O sözler de birer kanserli hücre

E. ÇAĞLA GENİŞ-ÖZEL HABER
“Zaten artık herkes kanser oluyor.”
“Sen güçlüsün, bunu halledersin.”
“Üzülme, saçların yine uzar.”
“Çok yazık, daha çok genç, küçük çocuğu da var.”
Bir süre önce kanser teşhisi aldınız ve hayatının en zorlu süreci başladı. Tüm gücünüzle hayata tutunmak için mücadele veriyorsunuz. Kemoterapiler alıyor, kanserli hücrelerle savaşıyorsunuz. Yakınlarınız ise size ‘destek’ olmak için sık sık bu cümleleri kuruyor. Oysa, bir kanser hastası olarak yaşadıklarınızdan daha yorucu olan bu cümlelerle başa çıkmak. 3 yıldır meme kanseri ile mücadele eden Melisa Kayalı, söylenenlerin tedavi sürecini olumsuz etkilediğinden bahsederken; Güzin Yıldırım da, insanların ona kanserden ölen yakınlarını anlatmasının moralini bozduğunu anlatıyor. Hastalarla kurulması gereken diyalog konusunda uyarılarda bulunan Psikolog Nevin Küçük ise, “Kişiye sürekli hasta olduğunu hatırlatarak, yapabileceği şeyleri engellemek hastalık seyrini olumsuz etkiler. Hastalık üzerine konuşmak, fikir yürütmek değil; hastanın anlatmasına fırsat tanımak ve dinlemek önemlidir” diyor.
TEDAVİYİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
3 yıldır meme kanseri ile mücadele eden Kanserle Dans Derneği’nden Melisa Kayalı, hastalık sürecinde hem bedenen hem de ruhen ciddi bir yorgunluk ve travma ile karşı karşıya kaldıklarının altını çiziyor. “Hasta yakınlarının hastalara yaklaşımı bazen üzücü olabiliyor” diyen Kayalı,  “Hatta bazı söylemler tedavi gidişatını olumsuz yönde bile etkiliyor. Örnek verecek olursam; ne zaman istersen ara değil, ihtiyacın olduğunda yanındayım demek daha rahatlatıcı olacaktır. Grip gibi geçer söylemi biz hastaları ciddi anlamda kırar. Süreç o kadar zordur ki küçümsenmesi irrite eder. Saçtır uzar diyorlar fakat bu kanser tanısından sonra yaşanan ikinci travmadır. O kişi atlattı şu kişi şöyle yaşadı demek doğru değildir. Her hastalık ve tedavi süreci kişiye özgüdür kıyaslama yapılması yanlıştır. Kendine dikkat etmedin o nedenle böyle oldu diyorlar. Hiç kimse hasta olmak istemez bu şekilde konuşmak yaralar ve hastaya kendini suçlu hissettirir. Meme kanseri sürecinde olan kişiye memen alındı mı, meme değil mi olsun gibi cümleler biz hastaları derinden üzer. Biz hastalar çok şey istemiyoruz. Biraz sevgi, anlayış ve yakınlarımızın yanımızda olduğunu hissetmek istiyoruz. Bu süreçte tek ihtiyacımız olan insanların kelimelerini seçerek kullanmaları” dedi.
EN BÜYÜK TRAVMA
Zorlu bir tedavi sürecinin ardından meme kanserini yenen 42 yaşındaki Güzin Yıldırım, sağlığına kavuştuktan sonra kendini kanserle savaşan bedenlere adamış bir kadın. Dört yıldır Kanserle Dans Derneği gönüllüsü olarak çalışmalar yürütüyor. Kanser teşhisi konulduktan sonra tedavi sürecinde yaşadıklarını aktaran Güzin Yıldırım, “Etrafımızdaki insanlardan duyduğumuz, ‘Sen güçlüsün atlatırsın’, ‘Bu hastalık grip gibi oldu’, ‘Saçın dökülmüş ama kökü sende’ gibi cümleler en büyük travmalarımız. Ayrıca o dönem, insanların beni görünce, kanserden ölen yakınlarını anlatması moralimi çok bozuyordu. ‘Acaba ben de mi öyle olacağım?’ diyordum. İnsanların bakışları, bana söyledikleri, benden uzaklaşmaları beni çok üzüyordu. Saçım döküldüğünde benimle yan yana bile gelmek istememeleri beni çok üzüyordu Ama ailemin, eşimin desteği ile ben bunlara göğüs gerebildim” ifadelerini kullandı. 



