Sağlıklı yaşam için değişen kurallar!

ONURHAN ALPAGUT-RÖPORTAJ
Pandemi ile başlayan süreçte uzattığımız elimiz sıkılmadığında ya da ziyaret talebimiz reddedildiğinde gereksiz alınganlıklar içine girilmemesi gerektiğini belirten Yaşar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Uğur Oral, karşımızdaki kişinin sağlığını korumaya yönelik gösterdiği hassasiyete saygı duymanın da bir görgü kuralı olduğunu söyledi.
Uzmanlar, virüsün bulaşmasında öksürüğün ve hapşırığın en önemli etken olduğuna vurgu yapıyor. Peki, bu konuda görgü kuralları neler?
Bu konuda hekimlerin uyarıları çok daha önemlidir gerçi ama en temel görgü kurallarından biri öksürürken, hapşırırken mutlaka ağzımızı kapatmamız. Bilim insanlarının açıklamalarına göre virüsün yayılmasında bu iki eylem çok etkili o yüzden bu konuya özel bir özen göstermemiz gerekiyor. Bir mendille ağzımızı kapatmamız, sonra o mendili çöpe atmamız dikkat etmemiz gereken bir görgü kuralı. Dirseğimizin içiyle ağzımızı kapamak da başvuracağımız bir yöntem olabilir ama her iki durumda da sonradan ellerimizi çok iyi yıkamamız gerekiyor. Görgü kurallarına göre bir konuşma esnasında konuşmamıza engel olacak şekilde öksürdüğümüzde, hapşırdığımızda ardından özür dilememiz gerekir. Uzun süreceğini hissettiğiniz bir öksürük veya hapşırık nöbetine yakalandığımızda ise eğer kapalı mekândaysak dışarı çıkmak, açık havadaysak yanımızdakilerden uzaklaşmak önemli bir görgü kuralıdır. Aslında bu konuda en temel maddeye geri dönüyoruz, görgü kurallarının temeli saygıdır ve insanlara duyduğumuz saygı artık yalnızca görgü kurallarına uymak değil, sağlıklı bir yaşam için de birinci kural haline gelmiştir.
Asansör kullanımında yeni dönemde nelere dikkat etmek gerekir?
Örneğin asansörde bize sırtını dönerek duran kişilere rastlayacağız. Bu durumda onlara alınmamak bir kural olacak. Bu davranışı üstümüze alınıp da “Bana hastalıklı muamelesi yapıyor” diye düşünmeyeceğiz. Çok küçük asansörlerde daha önceden asansörde olan biri varsa asansöre binmeyerek ne onu ne de kendimizi rahatsız edici bir duruma sokmamak, hayatımıza girecek yeni bir görgü kuralı olabilir.

ÖNLEMLERE UYMAK DA DAHİL
Katılma zorunluluğumuzun bulunduğu bir davette ya da ziyarette nelere dikkat etmemiz gerekiyor sizce?
Pandemi döneminde, sosyal yaşamda görgü, pandemi önlemlerine dikkat etmek ve diğer insanların sağlığına zarar vermeyecek davranışlarda bulunmaktır. Sosyal ortamda ilk görgü kuralı başkalarına zarar vermemek olacaktır. Bu süreçte öncelikle davet sahibi çok yakınımız değilse veya orada bulunmak zorunda değilsek, katılmamak birinci tercihimiz olmalıdır. Ama katılacaksak fazla uzun kalamayacağımızı önceden davet sahibine belirtmemiz gerekir. Gerek davetlerde gerek taziye ziyaretlerinde otururken yanımızdaki kişiyle veya kişilerle mutlaka en az 1,5 metre uzaklık olmasına dikkat etmeliyiz. Asla el sıkışmamalı, bedensel temasta bulunmamalıyız. Gireceğimiz ortamda maske takmayan insanlar görürsek bu kişileri kibarca uyarmak ev sahibinin görevidir, ev sahibinden bunu rica edebiliriz. Mutlaka içeriye maskeyle girmemiz gerekmektedir eğer çok bunaldıysak ve maskemizi çıkartıp biraz nefes alma ihtiyacı duyuyorsak ortamdan ayrılmak, diğer insanların yanından uzaklaşmak gerekir. Bir ikram varsa, sadece o ikramın tadına bakarken maskemizi gevşetmemiz ama sonrasında yine takmamız gerekir.
Ya birisi ısrarla ziyaretimize gelmek isterse ya da ısrarla bizi davet ederse?
Bir daveti geri çevirirken ya da bizi ziyaret etmek isteyen birisini reddederken mutlaka çok nazik bir dille durumu belirtmemiz gerekir. Bunu yaparken de özellikle karşımızdaki insanın sağlığını önemsediğimize vurgu yapmamız doğru olacaktır. Yani davet edilen veya gelmek isteyen birisinin bize zarar verme ihtimalinden önce bizim onlara bir zarar verme ihtimalinden çekindiğimizi ifade etmemiz lazım. Bir daveti ertelerken görgü kurallarına göre ümit edilen bir başka buluşma zamanını belirtmek, örneğin “Sizi misafir etmeyi çok istiyoruz, biz de sizi çok özledik ama sizin sağlığınız bizim için çok daha önemli. Bu yüzden bir ay sonra veya pandemi koşulları geride kaldığında buluşmak için sabırsızlanıyoruz” demek daha şık olacaktır. Karşımızdaki kimsenin kırıldığını hissetmemiz durumunda ise mutlaka birkaç gün sonra yine kendisini arayıp yanlış anlaşılma ihtimalini gidermek doğru olacaktır.

