“Otların karıştırılması pek mümkün değil!”

NURETTİN BAKİ
Önceki günlerde İstanbul’un Esenyurt İlçesi’nde marketten aldığı ıspanakları tüketen vatandaşlar zehirlenme şüphesiyle hastanelere başvurdu. Edirne, Tekirdağ ve Kocaeli illerinde benzer biçimdeki şikâyetlerle durumdan 200’e yakın insanın etkilendiği belirtildi. İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Sağlık Bakanlığı, zehirlenmelere ıspanaklara karışan yabancı otların neden olduğunu iddia etmişti. TMMOB İzmir Ziraat Mühendisleri Odası ikinci Başkanı Ela Dalçam, konuyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. 
HERHANGİ BİR AÇIKLIK YOK
Zehirlenmelere kaynak olan tarlalarda hangi yabani otların, hangi yoğunlukta bulunduğuna dair bir bilgiye sahip olmadıklarını dile getiren Dalçam, “Bu türler ne bitki ne yaprak yapısı ne de vegetasyon dönemleri açısından ıspanakla uyum göstermiyor ve karıştırılması pek mümkün değil. Burada bilmediğimiz bir konu da markette satılan ıspanakların ayıklanarak hazırlanmış olup olmadıkları. Eğer ayıklanmış bir şekilde satılmışsa yabani otların karışması söz konusu olabilir. Aksi halde bunların ayırt edilmemeleri çok zor. Çünkü ıspanak köküyle hasat edilen bir bitki pazardan aldıklarımızda sadece kökler temizlenmiş oluyor. Yapılan analizlerde bulunan ‘atropin’ ve ‘scopolamin alkoloidleri’ bulunmuş. Bunların hangi miktarda bulunduğu ve bulunan miktarın akut zehirlenmeye yol açıp açmadığı konusunda da bir açıklık yok. Bu alkoloidlerin Solanacea familyasından (patlıcangiller), Atropa belladona (Güzel avrat otu) başta olmak üzere Solanum nigrum (Köpek üzümü) ve Solanum dulcamara (Şeytan elması) gibi türlerde bulunduğunu ve bu yabani otların ülkemiz florasında bolca bulunduğunu biliyoruz. Ancak bu türler ne bitki ve yaprak yapısı ne de vegetasyon dönemleri açısından ıspanakla uyum göstermiyor ve karıştırılması pek mümkün değil. Yine patlıcangillerden olan ve bitki yapısı ıspanakla benzerlik gösteren adamotu denen bir yabani ot daha var. Zehirlenmelere kaynak olan tarlalarda hangi yabani otların, hangi yoğunlukta bulunduğuna dair bir bilgiye de sahip değiliz” değerlendirmesinde bulundu.   
PESTİSİT KALINTISINA RASTLANMAMIŞ
Herhangi bir pestisit kalıntısına rastlanmadığını belirten Dalçam, zehirlenmelerin tarımsal ilaçlardan kaynaklı olup olmadığına yönelik ruhsatlı olmayan birçok zirai ilacın ıspanaklarda kullanabileceğini hatırlattı.  Dalçam, “Akut referans (ARfD) dozları, yani bir gün içinde bir kere alındığında zehirlenmeye yol açabilecek en düşük doz seviyesi dikkate alındığında, yaşanan akut zehirlenmelerin tarlada uygulanan bir pestisitten kaynaklanması pek mümkün görünmüyor. Zaten analizlerde herhangi bir pestisit kalıntısına da rastlanılmamış” ifadelerini kullandı.