“ŞEFFAF” DÖNEM

E. ÇAĞLA GENİŞ

İzmir’in Çernobil’i olarak nitelenen ve radyoaktif tehlikenin bulunduğu Gaziemir’deki eski kurşun fabrikasında gömülü maddelerin temizlenmesi sürecinde bir gelişme yaşandı. Ankara 11. İdare Mahkemesi, Gaziemir’deki Radyoaktivite Bulaşmış Atıkların Fiziksel Yöntemlerle Ayıklanması, Temizlenmesi İle Tehlikeli ve Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Projesi ile ilgili İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı tutanağının gönderilmemesinin yürütmesi “şeffaflık” ilkesini göz önünde bulundurarak durdurma kararı aldı.

“SÜRECİN TAMAMI ŞEFFAF OLMALI”

EGEÇEP’in Gaziemir İlçesi sınırları içerisinde Turanlar Atık Yönetimi A.Ş. tarafından yapılması planlanan Radyoaktivite Bulaşmış Atıkların Fiziksel Yöntemlerle Ayıklanması, Temizlenmesi İle Tehlikeli ve Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Projesi ile ilgili 14 Aralık 2016 tarihinde yapılan İDK toplantısı tutanağının gönderilmesi talebi “özel hayatın gizliliğinin ihlal edileceği” gerekçesiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından reddedilmişti. Bilgi edinme hakkı elde edemeyen EGEÇEP bunun üzerine, Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na başvurmuş, Bilgi Edinme Kurulu’nun da talebi reddetmesi üzerine uyuşmazlık mahkemeye taşınmıştı. Açılan davada Ankara 11. İdare Mahkemesi 22 Eylül 2017 tarihli kararı ile yürütmeyi durdurma kararı verdi. Mahkeme kararında, “Şeffaflık ilkesinin ÇED raporu alınması sürecinin tüm aşamalarında uygulanması gerekliliği göz önünde bulundurularak, 1. İDK toplantı tutanağının bir örneğinin de komisyon üyelerinin cep telefonu numaraları ve mail adreslerinin 4982 sayılı Kanunu’nun 9. maddesi doğrultusunda 1. İDK toplantı tutanağından ayrılarak/kapatılarak/karartılarak özel hayatın gizliliği gerekçesi ile ilgililere bildirilerek bilgi edinme hakkı talebinde bulunanların erişimine sunulması gerektiği, dolayısıyla dava konusu işlemin açıkça hukuka aykırı olduğundan ve uygulanmasının telafisi güç ve imkansız zararlar doğuracağından yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği” ifadelerine yer verildi.

TUTANAKLARA ULAŞABİLECEKLER

Mahkemenin kararını değerlendiren Avukat Arif Ali Cangı, “Kararın iki anlamı var. Birincisi ÇED süreçlerinin her aşamasının şeffaf biçimde yürütülmesi gerektiğinin yargı kararı ile belgelendirilmiş oldu. Bundan böyle İDK toplantıları da dahil bütün süreçlerin açık yapılması gerekecek. ÇED süreçlerinin denetimi açısından en önemli denetim aracı olan halkın katılımının etkin hale gelmesi sağlanabilecek. Özetle karar; ÇED süreçlerine halkın daha fazla katılımının önünü açacak nitelikte. Kararın ikinci anlamı da Gaziemir’deki nükleer atıkların bertarafı konusunun halktan gizlenmeden, şeffaf biçimde yürütülmesi gerektiğidir. Kararla birlikte artık ‘özel hayatın gizliliği’ gibi anlamsız bir gerekçeyle reddedilen İDK toplantısı tutanaklarına ulaşabileceğiz. Karar aynı zamanda projenin uygulanması aşamasının da şeffaf yürütülmesinin önünü açıyor” diye konuştu.

“GEREKLİ TEDBİRLER ALINMALI”

Bundan sonra öncelikli olarak yapılması gerekenin ayrıştırma projesi ÇED sürecine ilişkin tüm bilgi ve tutanakların kamuya açıklanması olduğunun altını çizen Cangı, “ÇED olumlu kararı verilen projenin açık yanlarının kapatılması ve gerçek anlamda denetimi açısından Valilik tarafından oluşturulacak İzleme Denetleme Komisyonuna bağımsız bilim insanlarının, EGEÇEP ve mahallede temsilcilerin de katılmasıdır. Alan şu anda terkedilmiş vaziyette. Her şeyden önce alanın tel örgülerinin sağlamlaştırılması, güvenliğinin alınması, yapılacak çalışmalarda çevreye verilecek zararların önlenmesi açısından gereken tedbirlerin alınması gerekmektedir” açıklamasında bulundu.