Su sporlarının vazgeçilmezi: Kano

NİLGÜN TAZE

Kızılderililer tarafından kayın kabuklarından yapılmaya başlanan kanonun geçmişi tarih öncesi çağlara dayanıyor. Türkiye’de ise Kano Federasyonu 2003 yılına kadar Kürek Federasyonu altında faaliyetlerini yürütmeye başlar. Türkiye Kano Federasyonu bugün toplam 7 branşta Avrupa ve Dünya şampiyonalarına katılmakta olup Türkiye'de 61 kulübün düzenlediği yarışmalarına katılabilmektedir.

Kano sporunun Türkiye’de yeni gelişmekte olan spor dallarından biri olduğunu ve bu spor dalının 1980'li yılların sonlarında ülkemizde bulunan yabancılar tarafından rafting ile birlikte yapılmaya başlandığı bilgisini veren Türkiye Kano Federasyonu Başkanı Prof. Dr. Sami Mengütay kanonun tanıtılması için çalışmalarına devam ettiklerini söyledi. Mengütay, “1991 ve 1992 yıllarında Marmara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu öğretim görevlilerinden Fatih Sani ile birlikte Köln Spor Yüksek Okulu'nda kano kurs ve uygulamalarına katılarak üniversitelerde kano eğitimin nasıl verildiğini izledik. Türkiye'ye döndükten sonra ise 1993 - 94 öğretim yılında ülkemizde ilk defa kendi okullarımızda kano eğitiminin yapılan diğer spor dallarının arasında yer almasını sağladık. Bu dönemde olimpiyatlara talip olan ülkemizin olimpik bir spor dalı niteliği taşıyan kanonun federasyonlaşma çalışması yapması gerektiği ile yüzleştik” dedi.

KÖKLÜ ÇALIŞMALAR YAPILIYOR

Türkiye’nin doğa şartlarına ve turizm potansiyeline uygun bir spor dalı olarak kabul edilen kanonun 1994'de Kürek Federasyonu'na bağlandığını söyleyen Mengütay, Türkiye’nin artık uluslararası kano müsabakalarında elemeleri geçen, A ve B finallerde yarışabilen ve derece alan bir ülke konumunda olduğunu belirtti. Mengütay, “Türkiye Kano Federasyonunun faaliyet programında yer alan ve Köyceğiz Su Sporları Merkezi'nde yapılan yarışlarda sporcular, büyükler, gençler ve yıldızlar kategorilerinde mücadele etti. Farklı kulüplerden 60 sporcunun katıldığı milli takım seçmeleri, tekli kayak ve tekli kano kategorilerinde yapılan 200 metre yarışlarıyla sona erdi. Kano bugün olimpiyatlarda en çok izlenen ve madalya alınan spor dalları arasında yer alıyor.  Federasyon olarak geniş tabanlı bir milli takım aday kadrosunu Ekim ayında belirledik ve uzun bir süredir yerli ve yabancı antrenörlerle kampımızı devam ettiriyoruz” açıklamasını yaptı.

ÇEKİRDEK MİLLİ TAKIM

Günümüzde nihai yarışlara katılabilmek için gerekli olan çekirdek milli takımın seçimine ilişkin yarışlar düzenlendiği bilgisini veren Mengütay şu ifadeleri kullandı: “Eleme yarışları 3 etaplı yapılıyor. Bu etapları ortalaması alınarak en iyi sporcu belirleniyor. İstikbal vaat eden gençlerimizi unutmadık ve onlar için antrenman ve eğitim programı hazırlamaya devam ediyoruz.  Türkiye artık uluslararası kano müsabakalarında elemeleri geçen, A ve B finallerde yarışabilen ve derece alan bir ülke konumunda. Gençlerimizin de bu seneki hedefi Avrupa ve Dünya Şampiyonaları'nda öncelikle A finalde yarışma ve ilk 9'a girmek. İlk 9'a girdiği için de madalyaya ulaşmak için çaba sarf etmek olacak. Türkiye Kano Federasyonu tarafından organize edilen Durgunsu Kano Türkiye Yarışlarını ise Muğla’nın Köyceğiz ilçesinde tamamladık. Köyceğiz Su Sporları Merkezi'nde gerçekleştirilen yarışlar düzenlenen madalya ve kupa töreni ile tamamlandı.”

