BTA 17. yaşını kutladı

ONURHAN ALPAGUT

Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Dramatik Yazarlık Bölümü olan Hayrettin Filiz tarafından, 22 Mayıs 2000 tarihinde kurulan Bilimsel Tiyatro Atölyesi, 17. yaşını, Hayrettin Filiz'in yazıp yönettiği, ‘Allah’ın Belası Bir Adam; Moliere' adlı oyunla kutladı.

KESKİN, UYANDIRICI VE ÇOK FAYDALI

İzmir tiyatroları içinde ödeneksiz ve okulları dolaşmadan, kendi çabalarıyla kurdukları 51 kişilik sahnelerinde 17 yıldır bölge tiyatrosu hizmeti veren BTA, çağın tüm engelleyici baskı araçlarına karşı dimdik ve onurlu duruşlarını 17. yıla taşımayı başarmış bir topluluk olarak dikkat çekiyor. Kurucu yönetmen Hayrettin Filiz’in deyimiyle 'sosyolojik bir buluşma noktası' olan BTA için, BTA dostları da farklı düşünmüyorlar. Her oyundan sonra seyirci görüşüne açılan eleştiri defterine yazılmış bir not aslında bu buluşmanın nasıl bir ihtiyacı karşıladığını çok net biçimde açıklıyor: "BTA, duyarsızlıklardan, dayatılan yaşam tarzından bunaldığınızda kendinizi atabileceğiniz bir oksijen çadırı, bir kültür hastanesidir. BTA'da oyun izlemek, beyninizle zencefil yemek gibidir. Keskin, uyandırıcı ve çok faydalı... Arada bir gelin, sohbet edin, zencefil kokusunu duyacaksınız...Fuat Paçacı / 20.12.2015"

MACAR YAZAR GYULA HAY İLE MERHABA

22 Mayıs 2000 tarihinde Macar yazar Gyula Hay'ın 'At' adlı oyunuyla seyircisine merhaba diyen BTA, geçen yıllar içinde sayısız öncü projesiyle 25 bin civarında öğrenciye ve 1 milyondan fazla izleyiciye ulaşmayı başarmış mucize bir topluluk niteliğinde. Neredeyse oynanan tüm oyunların yazarlığını da yapan Hayrettin Filiz, bugüne kadar çocuklar için 134 oyun yazdı. Bu oyunlardan 110 tanesi de yıllar içinde seyirci karşısına çıktı. Özellikle magazin ve aktüel batağına bulaşmayan kimliğiyle tanınan BTA, oyunlarıyla sadece Türkiye’de yankı bulmadı. Hayrettin Filiz'in bir oyunu Fars diline ( Küçük Kara Samed-2002), bir oyunu Kırgız diline ( Öğretmen Duyuşen-2004), bir oyunu Makedon diline (Pampala’da Savaş Hazırlıkları-2005) ve bir oyunu da İngilizce’ye çevrildi. (Edison-2006)...Bu çalışmalardan ötürü bir de uluslararası ödül aldı. "Behrengi Yayınları, 2015 Samed Behrengi Türkiye Yoldaşı Ödülü"

ÇOK SAYIDA ÜNLÜ KONUK VE BAŞARI

BTA, ilk ulusal ödülüne; ilk kez 2001 yılında kamuoyu araştırması sonucu verilen, "20 Yüzyıldan İz Bırakanlar / 1.Özdemir Hazar Tiyatro Ödülü"nü kazanarak ulaştı. Aynı yıl Atadost Yayınları Öykü Yarışması’nda Mansiyon kazanan Hayrettin Filiz'in 'Bekle Beni Marmara' adlı hikâyesi de basılan antolojinin içine girdi. Ardından BTA fırtınası esmeye başladı. Hayrettin Filiz'in 2005 yılında yazdığı 'Karanlıkta Islık Çalmak / Cahit Sıtkı Tarancı' adlı oyunun, konusunda ilk ve tek oyun olduğunun fark edilmesiyle, oyunun bir metni Diyarbakır Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi’ne kabul edilerek, müzede sergilenmeye başlandı. Aynı yıl Hayrettin Filiz, tanıdık ya da akrabaların bir araya gelip, karartılmaya çalışılan büyük eğitim atılımımız Köy Enstitüleri'ni gündemde tutmak için kurdukları dernekten habersiz bir şekilde ve ailesinde bir tane bile enstitülü büyüğü olmadığı halde, BTA'da 17 Nisan Anmaları organize ederek büyük bir saygınlık kazandı.(Köy Enstitüleri Derneği 2002 yılında kurulmuştur.)Bu çalışmalarını 'evinizin büyükçe bir salonundasınız ve dostların arasındasınız' söylemiyle, sıcacık ve samimi bir havaya taşıyan Hayrettin Filiz ve dönem BTA’lıları seyircisine 5 yıllık bir söz verirler. Bu söz kapsamında 5 yıl boyunca her 17 Nisan günü yeni bir enstitü konulu oyun oynanır. Her fırsatta, seyircilerine ve öğrencilerine 'BTA’lılar sözlerinde dururlar' diyen Hayrettin Filiz, sırasıyla; "Yıldızlara Bakmak", "Güneşli Günlere Dair", "Kazboğan", "Tonguç Baba ve Kır Çiçekleri" ve "Hafız" adlı 5 enstitü oyununu 5 yıl üst üste seyircisinin beğenisine sundu. Yaşayan her enstitülü büyüğünü ağırlamaya ikişer öğrencisini görevlendiren Hayrettin Filiz ve dönem BTA’lıları; bu gösteriler sırasında Sabahatin Ali’nin kızı Prof.Dr. Filiz Ali’yi, Köy Enstitülerinin kurucusu İsmail Hakkı Tonguç’un oğlu Dr. Engin Tonguç’u, efsane enstitülülerden eski Türkiye İşçi Partisi milletvekillerinden Haşim Kanar’ı, Prof.Dr. Oğuz Makal’ın babası enstitülü Ali Makal’ı, Hatay Amanos Yazıları Dergisi’nin kurucusu-yazar Duran Yaşar’ı, şair Yüceley Sal’ı, Silgi Dergisi’nin kurucusu-yazar Mehmet Büyükçelik’i, Dikili Ekin Dergisi’nin kurucusu-şair Ziya Öğütçen’i, Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Genel Başkanı Prof.Dr. Kemal Kocabaş’ı, Köy Enstitülerinde bir efsane olan Halil Vural’ı ve daha onlarca emeğe saygılı sanat ve kültür adamını sahnesinde ağırladı. Ayrıca 2009 yılında da Samed Behrengi’yi boğulduğu Aras Nehri’nden çıkaran, eski matematik öğretmeni, Behrengi’nin abisi Esed Behrengi ve eşi Ekrem Hanım BTA’da ağırlananlar arasında yer aldı.

