Kamu zararı büyüyor bisiklet yolları azalıyor

KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER/ İzmir’de bisiklet kullanıcıları daha güvenli ve kesintisiz ulaşım sağlayabileceği bisiklet yolları beklerken, bisiklet yolları her geçen gün azalıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) 15 Mayıs 2024 tarihli toplantısında alınan kararla, Şehit Nevres ve Vasıf Çınar bulvarlarındaki bisiklet yolları kaldırılarak eski düzene, çift yönlü araç trafiğine geçildi. Ayrıca, İzmir Ulaşım Ana Planı’nda yer alan ve EuroVelo-8 rotasında bulunan 5 kilometrelik Foça bisiklet yolunun da kaldırılması gündemde. Böylece son bir yılda kapanan bisiklet yolu sayısı üçe çıkacak. Tüm bu gelişmeler yaşanırken belediye, bir yandan da “Bisiklet ve Yaya Eylem Planı” hazırlığında. 2020 yılında yayımlanan mevcut olan 51 kilometrelik bisiklet yolu kısa vadede 102, orta ve uzun vadede 247, 2030’da ise 401 kilometre olarak hedeflendi. Ancak sahada yaşanan gelişmeler, planların aksine işliyor. Var olan yolların kaldırılması, verilen taahhütlerle çelişiyor ve İzmir’de bisikletli ulaşımı teşvik eden bir politika yerine araç trafiğine öncelik verildiği izlenimini güçlendiriyor. Bisiklet yollarının kaldırılmasının en başta kamu zararına yol açtığını ifade eden Bisikletli Ulaşımı Geliştirme Derneği (BUGEP) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Karakuş, “Avrupa standartlarına uygun olarak yapılmış bu yolların sökülmesi, tamamen bir kamu zararına yol açmaktadır. Bu kararlar İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kendi belirlediği hedeflerle çelişiyor. Ulaşım Ana Planı’ndaki orta ve kısa vadeli hedeflerin hayata geçmesini istiyoruz ve konunun takipçisi olacağız” dedi. 

BİR AYDA 4 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ 

Bisikletli Yaşam Platformu’nun Mart 2025 verilerine göre, Türkiye genelinde trafik kazalarında 264 kişi hayatını kaybetti, bin 961 kişi ise yaralandı. Kazaların büyük bir kısmında çocuklar, yayalar, bisikletliler ve motosikletliler yer aldı. 20 yaya, 1 engelli birey ve 1 çocuk çarpıp kaçma sonucu yaşamını yitirdi. Ay boyunca 7 çocuk hayatını kaybederken, 130 çocuk yaralandı. 4 bisikletli hayatını kaybetti, bunlardan biri çocuktu. 1 çocuk ve 8 bisikletli ise yaralı olarak kurtuldu. Motosiklet kazalarında ise 34 kişi yaşamını yitirdi, 6’sı çocuktu. 129 kişi yaralandı. Emniyet Genel Müdürlüğü’ne göre, İzmir’de bin 182 ölümlü ve yaralanmalı kaza gerçekleşti, bunlardan 472’sinde bisikletler yer aldı.

KAMU ZARARINA YOL AÇIYOR

Bisiklet yollarının kapatılmasının başlı başına kamu zararına neden olduğunu ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kendi hedefleriyle çeliştiğini belirten Karakuş, “Bir idare, Foça’da 5 sene önce bu yolları yaptı, oraya kamu parası harcandı. Şimdi ise bu yolları sökmeyi planlıyor. Daha önce Şehit Nevres ve Vasıf Çınar’daki bisiklet yolları da aynı şekilde kaldırıldı. O yollar Türkiye’de örnek niteliğindeydi. Çünkü mevzuat değişmişti ve yeni mevzuata göre Avrupa standartlarına uygun, çok düzgün yollar yapılmıştı. Bunların sökülmesi, tamamen bir kamu zararına yol açmaktadır. Kamu zararı oluşmasını istemiyoruz. Bisiklet yollarının yapılıp sonra sökülmesini de istemiyoruz. Bisiklet kullanıcıları olarak konu gerçekten çok rahatsız edici. Zaten yollarda güvenli bir şekilde yer bulmakta zorlanıyoruz, diğer sürücülerle sorunlar yaşıyoruz ve görünür olamıyoruz. Bisiklet kullanan herkes, belli bir riski göze alarak trafiğe çıkıyor. Biz bu mücadeleyi verirken, şehir içindeki bisiklet yolu ağının genişletilmesini beklerken yolların kaldırılması bizi hayal kırıklığına uğratıyor. Şimdi yapılanın geri sökülmesi çok yanlış; tam tersine, belediye kendi hedeflerini de yok etmiş oluyor” diye konuştu.

