Pazarda mutluluk kalmadı

NURETTİN BAKİ - ÖZEL HABER
Kimine göre yaşanan kötü hava şartları, kimine göre maliyet fiyatlarında yaşanan artış, sebebi ne olursa olsun bugünlerde pazarlar yangın yeri. Dün Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) da açıkladığı ocak ayı enflasyon verisi gıdadaki rekor pahalılığı tekrar gözler önüne serdi. Tüketici fiyatları ocakta aylık bazda yüzde 1.06, yıllık bazda ise yüzde 20.35 oldu. Gıda fiyatları ise ocak ayında aylık yüzde 6.43, yıllık yüzde 30.97 arttı. Ocak 2004 bazlı gıda enflasyonuna göre yıllık gıda enflasyonu tarihi zirvesinde. Bir başka deyişle son 15 yılın en yüksek gıda enflasyonuyla karşı karşıyayız. Aylık bazda fiyatı en çok artan ürünler şu şekilde: Çarliston biber yüzde 87, patlıcan yüzde 81, ıspanak yüzde 66, sivri biber yüzde 64, fasulye yüzde 53, domates yüzde 51, salatalık yüzde 45, havuç yüzde 35 artmış durumda. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise ocak ayında yüzde 0,45, yıllık bazda ise yüzde 32,93 artış gösterdi. Kamuoyundaki tartışmalara bakarsanız fiyat artışlarını herkes kendine göre farklı açılardan yorumluyor. Kimine göre son dönemdeki afetlerin rekoltede yarattığı kayıp, kimine göre yüksek maliyetler altında ezilen çiftçinin üretimden kopması sonucu azalan üretim, kimine göre gıda ürünlerinin pazara erişimindeki sorunlar ve kimine göre de tüketici mevsimsel tercihlerinin yarattığı bir durum. Pazarlarda bu durumun fotoğrafı daha net olarak karşımıza çıkıyor.



YÜZDE 50 AZALMA
Özellikle marketlerde fiyatların pahalılığı vatandaşları pazarlara yönlendiriyor. Ancak pazarlarda da durum hiç farklı değil. Pazarcılar her ne kadar geçen haftaya göre bu hafta fiyatların düştüğünü söylese de pazara gelen vatandaş dertli. Öyle ki geçen seneye göre alım gücünün yüzde 50 azaldığını söyleyen bir vatandaş, biber ve domatesleri artık kiloyla değil taneyle alabildiklerini söyledi. Özellikle kış sebze ve meyvelerin fiyatlarında yakın zamanda düşüş yaşanmayacağını dile getiren pazarcılar ise, “Yakın zamanda yaşanan sağanak yağışlar kış ürünlerini tarlada bıraktı. Ürünlerin tarlada kalması direkt tezgahları vurdu. Pazara gelen vatandaş, ürünlere sadece bakıyor. Geçen seneye göre bizim kazancımızda da yüzde 50 azalma var. Yani vatandaşın alım gücünün yüzde 50 azalması bizim de kazancımızın yüzde 50 azalmasına neden oluyor. Mallarımızın bir bölümü çürük çıkıyor, çöpe atıyoruz. Dolayısıyla biz de zarar görüyoruz, biz zarar gören mallarımızı eskisine göre biraz daha pahalı satmak zorundayız. Malın pahalı olması tabi ki vatandaşın filesini veya pazar aracını doldurmuyor. Biz dertliyiz pazara gelen vatandaş daha dertli” ifadelerini kullandı.



AKŞAM PAZARI DA PAHALI
Pazar da sebze ve meyveleri kiloyla değil tane tane almaya başladıklarını söyleyen bir başka vatandaş da, “Pazarda ucuz mal kalmadı. Gerçekten sebze ve meyve almaya gücümüz yetmiyor. Alamıyoruz, benim alım gücüm düştü. Eskiden pazar arabamı doldurarak götürüyordum, şimdi ürünleri tek tek alıyorum. Bu da yetmiyor akşam pazarı daha ucuz olur diye akşamları pazara gelmeye başladım. Akşam pazarında ürünlerin kalite anlamında en düşükleri kalmasına rağmen fiyatlar da pek bir farklılık olmuyor” diye konuştu.
“HAVA DURUMUNA GÖRE DEĞİŞİR”
Yaşanan kötü hava şartlarından dolayı sebze ve meyve fiyatlarının yükseldiğini söyleyen İzmir Pazarcılar Esnaf Odası Başkanı Hamdin Erişen de “Özellikle sebze ve meyvenin en çok üretiminin yapıldığı Antalya’da yaşanan sağanak ve hortum felaketi malları tarlada bıraktı. Sebze ve meyve fiyatları en çok hava durumuna göre değişiyor. Hava düzeldiği zaman mallar tarladan alınıyor ve sağlıklı bir şekilde pazarlara ulaştırılıyor. Pazara bu şekilde gelen malların fiyatları otomatikman düşük oluyor ama aksi bir durumda fiyatlar birden yükselebiliyor. Kış ürünlerinde fiyatlar bu durumdan dolayı en az 2 aya daha düşmeyecek. Ama diğer ürünlerin fiyatlarında 2-3 hafta içerisinde düşüşe geçecektir” şeklinde konuştu.

Hava şartlarının yanı sıra artan işçilik maliyetleri, ilaç ve dağıtım kanallarındaki fiyat artışlarının da pazarcıları zor durumda bıraktığını ifade eden Erişen, pazarda bazı ürünlerin fiyatını geçen haftayla karşılaştırdı. Erişen, “Biz de en az tüketici kadar dertliyiz, karımız da düştü, 100 kilogram ürün satacağımıza artık 40 kilogram satıyoruz. Öteki taraftan baktığımızda fiyatlar geçen haftaya göre bu hafta bir nebze de olsa düştü. Örneğin; köy biberi 12 TL’den 8 TL’ye düştü. Çarliston biber 10 TL’den 7 TL’ye, Patlıcan 12 TL’den 6 TL’ye, domates 6 TL’den 4 TL’ye, karnabahar 5 TL’den 3 TL’ye, brokoli 5 TL’den 3 TL’ye, kabak 7 TL’den 5 TL’ye düştü. Ancak bahsettiğim gibi soğan ve patatesin fiyatları düşmüyor. Umarım en yakın zamanda havaların da düzelmesiyle bu ürünlerde de fiyatlar düşer. Herkes rahat nefes alır” değerlendirmesinde bulundu.