İçişleri Bakanlığı’ndan Savcılığa rapor: Hukuki ve idari açıdan zayıf

SEMİ TEKTAŞ / İçişleri Bakanlığı'nın Temmuz 2024’te hazırladığı 119 sayfalık raporda, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin önceki yönetimi döneminde yürütülen kentsel dönüşüm projeleri ve kooperatif sistemi hakkında ciddi eleştiriler yer aldı. Rapor, İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’na iletilirken, soruşturma kapsamında eski Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu’nun da aralarında bulunduğu 157 kişi hakkında işlem başlatıldı.

SAYIŞTAY UYARILARI, DENETİMSİZLİK VE KAMU ZARARI İDDİASI

Tunç Soyer döneminde hayata geçirilen “kooperatifleşme modeliyle yerinden dönüşüm” uygulamaları, hem kentte siyasi tartışmalara yol açtı hem de Sayıştay raporlarında eleştiri konusu oldu. Raporda, İZBETON’a verilen yetkinin, meclis onayı olmaksızın kooperatiflere devredildiği; bazı kooperatiflerin inşaatları eksik malzeme ile gerçekleştirdiği ve bu yapıların risk taşıdığı belirtildi. Ayrıca, inşaatların zamanında tamamlanmaması nedeniyle belediyenin hak sahiplerine ödediği kira giderlerinin uzadığı ve bu durumun kamu kaynaklarında israfa neden olduğu ifade edildi.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NIN TESPİTLERİ: YASAL MEVZUATA AYKIRILIKLAR

İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu tarafından hazırlanan raporda, Karşıyaka’daki Örnekköy Kentsel Dönüşüm alanında, ruhsata aykırı uygulamalar yapıldığı, İZBETON ile imzalanan protokoller gereği alt yüklenici çalıştırmak için izin alınması gerekirken bu kurala uyulmadığı belirtildi. İZBETON’un, kat karşılığı yapım işlerini ihalesiz şekilde iki kooperatife devretmesiyle, 6306 sayılı kanunun 8. maddesine aykırı işlem yapıldığı öne sürüldü.

MÜFETTİŞ UYARISI: ŞEFFAFLIK YOK, DENETLENEBİLİRLİK SINIRLI

Raporda, İZBETON’un mevzuat dışına çıkarak konut üretiminde aktif rol almasının şirketin asli faaliyet alanını aştığına işaret edildi. Belediyenin yatırımcı gibi davranmasının “kamusal sorumlulukla çeliştiği”, ihalesiz süreçlerin ise kamu denetimini zayıflattığı vurgulandı. Müfettişler, kooperatiflerin kuruluş yapısının şeffaflıktan uzak ve mali denetime kapalı olduğunu belirterek, süreçlerin yeniden değerlendirilmesini tavsiye etti.

KAYA: İDDİALARI KABUL ETMİYORUM

Dönemin İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya, müfettişlere verdiği ifadede tüm işlemlerin yasal ve şeffaf şekilde yürütüldüğünü belirtti. Kaya, “Kooperatifler, belediyenin bilgisi dahilinde ve yönetim kurulu kararıyla kuruldu. Amacımız kâr değil, vatandaşa uygun fiyatla konut sunmaktır. İhale dışı süreçler, kooperatif sisteminin doğasında vardır. Kamu zararı oluştuğu iddialarını reddediyorum,” dedi.

TUNÇ SOYER: YASAL DAYANAKLA PROTOKOL İMZALANDI

Eski Başkan Tunç Soyer ise ifadesinde, ihale yapılamayan projelerin kamu zararı oluşmadan yürütülmesi amacıyla 6306 sayılı yasa kapsamında İZBETON ile protokol imzalandığını söyledi. Soyer, tüm uygulamaların belediye meclisi kararlarıyla hayata geçirildiğini, inşaatlardaki eksikliklerin tespit edilmesi halinde anında müdahale edildiğini belirtti. Ayrıca, İZBETON’un kooperatiflerle yaptığı anlaşmaların belediye tarafından bilindiğini ve yasaya uygun şekilde yürütüldüğünü savundu.

YÖNETİM KURULU ÜYELERİ DE İFADE VERDİ

Raporda, dönemin İZBETON yönetim kurulu üyelerinin de ifadelerine yer verildi. Üyeler, tüm karar ve uygulamaların yasal çerçevede ve belediye yönetiminin bilgisi dahilinde gerçekleştiğini dile getirdi.