediklerini vurgulayan Çorabatır, yüksek kaygıların söz konusu olduğunu aktardı. Programa katılım gösteren tüm basın mensuplarına teşekkürlerini sunan Başkan Çorabatır, “Kendi ülkenizde mülteci olamazsınız” diyerek, basının dili değişirse birçok sorunun da giderilebileceğini kaydetti. Öğle yemeğinin ardından; Yaşar Üniversitesinden Doç.Dr. Gökay Özerim, ‘Mülteci Destek Süreçlerinde Sivil Toplum ve Gençliğin Rolü’ sunumunu, Mülteci-Der’den Av. İrem Geçmez, ‘Mülteci Hukuku’nda Sınırdışı Uygulamaları ve Medyanın Etkisi’ sunumunu, İzmir’de Suriyeli Mültecilerle Dayanışma Derneği’nden Mohammad Saleh Ali, ‘İzmir’deki Mültecilerle İlgili Güncel Durum’ konulu sunumunu gerçekleştirdi. Dilek ve temennilerden sonra katılımcılara sertifikaları takdim edildi.