Konak Pier, kamu yararına kullanılmalı

YAREN GÜZELKAN/ÖZEL HABER - Günümüzde alışveriş merkezi niteliğinde olan Konak Pier, 1867 yılında gümrük binası olarak inşa edildi. Projenin Fransız mimar ve inşaat mühendisi olan Gustave Eiffel tarafından çizildiği biliniyor. Bina ilk başta gümrük binası olarak kullanılsa da 1960’larda balık haline dönüştürüldü ve 1987 yılına kadar bu işlevini sürdürdü. Tarihi gümrük binası, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura döneminde ise tek imza ile ruhsat verilen Konak Pier alışveriş merkezi olarak kullanıma açılmış daha sonra kullanıma kapatılmıştı. Günümüzde ise yapı hala alışveriş merkezi olarak hizmet vermekte fakat bu hali sık sık tartışmalara neden oluyor. Kent tarihinin önemli bir değeri olan Konak Pier’in kamu yararına kullanılması gerektiğini belirten Doğal ve Kültürel Yaşam Girişimi Sözcüsü ve Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi Kurucu Başkanı Ahmet Tuncay Karaçorlu, “Gümrük binamız olan Konak Pier, derhal kamuoyuna uygun hale getirilmelidir. Mekânın dokusuna uygun bir şekilde sergi salonu olarak da açılabilir” dedi.

‘ORASI GÜMRÜK BİNASI’

Doğal ve Kültürel Yaşam Girişimi Sözcüsü Ahmet Tuncay Karaçorlu, tarihi gümrük binasının yıllar içerisinde yaşadığı değişimler konusunda konuştu. Karaçorlu, “Biz orayı Gümrük Binası olarak ifade ediyoruz. Hiçbir zaman orayı Konak Pier Alışveriş merkezi olarak anmadık. Bunun nedeni de 2004 yılı ve öncesinde hem meslek odaları hem de şehir plancıları kurucuları İzmir Şube başkanlığı dönemimde odamız olarak mücadelemiz kapsamında kentsel ve tarihsel mekanların doğru değerler konusunda kullanımı konusunda öneriler geliştirdiğimiz bir alanımızdı. Bu anlamda o zamanlar gümrük binamızın İzmir tarihi açısından önemli bir değeri vardır. Çünkü Gümrük binamızın çok aşaması oldu. İlk olarak gümrük işlerinin görüldüğü bir yerdi daha sonra da bir balık haline çevrildi. En sonda belediye balık haliyken orayı kültüre dair kullanım konusunda planı vardı. Bir askeriyenin orayla bitişik olarak kullandığı bir yapı vardı. O olmadan da gümrük binası diğer bütün var olan yapısıyla kentin kültür kompleksine uygun bir yer olması sağlanabilirdi. 1990’lı yıllarda yerel yönetimlerin böyle bir kentsel iradesi vardı. Bu iradeye rağmen Gümrük binası bir oldu bitti ile ‘Pier’ isimli alışveriş merkezine çevrilmek üzere değiştirildi. Gümrük mücadelesi kazanılmıştı ama sonrasında durduruldu. Dönemin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura döneminde tek imza ile açılan Konak Pier, daha sonra kapatıldı ama haksız bir meclis kararı ile Erdal İzgi tarafından bizzat açılmıştır. O zamanlar İzmir Ticaret Odası (İTO) da dahil dönemin Bayındırlık ve İskân Bakanı Zeki Ergezen’de Konak Pier’in açılması için taraf olmuştu. Bakanın ünvanı Bayındırlık ve İskân olmasına rağmen iskanın doğru yapılmasını sağlaması gerekirken imarın yanlış ve çıkar sağlamak isteyenlere yarar sağlamıştır” ifadelerini kullandı.

EYFEL KULESİ İLE BENZER

Gümrük binasına Konak Pier adının verilmesinin nedeninin projeyi üstlenen Fransız Mimar Gustave Eiffel için bir gönderme olduğunu söyleyerek, “Tarihi Gümrük binamız, Eyfel Kulesi’ni de yapan Gustave Eiffel isimli bir Fransız mimar tarafından yapıldı. Eski Gümrük binası olan şu anda da Konak Pier alışveriş merkezinin yapısına bakılırsa iç aksanındaki taşıyıcılarının tıpkı Eyfel Kulesi’ndeki demir aksanıyla benzer özellikler taşıdığı görülmektedir. Gümrük binası, zamanında ticaret yuvası olarak da faaliyet göstermiştir. Akdeniz’den gelen Fransız, Alman ürünlerinin ticari işlem görmesi açısından limana gelen Ahşap büyük gemiler geliyordu. Gümrük binasının bir diğer özelliği de konumu güzel ve Tarihi Kemeraltı Çarşısı’na da yakın bir noktada. Kemeraltı Çarşısı her kesimin rahatlıkla alışveriş yaptığı yerdir olduğu için de Gümrük binasının hiçbir zaman alışveriş merkezine çevrilmemesi gerekiyordu. Çünkü Kemeraltı Çarşısı’nın bu özelliğine gölge düşürülmeye çalışıldı. Konak Pier’e dıştan bakıldığında iç tasarımı ile bütün olmadığı gözler önünde. İçeriye girildiği zamanda fuardaki stantları anımsatan bir hava var. Kültür mirası olan o binanın stant merkezi haline getirilip rant alanı oluşturulması çok yanlış” dedi.

SERGİ SALONU AÇILABİLİR

Bundan sonraki süreçte Tarihi Gümrük Binası için yapılması gerekenler konusunda görüşlerini bildiren Karaçorlu, “Gümrük binasının alışveriş merkezi halinde fuar alanı gibi kullanılmasına olanak verilen işletmelerin çıkartılarak tek ruhsatla yapılan Gümrük binamız boşaltılmalıdır. Kültür adası olarak kullanılması gereken Konak Pier, derhal kamuoyuna uygun hale getirilmelidir. Mekanın dokusuna uygun bir şekilde sergi salonu olarak da açılabilir. Kıyı kanuna göre bu tarz Konak Pier gibi işletmelerin olmaması gerekiyor. Konak Pier, kıyı kanunun değerlerine, kent yapısının özelliklerine uygun hale getirilip, boşaltılmalıdır” diye konuştu.