ORGANİZASYONLAR ARTACAK

Köyceğiz yarışlarına 9 ilden 16 kulüp ve 190 sporcu katıldığını söyleyen ve bu tür organizasyonların sayısının artırılmaya devam edileceğini söyleyen Mengütay, “Büyükler, Gençler, Yıldızlar, Minikler ve Mini Minikler kategorilerinde ilk gün bin metre, ikinci gün 500 metre, üçüncü gün 200 metre yarışları yapıldı. Yarışların sonunda Büyük Bayan ve Genç erkekler kategorisinde, Sakarya Büyükşehir Belediyesi Spor Kulübü, Büyük erkekler kategorisinde Adana Gençlik ve Spor Kulübü, Genç bayanlar kategorisinde de Adapazarı Belediye Spor Kulübü şampiyonluğa ulaşan ekipler oldu. Kano sporunun ilçede daha aktif hale gelmesi için destek veren Köyceğiz belediyesine de teşekkür ediyorum.  Yarışların ardından dereceye giren sporculara Köyceğiz Kordonunda yapılan tören ile madalya ve kupaları takdim edildi” ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE'DE KANO

Akarsularda olduğu gibi güç doğa koşularıyla da mücadele etmeye dayanan ve küçük bir tekneyi tek kürek yardımıyla hedefe ulaştırma prensibi üzerine kurulu bu spor dalının ilgililerini ruhsal ve kişisel gelişim yönünden pozitif yönde etkilediğini söyleyen Mengütay, “Kano bir olimpiyat sporu olarak çok çeşitli teknelerle yapılır. Bu sınıflar kano ve kayak olmak üzere iki kategoriye ayrılmış olup kanolara “Canadians” da denir. Kanolar Kızılderililerin teknelerinden doğmuştur. Kano düz tipli tek bir pagayla yürüyen hafif ve portatif teknedir. Kano kelimesi Karayiplilerin dilindeki kenu kelimesinden gelmiş ve İspanyolcaya canoa olarak geçmiştir. Türkçeye Fransızcadan geçen kano Dünyada bulunan en eski spor dallarından biri çünkü MÖ 8 bin 200 ile 7 bin 600 yılları arasında yapıldığı tespit ediliyor. Hollanda'da bulunup müzede sergilenen bir kano da mevcut” dedi.

PROF. DR. SAMİ MENGÜTAY

1952 yılında İstanbul’da doğan Mengütay, Fenerbahçe Spor Kulübü’nde kürek ve İstanbul jimnastik İhtisas Kulübü’nde jimnastik sporlarını yaptı. Her iki branşta da Türkiye Şampiyonalarında birçok dereceleri olup, 1974 yılından itibaren, Jimnastik Federasyonu’nda milli, uluslararası hakemlik, Yönetim Kurul Üyeliği, Merkez Hakem Komitesi Başkanlığı, Teknik Komite ve Eğitim Komitesi Başkanlıkları görevlerinde bulundu. 2006/2007 yıllarında Y.Ö.K. Spor Bilimleri Komisyon üyeliği yapan Mengütay, 1977 yılında İstanbul Spor Akademisi’nde başlayan akademik yaşantısı içinde spor alanıyla ilgili 12 kitabı, 50’nin üzerinde ulusal ve uluslararası bildiri, araştırma ve makaleleri bulunmaktadır. Sami Mengütay, 1999 yılında profesör olarak İstanbul’daki üniversiteler içerisinde ilk Spor Bilimleri Profesörü unvanını alan öğretim üyesi oldu. Yine aynı yıl Marmara Üniversitesi Rektörlüğü’nce Üstün Başarı Ödülü’ne layık görüldü. Mengütay 2003-2008 yılları arasında Marmara Üniversitesi Spor Yüksek Okulu Müdürlüğü görevini yaptıktan sonra Acıbadem Üniversitesi Spor Bölümü Başkanlığı, Haliç Üniversitesi Spor Bilimleri Beden Eğitimi ve Spor Anabilim dalı başkanlığı görevlerinde bulundu. Türkiye Kano Federasyonu Başkanlığı, dönemin Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu Kurucu Üyesi, Fenerbahçe Spor Kulübü Yüksek Divan Üyesi, T.M.O.K. üyesi ve Eğitim Komisyon Başkanı olan Mengütay, Türkiye’de ilk defa olimpik kano sporunun başlatılmasını sağladı. Bu spor dalını bağlandığı Kürek ve kano Federasyonunun da 1995-2000 yılları arasında Kanodan Sorumlu Asbaşkanlık görevini sürdürdükten sonra 2004 yılında yapılan Kano ve Rafting Federasyonu başkanlığı seçimlerini kazanarak başkan seçildi. 2006 Kasım ayında yapılan bir sonraki başkanlık seçimlerinde de yeniden Kano Federasyonu başkanı oldu. Prof. Dr. Sami Mengütay evli ve iki çocuk babasıdır.

