Toplumda mizah ne kadar yükselirse hoşgörü de o boyutta artar

ONURHAN ALPAGUT-RÖPORTAJ
Karikatürist Murat Asın, İstanbul’da doğdu. Ama İstanbul’dan daha çok Asın’ı İzmirli diyebiliriz. Çünkü hayatının büyük bir kısmı burada geçiyor. Çocuk yaşlarda karikatüre ilgi duyan Asın’ın çizimlerle alakası da bulunduğu dönemin popüler çizgi romanları Teksas Tommiks serisi ile başladı. Orada gördüğü karakterleri çizmeye başlayan Asın’ın aslında yetenekli bir çizer olacağı da belli olmaya başladı. İlk anlamlı olarak nitelendirebileceği çizimini ise 17-18’li yaşlarında üretti. Bu çizimini ‘Leman’ dergisine gönderdi ve çizim yayınlanmaya değer bulundu. Bu durum sonucu çizgi heyecanı artan Asın sürekli üretmeye devam etti. Gözlemledi, yorumladı ve kendi dünyasında yarattığı çizimleri bir bir kağıda aktardı. İzmir’de karikatürün gelişmesinde etkili olan çizerlerden biri olan Murat Asın karikatürün günümüzdeki en büyük sorununu ise dijitalleşen çağ ile birlikte basılı karikatürün yok olmaya yüz tutması olarak belirtti.



Karikatür ile tanışmanız ne şekilde oldu ve bu ilginizi nasıl devam ettirdiniz?
İstanbul’da doğdum. Eğitim-öğrenim hayatımın bir kısmı orada geçti. Sonrasında İzmir’e geldik. Çocuk yaşlarda karikatüre başladım. Ufak, tefek çizimler derken öyle devam etti. Tabii bir yandan da merak var. Teksas, Tommikslerin meşhur olduğu zamanlar… Onları okuyarak, bakarak çizme gibi karikatür ile tanışmam oldu. O günlerden bu zamana kadar da birçok çizgim oldu. Birçok dergiye çizimlerimi gönderdim. Sonrasında İzmir’de Maydonoz Dergisi’ni çıkardık. Orada ki köşemde çizdim.

İlk nitelikli olarak tanımlayabileceğiniz çiziminizi ne zaman gerçekleştirdiniz. Nerede yayınlandı?
17-18 yaşlarında Leman dergisine bir çizimimi göndermiştim. Orada yayınlanmıştı. Beni çok heyecanlandırmıştı.



Yerelde karikatür ve karikatürün bu günkü en büyük sorunu sizce nedir?
İzmir’de bu durum biraz sıkıntılı. Karikatüristlerimiz kendi imkanları ile bir şeyler yapmaya çalışıyor. Yerel yönetimlerin desteği neredeyse yok. Eskiden vardı. Bayraklı Mizah dergisini çıkarıyorduk. Bayraklı Belediyesi destekliyordu. İzmir’e özgü bir mizah dergisi gibiydi. Fakat yönetim değiştikten sonra onlarında da desteği çekildi. Bu sebeple Bayraklı’da artık mizah dergisi çıkmıyor. İzmir’in kendisine ait bir mizah dergisi yok. Az önce bahsettiğim gibi Maydanoz dergisini çıkarmıştık. Yedi sayı çıktı. Bu rakam İzmir’de çıkan bir mizah dergisi için rekor sayı. En uzun süreli çıkan dergi oldu. Eskiden mizah festivalleri yapılırdı. Fuar zamanı çeşitli etkinlikler düzenlenirdi. Bunları şimdi en az düzeye indirgediler. Neşe ve Karikatür Müzesi açıldı. O da şimdi var ile yok arası bir şey… Orada da çok sayıda etkinlik düzenlenmiyor. Sanata ve sanatçıya destek verilmesi gerekiyor. Mizah anlayışı bir toplumun ne kadar artarsa iyilik ve hoşgörüde o düzeyde artar. İzmir için durum bu…



