İzmir’de yangınlardan etkilenen hayvanları kurtarma mücadelesi

AYÇA GÜNGÖR-ÖZEL HABER - İzmir’deki yangınlarda ormanlar küle dönerken, hem yaban hayatı hem de sokak hayvanları yangınlardan etkilendi. Çeşme’de ÇESAL Derneği’nin barınağı yanarken barınakların orman alanlarına yakın bölgelere yapılmaması gerektiği ifade edildi.
Türkiye Ormancılık Derneği verilerine göre, 2014-2024 yılları arasında İzmir; Antalya ve Muğla ile birlikte son 10 yılda Türkiye’de en çok yangın çıkan ve bu yangınlarda en çok ormanın kaybedildiği üç bölgeden biri oldu. Ayrıca İzmir’in iklim riskleri açısından da kırılgan olduğu aktarıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre İzmir’de, en çok orman yangınlarının yaşandığı 2024 yılının Ağustos ayında Karşıyaka Yamanlar Dağı’nda çıkan orman yangını, bin 600 hektarlık alanı küle çevirirken, çok sayıda hayvan barınağını da tehdit etti. Geçtiğimiz yıl çıkan yangında Celal Üner Bakımevi ve Örnekköy Geçici Bakımevi hızla tahliye edildi ve yüzlerce kedi, köpek ve hasta hayvan, PAKO Sokak Hayvanları Sosyal Yaşam Kampüsü’ne taşındı. Yangından sağ kurtulan hayvanlar, İzmir Büyükşehir Belediyesi Hayvan Polikliniği’nde tedavi altına alındı. Bu yıl Seferihisar’ın Atatürk Mahallesi’nde ve çevre bölgelerde yangınlar da hayvanları büyük ölçüde tehdit etti. Bazı evlerde mahsur kalan 25 kedi yavrusu ve 10 köpek, arama kurtarma ekipleri tarafından kurtarılarak Prof. Dr. İsmet Sungurbey Barınağı’na yerleştirildi. Seferihisar Doğa ve Hayvan Dostları Derneği (SEHAYDER) Başkanı Fevziye Özkan, tahliye süresince ekipmanlarda yapısal sorunların bulunduğuna dikkat çekti. Mülkiyeler Birliği Hayvan Hakları Çalışma Grubu Üyesi Erol Akçan ise hayvanların ormanlık alanlara itilmesinin yangında mağduriyetlere yol açtığından ve barınaklardaki kapasite sorunlarından bahsetti.

HAYVANLARIN TAHLİYE VE TEDAVİ SÜRECİ

İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı ile Veteriner İşleri Dairesi Başkanlığı, Seferihisar, Menderes, Foça, Aliağa, Çiğli ve Çeşme’de çıkan yangınlarda 18 araç ve 50’den fazla personel ile yangınlardan etkilenen sahipsiz ve sahipli hayvanlara müdahale etti. Hayvanların yangın bölgesinden tahliyesi sağlanırken, yaralı hayvanlara yerinde sağlık hizmeti verildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi ekiplerinin destekleriyle, 8 günlük sürede 390 köpek, 50 kedi, binden fazla kanatlı hayvan, 150’den fazla küçükbaş hayvan ve çok sayıda yaban hayvanı yangın alanından kurtarıldı. PAKO, Seyrek ve Işıkkent Sahipsiz Hayvan bakımevlerinde de yaralı hayvanların tedavisi yapıldı.

GÖNÜLLÜLER SEFERBER OLDU

Müdahale sürecini anlatan Özkan “Sadece Seferihisar’da 24 farklı noktada aynı anda yangın çıktı. Yangında yanan tek barınak Çeşme’de ÇESAL Derneği’nin barınağıydı. Bu barınak da kısa süre içinde tahliye edildi, hayvanlar Alaçatı Patipark’a götürüldü. Ertesi gün bölgede bir sahiplendirme etkinliği başlatıldı. ÇESAL barınağının tadilatı bittiğinde Patipark’taki hayvanlar geri yerlerine yerleştirilecek. Ancak yangında çok fazla kayıp köpek ve kedi mevcut. Bize bilgi verildikçe ilan açmaya devam ediyoruz. Sadece Akarca bölgesinde üç köpek yanarak öldü, çevre ilçelerde de çokça hayvan bu şekilde yaşamını yitirdi. Kalan hayvanların büyük bir kısmı da şoktaydı. Her yere yetişmek imkânsızdı. Köpek bakımevinde Büyükşehir, Seferihisar Belediyesi veterinerleri, gönüllüler ve nöbetçi personelimizle hazır bekledik. Belediyenin canlı hayvan nakil aracı nöbetteydi ancak en büyük eksiğimiz ışık kaynağıydı. Yaralı hayvanlar için serum, yanık kremi, hasta altlığı gibi ihtiyaçlarımızı sosyal medya çağrısıyla birkaç saat içinde halk sağladı. Tedavi sürecinin ardından yuva arayışına başladık. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin tahliye araçları, yanık olan hayvanlara ilk müdahale için gezici hastane aracı ve hekimler hazır bulunuyordu. Seferihisar’ın Ürkmez Mahallesi’nde yangından etkilenen hayvanların ilk müdahalesi yapılıp PAKO’ya sevk edilmesi için Büyükşehir Belediyesi’nin aracı AFAD Koordinasyon Merkezi’nde bekliyordu. Tedavileri biten hayvanlar da hangi bölgeden, alındıysa oraya iadeleri yapıldı” ifadelerinde bulundu. 