KANSERDEN DAHA YORUCUYDU
Erken teşhisle meme kanserini yenen 40 yaşındaki Özlem Yılmaz, hastalığı nedeniyle yarıda bırakmak zorunda kaldığı üniversite eğitimine iyileşir iyileşmez yeniden başladı. Tedavi süreci boyunca kanser hastalarına umut olmak isteyen Yılmaz, psikoloji okuyor ve mezuniyeti iple çekiyor. Tedavi sürecinde kanser hastalarına verilecek psikolojik desteğin çok önemli olduğuna vurgu yapan Özlem Yılmaz, şunları söyledi: “Geçirdiğim hastalık süreci içerisinde, hastalıktan daha yorucu olan çevremdeki insanların kendilerince ‘iyi niyetli’ sözleri ve davranışlarıydı. ‘Grip, nezle gibi bir şey bu; herkes yakalanıyor’… Bu cümlenin bendeki karşılığı şuydu: ‘Yaşadığın şey, benim için çok önemsiz. Zaten sen de önemli değilsin.’ Bir diğer sıkıntı yaratan konu ise kemoterapide bağışıklık sistemi düştüğü için maske kullanmak zorundaydım. Maskeyi gören hiç tanımadığım biri, ‘Vah vah çok gençsin, bulaşıcı mı?’ şeklinde sözleriydi. Süreci yaşayanlara ve yakınlarına tavsiyem, lütfen hastanızı yoran duygu ve düşüncelerinizi kendinize saklayın. Eğer illa bir şey söyleyecekseniz önce bu hastalık süreciyle ilgili bilgi edinin. Empati kurmak hastanızın da sizin de süreci daha sağlıklı bir iletişimle geçirmenizi sağlar.”



UZMANLAR UYARIYOR
Hastalarla kurulması gereken diyalog konusunda uyarılarda bulunan Psikolog Nevin Küçük ise, herkesin hastalık ve iyileşme sürecinin tek ve kendine özel olduğunu vurguluyor. Küçük, “Her birey aynı süreçlerden de geçse bu süreçlerde farklı duygular yaşar ve farklı fiziksel sıkıntılar çeker. Hastalara olumlu ya da olumsuz başkalarını örnek göstermeyin. Genellemeler yapmaktan kaçının. Hastanın bulunduğu durumu hafife almasına neden olabilecek sözler sarf etmeyin. ‘Şu yemeği yemek çok iyi gelir’, ‘Şunu asla yapma’, ya da ‘Üzülme, üzüntü kansere en kötü gelen şeydir’ gibi sözler söylemekten kaçının. Hastalar teşhislerini aldıktan sonra, hasta yakınları onu başka işlerle ‘yormamak’ için hastanın üstündeki rolleri fazlasıyla sahiplenebilirler. Bu tavır zaman içerisinde hastayı yetersizlik hissi ile ve sadece hastalığı ile baş başa bırakır. Kanser hastalarının kendilerine acımasına yol açacak sözler söylenmemelidir. Hurafelerle hastanın kafasını karıştırmayın. Kişiye sürekli hasta olduğunu hatırlatarak, yapabileceği şeyleri engellemek hastalık seyrini olumsuz etkiler. Hastalık üzerine konuşmak, fikir yürütmek değil; hastanın anlatmasına fırsat tanımak ve dinlemek önemlidir” ifadelerini kullandı.

Haber Merkezi