Sanatın genç çizerler açısından önemi nedir? İlgi ve alaka var mı?
İlgili gençlerimiz var. Tamam, ilgi var ama ona yönelik çeşitli eğitimlerin verilmesi gerekiyor. Bu eğitimin verilmesi de yerel yönetimlerden geçiyor. Kültür Bakanlığından geçiyor… Bunları da gençleri desteklemesi lazım. Herhangi bir kurs, atölye, workshop açılmadıktan sonra gençlerde kendilerini oralarda göstermediği sürece bir anlamı yok. Bu tip çalışmalar yapılırsa gençler yeteneklerini gösterir. Usta çizerler ile tanışırlar. İsimlerini duyururlar. Karikatür yarışmalarına katılırlar. Gençler için güzel bir avantaj olur.
Usta bir çizer olarak, genç çizerlere tavsiyeniz nedir?
Genç çizerler dediğim gibi olanaklar ne kadar azda olsa workshoplara gitsinler. Bazı belediyelerin yaptığı karikatür kurslarına katılsınlar. Çok okumaları, gözlem yapmaları gerekiyor. Yazar-çizer ile tanışmaları, fikirlerini almaları gerekir. Bu tip çalışmalarla kendilerini geliştirirler.



Basın karikatürü hakkında neler söyleyebiliriz?
Şimdi birkaç gazetede basın karikatürü görüyoruz. Eskiden bu sayı çok fazlaydı. Hatta gazeteler köşe olarak değil mizah eki olarak veriyorlardı. Yeni Asır Gazetesi, ‘Gıcık’ ekini veriyordu. Gazetenin tirajını artırıyordu. Teknolojinin hızla gelişmesi hayatın birçok alanını etkiledi. Mizah açısından da durum bu şekilde. İnternet kullanımı hayatımızı kolaylaştıran ve hızlandıran bir vazgeçilmez oldu. Karikatürler ve mizah yazıları internette yayılmaya başladı. Bununla birlikte dergi ve gazete satışları düştü. Hatta çoğu dergi kapandı. Eskiden ‘Gırgır’, ‘Çarşaf’, ‘Fırt’, ‘Leman’, ‘Penguen’ gibi dergiler vardı. Ki bazıları hala var. Tirajları oldukça yüksekti. Birçoğu kapandı. Olanlar da zor çıkıyor. Basılı karikatürde ciddi bir düşüş var.
Düzenlenen karikatür yarışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Dünyanın en büyük iki karikatür yarışması Türkiye’de yapılıyor. Biri ‘Nasreddin Hoca’ diğeri ‘Aydın Doğan’ karikatür yarışmaları. Burada dünyanın önde gelen çizerleri buluşuyor. Türk ve yabancı çizerler var. Çok iyi işler çıkaran kişiler… Değerli usta çizerlerimiz… Ne yazık ki bu usta çizerlerimiz bizde pek değer görmüyor.
Karikatürün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Zaman dijitalleşmeye eviriliyor. İnternet kullanımı milyonlar ile ifade ediliyor. Karikatür çok daha fazla kitleye ulaşıyor. Birçok çizerin kendi web sayfası var. Bu birazda kolaycılık oluyor. Her şey elinizin altında. Bence elinize derginizi elinize alıp okumanın keyfi bambaşka.
Karikatür çizginiz nedir?
Gözlem yapıyorum. Gündelik olayları çiziyorum. Aklıma bir şey geldiğinde onu not ediyorum. Genelde komik şeyler… Pek siyasi çizmiyorum.
Siyasi çizmiyorum dediniz. Sebebi nedir?
Biraz sıkıntı oluyor. Eskiden de bu durum vardı ama şu an daha belirgin. Eski yönetimlerde hoşgörü vardı. Şimdi o hoşgörü kalmadı. Ne yazık ki çizerler de siyasi çizmeye çekiniyor.
Bu işin ekonomik getirisi ne düzeyde?
Ben hiçbir zaman ekonomik kaygı güderek çizmedim. Zaten karikatürden para kazanmak oldukça güç. Türkiye geneline baktığınızda sadece karikatür çizerek hayatını kazanan insanların sayısı çok az. Çoğu ikinci iş yapıyor.
Son olarak ne demek istersiniz?
Karikatür çizerken farklı yaşarsınız. Orası her şeyin olabileceği bir evrendir. Tüm hikayelerin olduğu bir yerdir.
 

Haber Merkezi