Aşka dönüşen sanat ‘Tasarım’  

NİLGÜN TAZE- İlkokul, lise ve üniversite dönemlerinde resim yarışmaları dışında tasarımla tanışmasının kendisine tam bir ‘aydınlanma' yaşattığını belirten dekor ve kostüm tasarımcısı Günnur Orhon, tasarım yapmanın işi değil bir yaşam tarzı olduğunu ifade ederek, “Sizlere şimdiye dek tasarımlarını yaptığım ne oyunlardan ne de aldığım ödüllerden bahsetmek istiyorum.  Çünkü var oluşunuzun sebeplerini araştırdığınızda öznelliğinizi irdeliyorsunuz ve salt amacınız net bir biçimseliyle karşınıza çıkıyor. O şey ise 'Tasarım' yapmak oluyor. Adeta 'Küçük Prens'in hani şu koyunun var olduğu kutusu içindeki sihir canlanmış, kara kalemim ucunda dile gelmişti. 'Tasarım' yapmak kendiliğinden işiniz değil bir yaşam tarzınız oluveriyor. Tabii sonu olmayan bir serüven. Üstelik bu macerada yalnız değilsiniz yanınızda meslektaşlarınız ve uygulama ekibi var ve bu harika bir birliktelik” dedi.

BİR DÖNÜM HİKAYESİ

Kalem ile tanıştığı ilkokul döneminin kendisi için unutulmaz bir anı olduğunu belirten Orhon, kendisinin yaşadığı deneyimi anlatarak, “Öğretmen sol eliyle yazı yazan öğrencisini sağ elini kullanması için uyarıyor. Hatta yaptığı uyarıların sonuç vermediğini gördüğünde öğrencisinin ebeveynini çağırarak rahatsızlığını dile getiriyor. Ebeveynlerinin ve öğretmeninin yaptığı ısrarlar sonucunda öğrenci sağ elle yazmaya başlıyor ancak istem dışı olarak bir bakıyor ki hoooop sağ elden kalem uçarak sol ele konuyor. Neyse ki en sonunda çocuk sağ eli ile yazmayı öğreniyor ve tatbiki herkes çok memnun oluyor bu durumdan. Devlet Demir Yollarında Tren Şefi olarak çalışan  baba da çocuğu artık sağ eliyle yazmaya başladığı için rahat bir nefes alıyor. Ancak çocuk da memnun halinden çünkü sıra üzerinde hem sağ eliyle yazı yazıyorken sıra altından ise sol eli ile çizim yapabiliyordur. Artık 'Özgür' dür sonuçta…” açıklamasını yaptı.

 EĞİTİMLE GEÇEN BİR ÖMÜR

Oyun sahnelendiğinde ancak gece yarısı yorgun bir şekilde evinde olabildiğini ve yaşadığı güzel hislerin tüm yorgunluğuna bedel olduğunu ifade eden Orhon, öğrenim aldığı alanlardan bahsederek,“Felsefe ve bilimsel anlamda aldığım Toplum Bilimi, Sosyoloji, Dünya ve Türk sanat Tarihi, Sahne ve  Dünya ve Türkiye dahil kostüm Tasarımı, Renk ve Biçim yani branş dersleri, Türk ve Dünya Tiyatro Tarihi, uygulamalı sahne teknikleri, başlangıçtan günümüze Antik Yunan Dönemi dahil olmak üzere dersler var.  Dünya ve Türk Felsefesi ve bireysel olarak yaptığım araştırmalar arasında ise kütüphaneler, kültür merkezleri ve saire gibi kaynaklar yer alıyor. Uygulamalı olarak tabii en başta branş derslerimiz ise temel desen eğitimi, suluboya guaj malzemeler ile boyama teknikleri, dekor tasarım, kostüm tasarımı, grafik çalışmaları, heykel yapımı, kukla yapımı, birebir eski Suat Taşer Tiyatro Sahnesi’nde dekor, aksesuar ve kostüm uygulamaları idi”  ifadelerini kullandı.

 “TASARIMCILIK TERZİLİK DEĞİLDİR”

9 Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne ve Görüntü Sanatları Tiyatro Ana Sanat Bilimdalı’nın üç bölümden oluştuğunu ifade eden Orhon, “Bölümler Sahne ve Kostüm Tasarımı, Dramatik Yazarlık ve Oyunculuk bölümlerinden oluşuyor. Bazı dersleri üç bölümdeki arkadaşlarla birlikte görürdük. Çok renkli bir topluluk oluşurdu. Öğrencilik dönemim olan 1980’lerden başlayarak günümüze kadar maalesef halen bu mesleğin tanınmadığını görüyorum. Ne yazık ki bazı kişiler kostüm tasarımcısı ile terzi arasındaki ayırımsamaya bile vakıf değiller. Malumdur ki tiyatro dendiğinde ilk akla gelen oyunculuk. Tiyatro oyununda seyircinin gördüğü adeta bir buzdağı gibidir. Asıl kütlesi suyun altındadır. Görünmezdirler. Sırayla işleyiş şöyledir: Sahne ve kostüm tasarımcısı ayrı kişiler de  olabilir tek kişi de. Sahne ' Dekor' Tasarımcısı önce sahnelenecek olan oyunun teksini okur, yönetmeni hatta dramaturgu ile birebir toplantı yapar. Oyunun konsepti yani oyunu kim ve neden yazmış tarihsel konumu, yapısı ve türü üzerine detaylı bir yorum yapılır. Uyguladıkları çizim ile Yönetmenin okeyini alan Dekor Tasarımcısı ve Kostüm Tasarımcısı Birbirleriyle paralel diyalogdadır renk ve form tasarımlarını paylaşırlar. Bundan sonra tasarım canlanma aşamasına yani uygulama aşamasına geçer” şeklinde konuştu.