RİCA EDERİM… LÜTFEN…
Bu dönemde özellikle dikkat etmemiz gereken görgü kuralları neler?
En önemli husus saygı… Kendi sağlığımıza ne kadar özen gösteriyorsak karşımızdaki insanların da aynı hassasiyet içerisinde olabileceklerini öngörmemiz ve buna saygı göstermemiz gerekir. Kendimizi korurken, başkalarına uyarıda yaparken bunu mutlaka “lütfen” diyerek, rica ederek yapmamız, olayı kavga, tartışma boyutuna taşımamamız gerekir. Saygılı bir iletişimde bazı sihirli kelimeler vardır: “Özür dilerim, rica ederim, teşekkür ederim, lütfen.” Bu süreçte bu kelimelerin kullanımına özen göstermemiz ikili ilişkilerimizde istenmeyen durumların önüne geçebilme adına çok önemli. Saygı ve nezaket bumerang gibidir. Eğer biz karşımızdakilere saygılı ve nazik davranırsak aynı şekilde muamele görürüz.
Pandemiyle birlikte yemek masasında geçerli görgü kuralları nasıl şekillenmeli sizce?
Sofrada maske takılmayacağı için buradaki görgü kuralları daha da önem kazanıyor. Örneğin oturma düzeninde kişilerin arasında yeterli oranda mesafe bulunması gerekeceğinden çok kalabalık yemek davetlerinden kaçınmak gerekir. Hep öğrencilerime söylüyorum paradan sonra en çok mikrop barındıran şey cep telefonudur. Cep telefonu yemek masasına asla konmaz. Birbirimize ikram yapmak, tek bir servis kaşığını ortak kullanmak gibi kurallar değişecek. Bu süreçte sofradaki önemli görgü kuralları maskesiz olduğumuz için bağırmadan konuşmak, yüksek kahkahalar atmamak, yalnızca kendi tabağımızı ve servisimizi kullanmak, ortamı sürekli havalandırmak olacaktır.
Peki, resmi ziyaretlerde hangi görgü kuralları öne çıkıyor? Bir iş görüşmesinde örneğin?
İkramlar devam edebilir ama ikram edilecek gıdaların seçimine ve sunum tarzına dikkat etmeliyiz. Artık açık ikramları geride bırakıyoruz. Örneğin tek bir kutuda açık çikolata ikramları geride kalmalı, bunun yerine tek tek ambalajlanmış ürünleri seçmemiz daha doğru olacaktır. Yine misafirlerimizin hassasiyetlerine binaen tek kullanımlık plastik bardaklar da kullanabiliriz. Gazlı içecek, su gibi ikramlarda ise şişenin misafirin önünde açılması görgü kurallarına göre daha doğru olacaktır. Ama hepsinden önemlisi ikram konusunda ısrarcı olmamamız gerekmektedir.