İZMİR TİYATROLARI ARASINDA AYRI BİR YERİ VAR

Makedonya’nın Ohrid kentinde bulunan, Dramska Sekeija Tiyatro Okulu, Hayrettin Filiz’in 'Pampala’da Savaş Hazırlıkları' adlı oyununu Makedon diline çevirerek oynar. Bu ortaklık, tam da BTA’nın kurulduğu gün olan 22 Mayıs 2005’te, 'Makedonya’dan Çocuk Dolusu Sevgiler' adıyla gönderilen bir diplomayla ödüllendirilir. Bu çalışma Burdur Edebiyat Fakültesi’nce henüz 38 yaşında olan- Hayrettin Filiz’in, edebiyat fakültesi 4.sınıfta okuyan bir öğrenci tarafından 'Bir Oyun / Bir Yazar' başlığı altında üniversite bitirme tezi olarak incelenir. 2007 yılında Aşık Veysel Görme Engelliler İlköğretim Okulu, Hayrettin Filiz’in bir oyunun 'adım sayma yöntemiyle' sahneye koyar. İzmir tarihinde bir ilk olan görme engellilerin tiyatro sahnesinde yardımsız olarak gösteri yapması, büyük bir takdir kazanır. Daha önce de Spina Bifida hastaları, Eczacılık Fakültesi Farmakaoloji günlerine dikkat çekmek ya da Tıp Fakültesi Tiyatro Topluluğu'nun kurulması için sahneye çıkan BTA, bu onurlu tavrıyla, İzmir tiyatroları içinde tartışmasız bir yere gelmiştir. 2011 yılında bir ilke daha imza atan BTA; Uluslararası Augusto Boal Atölyesi Romanya Buluşması’na Türkiye temsilcisi olarak davet edilir. Bir yıl sonra ki Türkiye Çeşme Buluşması'na da katılan BTA, uluslararası bildirisini 3 ayrı dilde tüm dünyaya yayınlar.

DÜZGÜN BİR NESİL İÇİN UĞRAŞ VERİYORLAR

Bir sezonda yaklaşık 18-20 değişik oyunla seyircisinin karşısına çıkan BTA, sezonunda 100'ün üzerinde oyun oynayarak,ulaşılması çok zor bir rekoru senelerdir kimselere bırakmadı. Öğrenci ve oyuncu kaynağını her yıl yeni gelen adaylarla güçlendiren BTA, amatörlüğün, yetersiz kaynaklardan ötürü "ben yaptım oldu,bu kadar oldu" demekten çok, tembellikle uğraşan bir girişimci ruh olduğuna inanır. Kendi öz kaynaklarını işletmeyi ve kendine özgü, ötekinden ve hiç bir şeyden korkmayan bir inanmışlar buluşmasının tek çıkar yol olduğunu kanıtlamak için senelerdir uğraşan BTA, sahnede kalan her bir çocuğunu karanlığın elinden kurtarılmış bir ganimet olarak görür. Bu yıl 85 metrekarelik salonlarında bin kitap kapasiteli bir BTA Kitaplığı da açan BTA, seyircisini ve kendisine inanan herkesi " Bir kütüphane açan, iki hapishane kapatır" sloganıyla kitaplığa üye olmaya ve okumaya davet ediyor. Özellikle baskı altındaki çocukların aktüel tuzaklara, sanal vahşete, her türden lotaryaya ve bencil-duyarsız kimliklere dönüşmemesi için çabaladığını söyleyen BTA’lılar, en çok bu saldırılara ve karanlığın cehaletine, cehaletle anlaşmaya zorlanan yetişmekte olan çocuklar için sahneye çıktıklarını ifade ediyorlar. Sezon içinde özendirici ve kamusal paylaşımları insan sıcaklığına ulaştırmak için anmalar, dikkat çekmeler, seminerler ve sergiler açan BTA'lılar, tüm sanatseverleri küçük sahnesine davet ediyorlar.