ULUSLARARASI İTİBAR ZEDELENİYOR 

İzmir’in Avrupa Bisiklet Yolları Eurovelo rotasından bulunan yolların kapatmasının kentin itibarını zedelediğini söyleyen Karakuş, “İzmir, EuroVelo alanında yer alıyor. Avrupa’ya birçok taahhütte bulunduğumuz, İzmir’in sertifikalandırıldığı başka organizasyonlar da var. Şimdi bisiklet yollarını kaldırarak bu uluslararası sözlerini kendi eliyle çiğnemiş oluyor. Bu yolları kaldırmak, verdiği taahhütleri yerine getirmemek anlamına geliyor” dedi. 

FİKRİMİZ SORULMUYOR 

Bisiklet yollarında yaşanan sorunların ortak akılla çözülmesi gerektiğini vurgulayan Karakuş, “Foça’daki bisiklet yolunun, muhtarların başvurusuyla kaldırılması planlanıyor çünkü arazilerin etkilendiği söyleniyor. Şehit Nevres Bulvarı’nda ise bazı vatandaşların başkana ulaşması sonrasında doğrudan talimatla bisiklet yolu kaldırıldı. Oysa bu kent hepimizin ortak malı. Orada asfalt dökülürken araç sürücüsünün ne kadar hakkı varsa, benim de bir bisiklet sürücüsü olarak o kadar hakkım var. Asıl problem, ortak aklın devreye sokulmaması. Muhtarların talebiyle bir yol kaldırılıyor ama biz kullanıcılar olarak hiçbir şekilde görüşümüz alınmıyor. Orayı kullanan onlarca dernek ve vatandaş var. Elbette muhtarlar ya da başka kişiler bazı gerekçelerle bu yolların kaldırılmasını isteyebilir. Ama denmeli ki ‘Tamam, bu talebiniz var ancak diğer paydaşlarla da konuşalım’. Belki yollar tamamen kaldırılmadan bir düzenleme yapılabilir, başka çözümler bulunabilir” ifadelerini kullandı. 

EVDEN HELALLEŞEREK ÇIKIYORUZ 

İzmir’deki bisiklet yollarının hem yetersiz hem de güvensiz olduğunu belirten Karakuş, altyapının güçlendirilmesi için 2030 İzmir Ana Ulaşım Planı’ndaki Bisiklet Eylem Planı ve Bisiklet Ana Planı’nın takipçisi olacaklarını söyledi. Karakuş, “Bisiklet yolları çok kesik kesik ve parça parça yapılmış. Alsancak’tan Bornova veya Buca’ya güvenli bir şekilde gitmek mümkün değil; karayolunu kullanarak ciddi riskler almanız gerekir. Kendimizi güvende hissetmiyoruz. Bisiklet kullanıcıları, sabah evden çıkarken aileleriyle helalleşiyor. Çünkü başlarına bir şey gelme ihtimali yüksek. Bisiklet, modern yaşamın bir parçası ve çevreci bir ulaşım aracıdır. İzmir bu konuda büyük bir potansiyele sahip. 20 yıldır bisiklet kültürünün gelişmesi için çalışıyoruz. Belediyenin bazı güzel projeleri var, ancak son dönemde birçok konuda geriye düşüldü. Geçen yıl Vasıf Çınar yolunun 3 Haziran Dünya Bisiklet Günü’nde kaldırılması üzücü bir gelişmeydi. Şimdi de Foça’daki yolun kaldırılması gündemde. Bu yolların kaldırılması, verilen taahhütlerin ihlali demek. Biz bu taahhütlerin takipçisiyiz. Ulaşım Ana Planı’ndaki orta ve kısa vadeli hedeflerin hayata geçmesini istiyoruz. Altyapının güçlendirilmesini ve herkesin güvenli bir şekilde bisikletle okula, işe, alışverişe gitmesini arzuluyoruz. Araç kullanmak, trafiğe karışmak istemiyoruz. Karar alıcıların bisiklet yollarını kapatmak yerine genişletmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi.