Engellilik Çalıştayı'nda konuşan CHP Lideri Özel: CHP iktidarında engelli bakan olacak

SEMİ TEKTAŞ -  Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir’de Büyükşehir Belediyesi ile koordineli Engellilik Çalıştayı düzenledi. 31 Ocak - 2 Şubat tarihleri arasında düzenlenecek olan çalıştayın 2'nci gününde CHP Genel Başkanı Özgür Özel'de katılım gösterdi. Özel’e CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, CHP Genel Başkan Yardımcıları, CHP İzmir Milletvekilleri, CHP İlçe Belediye Başkanları, CHP İlçe Başkanları, STK ve dernek temsilcileri, partililer ve vatandaşlar eşlik etti. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aylin Nazlıaka, İzmir Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Aziz Kocaoğlu döneminde hayata geçirilen kırmızı bayrak uygulamasının 81 ildeki CHP'li beledilerde uygulanacağını duyurdu. Konuşmasında önemli mesajlar veren Özel, çalıştayın amacından sapmaması için gündeme dair konuşmazken, CHP olarak iktidar olmaları durumunda yerine getirecekleri vaatleri sıraladı. Özel, seçilebilecek yerden engelli bir vekil aday göstereceklerini ve engelli bir bakan ataması yapacaklarını duyurdu.

“DOĞRU RAKAM AÇIKLANAMIYOR”

Türkiye’deki engelli birey sayısının doğru açıklanmadığını söyleyen Özel, “Ben katılıma baktığımda partimiz, hem nitelik hem nicelik açısından yaptığı en önemli çalıştaylardan birini gerçekleştiriyor. Bize İzmir’de ev sahipliği yapan herkese yürekten teşekkür ediyorum. Bugün bir itirazı söze dönüştürmek üzere çalıştayın adı ‘Engellilik Çalıştayı’ olarak belirlenmiştir. Meselenin engellilik üzerine ifade edilmesi gerekir. Üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeyerek mağdura kusur atfeden bir iktidarla karşı karşıyayız. 3 yıl önce rakam 5 milyon 840 bin olarak açıklansa da STK’ler yaptıkları çalışmada engelli sayısının 10 milyonu aştığını söylüyor. Devlet verileri açıklarken şeffaf olmalıyken veriler çok gerilerde. Engelliler rakamlara dahi erişememek gibi bir sorunla karşı karşıya. Bugün 15 ayrı masada yapılacak olan tartışmalarda hem Türkiye’ye İzmir’den bir sorunun varlığını ve çözüm yollarını söyleyecek hem de partimizin içinde bulunduğu program hazırlama çalışmalarına katkı sağlayacağız. CHP’nin 2007 yılında yazılmış o gün için hepimizin benimsediği, çalışmalarımıza ışık tutan bir programı var ancak neredeyse 10 yıl oluyor. Belki daha kısa ama daha net önümüzdeki süreçte iktidar programına evrilecek olan program çalışması içindeyiz. Bütün gölge bakanlarımız kişilerle konuşup, ilçe örgütlerimizin, meslek örgütlerinden, akademisyenlerden ve STK’lerden gelen önerileri alıp dünyadaki gelişimler ile yoğuracak. CHP olarak bütün zorlukları ve ihmal edilmişleri o gün için bütün engellemelere rağmen önümüze güçlü bir yol haritası konuyor. En hassas alanlarda bu zamanda böylesine arayışın yapılması İzmir İktisat Kongresi’nin yapıldığı şehirde en kapsamlı yol haritası çıkartılıyor” diye konuştu.

“SOKAKTA BÜYÜK İSYAN VAR”

Hükümetin emeklilere verdiği maaşları eleştiren Özel, “Bugün İzmir’de genel başkanlarını ağırlayacak olan iktidar partisine bu işin ayıbını bırakıyorum. Ama CHP iktidarında bırakın partizanlığı her türlü farklılığa karşı gözünü kulağını kapatmış, herkese eşit bir anlayışı buradan size onur sözü veriyorum. Övündükleri her maaşı ister altın ister simit ister somun ekmek hesabına vurursunuz vurun, maaşlar çok geriye düşmüş. Engelliler açısından durum daha da vakim. Ben düşük emekli maaşı 14 bin 500, asgari ücret 22 bin. Bunlarla nasıl yaşanamayacağını ya barınabileceğini ya karnını doyurabileceğini söylüyoruz, sokakta büyük bir isyan var. Bu seneki emekli maaşı 14 bin 500 sefalet maaşıyken bu sene yaşlılık aylığı 4 bin 664 TL yaşlılık aylığı alınıyor. Yani zam 983 TL. yani günlük 16 lira, simit alsan yanına çay içemezsin. Yüzde 40-60 engelli olanların aylıklarına günlük 385 TL artış yapıldı, maaşları 3 bin 723 TL.  Yüzde 70 ve üzere engelli aylığı, aylık 577 lira artarak, 5 bin 584 TL oldu günlük artış 19 TL. 18 yaş altı engellilere 3 bin 723 TL ödeniyor, artış 385 TL. Dul ve yetim aylığı 3 bin 647 TL.  Bu tutarları inanın ben okumaya utanıyorum. Ama birileri bunları vermeye, söylemeye utanmıyor ve hatta ifade etmeden yeterliymişçesine rakamlar sayarak ‘Şu kadar engellemize, şu kadar yaşlımıza maaş ödüyoruz’ diyorlar. Bu yaşlının ya da ağır engellinin evinin de olmadığını düşünürsek geçinmesini bekleyen bir anlayış ile karşı karşıyayız. Kamuda engelli çalışan sayısı artması gerekirken 2 bin 111 engelli daha azalmış. Bunun dışında da 16 bin 148 engelli istihdamı da azalmış. 2022 yılında yapılan araştırmaya göre; 100 engelliden 85’i istihdam dışında. Avrupa’da ise engellilerin yüzde 71’i dışlanmadan çalışırken Türkiye’de engellilerin yüzde 77’si sorun yaşıyor. CHP olarak üzerimize düşenleri yapma noktasında irademizi biliyorsunuz. Türkiye’nin engelli dostu olmakla övündüğümüz, belediye başkanlarının üzerine titrediği engelsiz şehir olma yolundaki İzmir’deyiz. Bu sene tüzüğümüzde engelli kotası koyduk ve bir ağır engelli bireyin liste başı olmasını, rakamın birle kalmamasını istedik. Engellilerin Meclis’e gelip konuşmak yerine kendi haklarını koruduğu kendi yasalarını yaptığı bir süreci ümit ediyoruz. Engelli örgütlerinden de iktidar olduğumuzda sorunları doğrudan kendiniz dile getireceğiniz vekiller olacağını şimdiden söylüyorum” dedi.

“ENGELLİ BAKAN OLACAK”

CHP iktidar olduğunda engelli bir bakanın olacağını söyleyen Özel, “Meclis’te CHP’nin çoğunluğu olduğunda ve CHP’li cumhurbaşkanı, Türkiye İttifakı’nın bakanları olduğunda biz bu ülkenin önüne ne koyacağız? Engellilerin sorun ve taleplerinin fakrındayız ama bu farkındalığın kamuya yansıması için güçlü bütçesi olan engelliler bakanlığı olacak ve başında engelli bakan olacak. Engelli bireylerin bağımsız bireyler olarak yardım değil hak öznesi olduğu gerçeği kabul edilerek bütün adımlar ona göre atılacak. Engellilerin; eğitime, istihdama, sağlığa ve tüm insan haklarına erişimi ve toplumsal yaşama aktif katılımı için erişilebilirlik koşulu sağlanacak. Özel gereksinimli çocuklarımızın örgün eğitim dışında aldıkları rehabilitasyon hizmetleri haftada en az 40 saat olacak. Özel eğitim kurumlarının öğretmenlerinin ücretlerine devlet desteği verilecek, maaşları arttırılacak ve tazminat hakkı tanınacak. 0-12 yaş öğrencilerin saatleri 8+4 saat gibi kabul edilemez bir noktadan en az 20 saate çıkartılacak. 2024 yılında engelli öğretmenlerin ataması yapmadılar. 2 bin 500 engelli öğretmen atanma bekliyor. İktidarımızda atanamayan öğretmen sorununu ortadan kaldıracağız ama iktidarımızın ilk bakanlar kurulu toplantımızda atama bekleyen tüm öğretmenleri atayacağız. Engelli haklarından yararlanmak için çağ dışı düzenlemeler ile az yüzde 40 vücut fonksiyon kaybı aranma uygulamasına ilk bakanlar kurulu toplantısında son vereceğiz ve bir ayda gerekli yasal düzenlemeyi yapacağız. Bugünkü sosyal destek sistemi yerine, aylık engelli ödeneği şeklinde sosyal destek sistemine geçilecek. Engellilerin sağlık hizmetine ulaşmasındaki tüm engelleri kaldırıp muayene ücreti, muayene ücreti, protez, ortez tüm ayırıcı malzemelerden katkı payı almayacağız” ifadelerini kullandı.

“CUMHURİYET’İN KİMSEYİ GERİDE BIRAKMASINA İZİN VERMEYECEĞİZ”

Özel, sözlerini, “2018 yılında STK’ler ile tüm partilerin katkılarıyla hazırlanan ancak rafa kaldırılan Otizm Eylem Planı’nı hızla yaşama geçireceğiz. Engelli ayrıkları ve evde bakım ayrıkları yeniden hesaplanacak. Çoğunluğu sosyal güvencesiz yoksul kadınlardan oluşan vatandaşlarımıza ödenen evde bakım parası net asgari cüret düzeyine çıkartılacak. Engelliler haftasında ödenmek üzere her yıl seyyanen net asgari ücret tutarında hem engelliler eve evde bakım yardımından faydalananlara ödeme yapılacak. Bu ifade ettiklerim ve 15 masada belirlenen ne varsa hepsini en kısa sürede hayata geçireceğiz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Kimsesizlerin kimsesi’ olsun diye kurduğu Cumhuriyet’in kimseyi geride bırakmasına izin vermeyeceğiz” diyerek tamamladı.

“ENGELSİZ TÜRKİYE HAYALİ”

CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu, “Türkiye’de birçok dertle, haksızlıkla boğuşan milyonlarca engelli vatandaşımız ve onların değerli aileleri bir yandan da işsizlik ve yoksulluk sarmalı ile mücadele ediyor. Bu dönemde onların ellerini tutacak dertlerini dinleyecek iktidar yok. Tam tersine derde dert yoksulluğa yoksulluk katarak onların haklarını çalan AKP iktidarı ile karşı karşıyayız. Engelliler için toplanan payları engellilere aktarmayan AKP iktidarı var. Engelliye desteği yetersiz maddi yardımlardan ibaret sanan, rehabilitasyon için personeli istihdam etmeyenlerin engelli vatandaşları anlamasını, sorunları çözmesini beklemiyoruz. Saray iktidarında bu dertlerin çaresi yok. Biz CHP’liler olarak hiç kimseyi geride bırakmayan bir düzenin mümkün olacağına inanıyoruz. Bu düzen de sokakta verilen mücadele ile kurulacak. İnanın ki belediyelerimiz kısıtlanan imkanlarına rağmen sizlere daha iyi hizmet vermek için çabalıyor. CHP’nin mücadelesi sonucunda engelli bireyler ve ailelerin önünden tüm engellerin kaldırıldığı Engelsiz Türkiye hayalinin çok uzakta olmadığına inananın. Bu çalıştayda toprağa atacağınız her doğum Türkiye’nin dağlarında filizler açtıracak” diye konuştu.

“KAPSAYICI POLİTİKALAR GEREKİYOR”

Engelli bireylere yönelik kapsayıcı politikaların gerektiğinin altını çizen Tugay, “Engellilik, her bireyin yaşamı boyunca karşılaşabileceği, geçici veya kalıcı olarak sağlık durumunu ve sosyal yaşamını etkileyen önemli bir olgudur. Bireyin doğuştan ya da sonradan edindiği fiziksel, zihinsel, duyusal veya psikososyal farklılıklar, onun gündelik yaşamda bağımsız hareket etme yetisini doğrudan etkileyebilir. Ancak engellilik yalnızca bireyin sağlık durumu ile sınırlı bir kavram değildir; aynı zamanda toplumsal yapının sunduğu olanaklar ve erişilebilirlik düzeyiyle doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle, engelliliği yalnızca tıbbi bir mesele olarak değil, aynı zamanda sosyal bir eşitlik ve insan hakları meselesi olarak ele almak gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yayımlamış olduğu verilere göre dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 16’sı, yani yaklaşık 1,3 milyar kişi, engelli bireylerden oluşmaktadır. Bu, her altı insandan birinin engelli olduğu anlamına gelmektedir. Yani hemen hemen her üç aileden birinde bir engelli birey yaşamaktadır. Engellilik oranlarının yüksek olması, toplumların bu bireylere yönelik daha kapsayıcı politikalar geliştirmesini zorunlu hale getirmektedir” dedi.

“5 MİLYONA YAKIN ENGELLİ VAR”

Tugay, “Türkiye’de engelli bireylerin nüfusa oranı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2011 yılında yapılan Nüfus ve Konut Araştırması sonuçlarına göre yüzde 6,9 olarak belirlenmiş ve 4.882.481 kişinin engelli olduğu raporlanmıştır. Bu veri engelli vatandaşların nüfus içerisinde yer alan sayılarını tespit etmeye yönelik son araştırmadır. Bu araştırmadan sonra Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yürütülen Ulusal Engelli Veri Sistemi verileri yayımlanmaya devam etmiştir. Ancak bu verilerde görülmektedir ki yalnızca kurumlara başvuru yapmış olan kişilerin verisi tutulmaktadır. Bu sebeple 2025 yılında Türkiye’de yer alan engelli vatandaşların sayısına ve istatistiğine dair kesin veriler elimizde bulunmamaktadır. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın son olarak Nisan 2023’de yayımlamış olduğu Ulusal Engelli Veri Sisteminde Türkiye’de yaşamakta olan ve kurumlara başvuru yapmış olan kişi sayısı 2.511.950’dir. TÜİK tarafından hesaplanan yüzde 6.9 oranının dünyaya göre düşük olduğu düşünüldüğünde bile belirlenen nüfusun yarısı Türkiye’de kurumlara başvuru yapıp hizmet talep etmemiştir.  Son yıllarda, engelli bireylerin sayısındaki artışın ardında farklı demografik ve epidemiyolojik değişimler bulunmaktadır. Beklenen yaşam süresinin uzaması, yaşlı nüfusun sayısal olarak artması, afetler, kazalar ve acil durumların daha sık yaşanması gibi etkenler, engelli birey sayısında belirgin bir artışa yol açmaktadır. Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanmış olan Kahramanmaraş merkezli deprem de bu afetlerden birdir” şeklinde konuştu.

“15 BAŞLIKTA DEĞERLENDİRİLECEK”

Tugay, “Engellilerle ilgili tüm veriler, engelli bireylerin yalnızca sağlık hizmetlerine değil, eğitim, istihdam, sosyal hizmetler ve erişilebilir kent politikalarına da daha fazla ihtiyaç duyduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle, engelli bireylerin toplumsal yaşama tam ve eşit katılımını sağlamak, yalnızca bireysel sorumluluklarla değil, kamu politikaları ve yerel yönetimlerin aktif desteğiyle mümkün olacaktır. Cumhuriyet Halk Partisi Engellilik Çalıştayı tüm bu bahsedilen gerekçelerden yola çıkarak planlanmıştır. 31 Ocak’ta (dün) yapılan çalışmada bir panel ve çalıştayın ilk grup çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 1 Şubat’ta (bugün) yapılacak olan çalıştayda ise on beş farklı konuda çalışma yürütülecektir. Yapılacak olan bu çalışma sonucunda Cumhuriyet Halk Partisi’nin engelli bireylere yönelik kapsamlı politika belgesi ve eylem planının ortaya çıkması planlanmaktadır. Cumhuriyet Halk Partisi olarak bu çalıştayda, engelli bireylerin eğitiminden istihdamına, sağlığından sosyal yaşamına kadar tüm alanlarda eşit ve aktif yurttaşlar olarak yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli politikaları oluşturmayı amaçlamaktayız. Engelliliği, bireysel bir sorun olarak değil toplumsal bir sorun olarak görüyor ve kapsayıcı bir toplum inşa etmek için harekete geçiyoruz. Erişilebilirlikten kentsel dönüşüme, sosyal hizmetlerden istihdama kadar geniş bir çerçevede çözüm önerileri sunacağımız bu çalışmada, engelli bireylerin haklarını temel alan sürdürülebilir politikaları birlikte oluşturacağız. Engellilerin, tüm insanların hak ve özgürlüklerinden faydalanmasını sağlamalıyız. Çünkü biz biliyoruz ki ancak bu politikaların varlığı ve hayata geçirilmesi herkes için daha adil, daha özgür ve daha güçlü bir geleceğin anahtarıdır. Son olarak, engellilik ve yoksulluk karşılıklı olarak birbirini etkileyen ve besleyen iki durumdur, bu sebeple engelli kişiler için sağlıkta eşitlik başta olmak üzere eşit insan haklarını öncelendirmek bir insan hakları meselesi ve aynı zamanda bir kalkınma önceliğidir” diyerek sözlerini tamamladı.

KIRMIZI BAYRAK UYGULAMASI 81 İLE YAYILACAK

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aylin Nazlıaka, “Engelli birey değil engellenenen birey vardır. O nedenle çalıştaya Engellilik Çalıştayı ismini koyduk.  Aslında engellilik yaşam biçimi farkıdır. Engellilik sadece bireysel bir durum değil toplumsal bir meseledir. Biz de CHP olarak sorumluluğumuzu biliyor ve üzerimize düşeni yapmak için çalışıyoruz. İşe genel merkezimizden başladık. Önümüzdeki günlerde genel merkezimizde bize sunulacak rapor sonuç düzenlemeler yapacağız. Sonra il ve ilçelere bakacağız. Tüm engelli yurttaşlarımızı CHP’ye bekliyoruz. CHP’li belediyelerin en iyi engelli politika, proje ve uygulamalarını sizlerle paylaşacağız. İzmir’de Aziz Kocaoğlu’nun başlatmış olduğu engelli dostu mekanlara verilen ‘kırmızı bayrak’ uygulamasını Türkiye’de yaygınlaştırmak istiyoruz. Buradan da bu çalıştayın neden İzmir’de yapıldığının cevabını vermiş olduk. İzmir; eşitliğin, adalet mücadelesinin kentidir, İzmir engelli dostu bir kenttir” şeklinde konuştu.

ERKEN SEÇİM TALEBİ

Nazlıaka, “Engelli haklarından tasarruf olmaz. Tasarruf yapacaksanız saraydan başlayın. Eğitim ve istihdam engellilerin en zorlandığı iki alan. Bir birey iş buluyorsa ve niteliklerine uygunsa o mucizeymiş gibi bakılıyor. Hatta Bakan Mahinur Özdemir Göktaş’a göre bu bir müjde. Bin 830 engelli vatandaşımızın müjde olarak kamudan istihdam edileceğini açıkladı. Hatta veri bilmedikleri, gizledikleri için olsa gerek müjde bin 830. Biz onlar adına utanıyor ve açıklamayı yüz karası olarak görüyoruz. İçinde bulunduğunuz konjonktür bu çalıştayın önemini de arttırıyor. Bu çalıştaydan çıkacak olan önerilerin sıkı takipçisi olacağız. Partimizin politika süreçlerinde sizlerden gelen önerileri önceliklendireceğiz, iktidara gelince uygulayacağız. Adaleti mumla aradığımız dönemde de erken seçim talebimizi tekrarlıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

HABER MERKEZİ