Tarihi saygısızlık!

SULTAN GÜMÜŞ / ÖZEL HABER
Osmanlı döneminin ilk demiryolu Basmane-Bandırma hattının önemli yapılarından olan Karşıyaka Tarihi Tren İstasyonu, İZBAN’ın faaliyete geçirilmesiyle kiraya verilmiş, istasyon tüm mücadelelere rağmen restoran-kafe işlevi görmeye başlamıştı. Karşıyaka İlçesi Bahariye Mahallesi İstasyon Sokak’ta bulunan tarihi binada özüne sahip kalınmaksızın yapılan restorasyon çalışmalarının yanı sıra istasyon içerisine ve bahçesine yapılan eklemeler de tepkilere yol açtı. Yaklaşık 125 yıllık geçmişi olan istasyon için Doğal ve Kültürel Yaşam Girişimi başta olmak üzere daha birçok sivil toplum kuruluşu ayaklandı. Girişimin üyelerinden olan ve Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi’nin kurucu başkanlığını üstlenen Ahmet Tuncay Karaçorlu, “İstasyon özel işletmeler tarafından restorasyona aykırı kaçak eklentiler ve kapatmalarla dolmuştur” dedi. Kültür ve Turizm Bakanlığına gönderdikleri şikayet dilekçelerinin sonuç verdiğini ve olumlu bir geri dönüş aldıklarını hatırlatan Karaçorlu, kararın ardından 3 ay geçmesine rağmen İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Karşıyaka Belediyesinin karara uymadıklarını vurguladı. Karşıyaka Belediyesi denetiminde alüminyum eklentilerin sökülmediğini kaydeden Karaçorlu, ilgili belediyeler hakkında ‘kamu kaynaklarına zarar verilmesine göz yummak ve vatandaşı suç işlemeye teşvik’ iddialarıyla Karşıyaka Cumhuriyet Savcılığına ve İçişleri Bakanlığına suç duyurusunda bulunacaklarını belirtti. Ayrıca Karaçorlu, istasyonun Çocuk Kütüphanesi ya da Kent Müzesi olmasını öneriyor.



KARŞIYAKALILAR AYAKLANDI
“İstasyonun tarihi 1800’lü yıllara dayanıyor” diyen Ahmet Tuncay Karaçorlu, şöyle konuştu: “İzmir Kültür Mirası listelerine de kayıtlı bu bütünsellikli eser; bahçesinde bulunan irili, ufaklı tarihi diğer yapılarla ve asırlık ağaçlarıyla birlikte Karşıyaka’nın çok önemli bir kültür mirasıdır. Bu kültür mirası yapı bir yanıyla bir bellek özelliği taşırken, bir yanıyla da sosyal bir kullanıma dönüştürülebilecek kamusal konut stoku olma özelliğini de taşımaktadır. Ancak tarihi Karşıyaka İstasyonu İZBAN projesi kapsamında bir istasyon işlevini kaybetti. Yaklaşık 125 yıllık geçmişi olan istasyonun restorasyonu için 2013 yılında yapılan çalışmalarda Karşıyaka İstasyonu’nun tarihi dokusu göz ardı edilerek iç bölümleri yıkıldı, yıkım işlemine ise Karşıyakalılar ve sivil toplum kuruluşlarından tepkiler geldi.”
KAÇAK EKLENTİLER VAR
İstasyonun restorasyondan hemen sonra, restorasyona aykırı kaçak eklentilerle dolduğunu belirten Karaçorlu, “Denetimi altında bulunduğu Karşıyaka belediyesinin 200 metre ilerisinde yapılan bu kaçak (alüminyum) eklentiler ve kapatmalar tarihi eserlerin kiralandığı özel işletmeler tarafından yapılmıştır. Karşıyaka Belediyesinin gözü önünde yapılan kaçak uygulamalarla ilgili Doğal ve Kültürel Yaşam Girişimi olarak Karşıyaka Belediye Başkanlığına ihbar ve uyarılarda bulunduk. Oysa bu işlemlere bizim uyarılarımıza gerek duyulmadan yapı denetim ve zabıta ekiplerince müdahale edilmesi gerekirdi. Telafisi mümkün olmayan zararların önlenmesi amacıyla yaptığımız yazılı ihbar ve uyarılar karşılığında hiçbir işlem yapılmaması üzerine Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığına, Karşıyaka Belediye Başkanlığı hakkında suç duyurusunda bulunduk. Aynı şekilde Karşıyaka Kaymakamlığına, İzmir Valiliğine, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığına, Kültür ve Turizm Bakanlığına, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ve İçişleri Bakanlığına, Karşıyaka Belediye Başkanlığının görevini ihmal ettiğine ilişkin ihbar, uyarı ve görev hatırlatmalarında bulunduk” dedi.