ÇOK AŞAMALI HAZIRLIK

Dekor tasarımcısının marangoz,  demirhane, gerekirse fon ve heykel butafor bölümü şefleriyle irtibata geçtiğini ve gerçekleşen dekorların en son boyahaneye giderek yine şef ile gereken bilginin paylaşıldığını söyleyen Orhon, “Tüm bu işlemlerden sonra yine gerekirse aplikasyon ve fon boyama burada uygulanır. Ayrıca Aksesuar şefine gereken aksesuar alımı veya  uygulaması için bilgilendirir. Kostüm Tasarımcısı oyunun dönemine göre yorumladığı ve oyuncunun fiziksel konumuna ten rengi gibi faktörleri göz önünde bulundurur. Giysilerin kumaş araştırmalarını tamamlayıp kumaş alımını gerçekleştirir ve ayrı atölyelerde görevli hem erkek hem kadın terzileriyle görüşür ve çizimlerine göre kalıp model çalışmaları uygulanır. Dikim sırasında oyuncular üzerinde prova yapılır ki çalışma tamamlanmadan tekrar gözden geçirilmiş olur. Makyaj ve saç modelleri gerekirse peruka şefine istenilen modeller iletilir... ve final”  dedi.

BİRLİKTELİĞİN DANSI

Tüm çalışanların ve oyuncuların hatta yönetmen de dahil herkesin kalbinin güm güm attığı anın genel prova zamanı olduğunu ifade eden Orhon, “Bu arada hem dekor hem de kostüm tasarımına hayat veren ışık tasarımı da tamamlanmıştır. Sahne arkasında dekor sorumlusu, oyuncuların erkek ve kadın için terziler tarafından ayarlanan 'giydiricileri' aksesuar sorumlusu varsa peruka sorumlusu ve  kuaförü oyun süresi ve sonrası her daim ayakta  görevdedirler. Oyunun turnelerinde görevli oyuncular ile birlikte seyahat ederler. Genelde üç genel prova sonrası tüm eksikler giderilmiş olur ve artık oyun seyirci karşısına çıkmaya hazırdır.  Oyun Dekor ve Kostüm Tasarımı öncelikle çok iyi araştırmanızı ve sağlam kaynaklardan yararlanmanızı gerektirir. Yazarın hayatını ve oyunun yazıldığı dönem ile ilgili her yönlü bilgi sahibi olmalısınız. O ülkenin o tarihin dönemini toplumsal ekonomik ve politik yapısını oyunda geçen karakterlerin yaşam koşullarını, yazarın bu oyunu yazmakta hangi amacı gütmüş çok iyi bilmelisiniz" açıklamasını yaptı.

HAYAL GÜCÜNÜN BÜYÜSÜ

Yönetmenin yorumuyla tasarımcının yorumu sonucunda ortaya çıkan sentezin doğru bir biçimde görsele dökülmesi gerektiğini belirten Orhon, “Yani önce çok yönlü araştırmalısınız ki önemli noktaları tasarımınızda yorumlayarak vurgulayabilesiniz. Elime aldığım oyunda anlattığım bu irdelemeleri yaptıktan sonra sürekli çözümlemeleri düşünürüm. O sırada düşüncenizde oyun çoktan sahnelenmiştir. Dekor, ışık tamamlanmıştır bile ve kostümleri üzerinde oyuncular sahnede oyunu sergiler. İşte tam o an tasarım süreci başlar, elinize aldığınız kalemin ucundan dökülmeye başlar. Isparta SDÜ GSF Tiyatro Bölümü Branş dersi, tasarım üzerine bir kaç seminer, Ege Üniversitesi, Bayraklı Belediyesi ile İsveç ortaklı Time Travel etkinliği tasarımları dahil olmak üzere mesleğimin yanı sıra diğer çalışmalarım oldu. Yalnız Karşıyaka Haberleşme Müzesi için yaptığım özgün tablolarım halen sergilenmekte ve bu bende ayrı bir heyecan yaratmıştır. Tiyatro Tasarımı diğer ülkeler ile kıyaslandığında teknik imkanları, olanakları çok ileri seviyede olabilir ancak sanatçı potansiyelinin ve sayısının çok üstünde olduğunu düşünüyorum”  ifadelerini kullandı.

Aldığı Ödüller:

2014 Direklerarası Dekor Tasarımı Ahududu-Karşıyaka Belediye Tiyatrosu

2015 Bedia Muvahhit Dekor Tasarımı-Oyunun oyunu-Karşıyaka Belediye Tiyatrosu

2015 Bedia Muvahhit Kostüm Tasarımı -Kibarlık Budalası -İzmir Devlet Tiyatrosu

2015 Direklerarası Dekor Tasarımı-Oyunun Oyunu-Karşıyaka Belediye Tiyatrosu

2015 Direklerarası Kostüm Tasarımı-Kibarlık Budalası -İzmir Devlet Tiyatrosu

2015 Rotary Dekor Tasarımı -Oyunun Oyunu Karşıyaka Belediye Tiyatrosu