ALINABİLECEK ÖNLEMLER

Yangın durumunda barınaklarda alınabilecek önlemlerden bahseden Özkan, “Barınaklarda otların büyümesi önlenmeli, mutlaka sık sık biçilip sulanması gerek. Hiçbir hayvan zincirle, iple vb. bir şeyle bağlı tutulmamalı. Bu sadece barınaklar değil ağıl ve davar sahibi çiftlikler içinde geçerli. Yaz sıcaklarında ve rüzgârlı havalarda tadilat yapılıp ateş çıkaran aletler kullanılmamalı, her zaman su bulundurulmalı” diye konuştu.

HAYVANLAR ORMANLARA İTİLDİ

Hayvanların ormanlara ve kırsal alanlara terk edildiğini söyleyen Akçan, “Barınaklar ve doğal yaşam alanları doğa koruma milli parklar üzerinden tahsis edilen, Tarım Orman Bakanlığı’na bağlı olan bir birimdir. Bu nedenle arazi tahsisi yapılırken orman içi, ormana yakın kırsal alanlar tercih edilmekte. Ancak köpekler ve kediler insanlarla beraber kent içinde yaşayan, son dönemde bizim de kavramımızda bu şekilde kullandığımız kentli hayvanlardır. Yasada bu hayvanların doğal yaşam alanı olarak söyledikleri ormanlara ve kırsal alanlara itilmesi sonucunda böyle bir yangında nasıl mağdur olduklarını görüyoruz. Bu alanlara itilen hayvanlar, beslenme sorunu da yaşadığı için zorlu şartlara karşı mücadele edemeyip can veriyor. Ormanlar köpeklerin ve kedilerin yaşam alanları değildir. Bundan önceki ve sonraki süreçte barınaklar için tahsis edilen alanların hepsi hayvanlar açısından riskli bölgelerdir. Çünkü ilimizde her yıl haziran, temmuz ve ağustos ayları yangın ayları. Özellikle bu aylarda barınakların da ormanlık alanlara yakın bölgeleri yapılması ve orman canlılarının doğal yaşam alanlarının ormanlar olması riski arttırıyor. Yaşanan bütün yangınlarda birinci derecede etkilenenler, kırsal alana atılmış hayvanlar ve barınakların bulunduğu bölgeler. Bu alanlar yasa kapsamında gözden geçirilmeli, ormandaki yangın riskine karşı önlemler alınmalı ve barınaklar için yangınla teması olmayan yerler tercih edilmeli” dedi.

HAYVANLAR HEM YANDI HEM HAPSOLDU

Barınaklardaki hayvan sayısına da dikkat çeken Akçan “AFAD ve HAK-TİM (Hayvan Arama Kurtarma Derneği) protokol içerisinde bulunduğu ilçelerde hayvanların alındıkları yere geri bırakılması gerekiyor ancak yeni yasa bunun önünü kapatıyor. Alınan hayvanlar hangi yaşam alanındaysa orada kalmalı. Bu nedenle hem yandılar hem hapsoldular. Tek çözüm yolu mağdur hayvanların sahiplendirilmesi. Ek olarak PAKO dahil bütün barınakların kapasitesi dolmuş durumda. Yerinde tut yasasıyla beraber on metrekareye bir köpek düşmesi gerekiyor. Barınaklar yasadan önce metrekare başına iki veya üç köpek tutabilmekteydi yani kapasitelerinin üstünde bir sayı. Dolayısıyla kapasitenin üstünde köpek alınmaması için bu köpeklerin yaşam alanları inşa edilene kadar bulunduğu yere bırakılması en doğru karar olacaktır. Yaşam alanları inşa edilmeden kapasite üstü hayvanın bulundurulması yasa gereğince hayvanların refahı açısından da doğru değil. Ayrıca yasa, yangın tehlikesi bulunan orman alanlarında yapılaşmaya izin vermiyor. Ancak buna rağmen hem belediyeler hem de özel kişiler, barınakları ormanlık alanlara ruhsata aykırı şekilde inşa etti. Bakanlık ise bu duruma karşı yeterli denetimi sağlamıyor. Biz Mülkiyeliler olarak bu duruma itiraz etmeye devam edeceğiz” ifadelerinde bulundu.