ASIRLIK AĞAÇ KESİLDİ
Tüm bu girişimler üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığınca taraflara tebligat gönderilerek tarihi tren istasyonunun ‘restorasyona uygun hale getirilmesi, eklentilerin sökülmesi gerektiği’ kararı iletildi. Ancak kararın ardından 3 ay geçmesine rağmen hiçbir değişim yapılmadı. ‘Göreve davet çağrısı’ yapan Karaçorlu, “Karşıyaka Belediyesi kadar yetki sınırlarında kalması nedeni ile İzmir büyükşehir Belediyesi de sorumlu bulunmaktadır” dedi. Karşıyakalı yurttaşlar olarak iki öneriye dikkati çeken Karaçorlu, “Alüminyum eklemelerin yapılması, kapalı bölümlerin restorasyon projesine aykırı arttırılması, asırlık bir ağacın kapalı bir alan yaratmak için gövdesine kadar kesilmesi, tarihi çeşmenin kaybolması oldukça üzücü. Tarihi yapılar daha fazla özel ve ticari bir kullanıma dönüştürülmesin. Kamusal bir kullanım alanı olsun. Bu nedenle istasyonun Çocuk Kütüphanesi ya da Kent Müzesi olmasından yanayız. Özellikle Çocuk Kütüphanesi. Çocukların kütüphaneyi araç trafiğinin olmadığı bir yerde, Karşıyaka yaya bölgesinde kullanabilmeleri için. Yalnızca çocukların kütüphaneyi kullanacakları daha fazla kitap ve bilgisayar alanına olanak verdiği için” yorumunda bulundu.



“SORUŞTURMA AÇILMALI”
Karaçorlu son olarak şunları söyledi: “Karşıyaka tarihi istasyonumuz; ilçemizde azalmakta olan kültür miraslarımızdan biri olduğu için öncelikle eğitim ve kültür temelli, kamusal kurumlarımıza devredilerek özel çıkarların tahribatından uzak tutulmalı. Karşıyaka’mızda tarihi koruyan işletmeler teşvik edilmeli. İstasyonumuzda restorasyona aykırı eklentileri 3 aydır sökmeyen Karşıyaka Belediyesi, Bakanlık kararına uymalı. Halkı suç işlemeye teşvik etmekten dolayı sorumlular hakkında ilgili Bakanlıklarımızca soruşturma açılmalı.”



İLKLERİN İSTASYONU
Demiryolları tarihinde ilk kez kombine taşımacılık Karşıyaka’da gerçekleşmiştir. Banliyö trenle, atlı tramvaylarda kombine bilet uygulaması burada 21 Ağustos 1903 tarihinde başlatılmış. Yine banliyö trenlerinde ilk mevki uygulaması Karşıyaka trenlerinde başlıyor. 1984 yılında vagonlar üzerinde edna (adi), evsat (orta), ala (çok iyi) yazıyor sonraki yıllarda ise Vali Hasan Fehmi Paşa bu yazıları kaldırarak birinci, ikinci ve üçüncü yazdırıyor.