KANONUN TARİHÇESİ

Kayıkla ilgili sporların en eskisi olan kanonun geçmişi tarih öncesi çağlara kadar iniyor. İlk çağlarda, ağaç kütüklerinin oyulması ile elde edilen tekneler, daha sonra Kızılderililer tarafından kayın kabuklarından yapılmaya başlanır. Kızılderililerin hızlı ve çalkantılı sularda kullanmış oldukları bu tekneler zaman içinde gelişerek kano sporunun aracı oldu. Günümüzde Olimpiyat Oyunları programlarında yer alan kano sporu 1850'li yıllarda İskoçyalı John Mc Greger tarafından geliştirilerek bir spor haline getirildi. İlk kano kulübü de 1865'de yine onun tarafından İngiltere'de kuruldu. Hızla yaygınlaşmaya başlayan kano, pek çok ülkede ulusal kuruluşları kurularak faaliyet göstermeye başladı. 1880'de Amerikan Kano Derneği, 1900'de Kanada Kano Derneği, 1924'de de merkezi Floransa'da bulunan, Uluslararası Kano Sporu Temsilciliği kuruldu. Bu uluslararası kuruluşların girişimleriyle kano, 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları'nda ilk kez yer aldı. Bayanların ise bu spora katılmaları 1948'den sonra gerçekleşti. Uluslararası Kano Sporu Temsilciliği, 1946 "Uluslararası Kano Federasyonu" (Federation Internationale de Canoe), "ICF" adıyla yeniden örgütlendi. Olimpiyatların dışındaki uluslararası yarışmaların düzenlenip, denetlenmesi ICF'ye aittir. 1972 yılında da kano slalom yarışmaları olimpiyatlara dahil edildi.

KANO SPORU

Kano iyi eğitmenler denetiminde, bilerek ve öğrenerek yapabileceğiniz zevkli, eğenceli extreme sporlardan biri. Her iki ucu sivri, düz dipli, hafif ve elde taşınabilen teknedir kano. Günümüzde spor ve eğlence maksadıyla kullanılan kanolar, çoğunlukla sert ağaçtan, kalıplanmış plastikten, alüminyumdan, cam elyaftan veya ahşap üzerine gerilmiş çadır bezinden yapılır. Kanonun dümeni yoktur, kürekle yön verilir. Kano son dönemde dünyada en çok ilgi gören sporlardan biri olmasına rağmen Türkiye'de yeni yeni parlıyor. Türkiye'de Kano Federasyonu'na bağlı yaklaşık 70 kulüp var. Bu kulüplerden yaklaşık 32 tanesi aktiftir. Ülkemizde kano 7 ayrı kategoride (durgunsu, akarsu, deniz, dragon boat, kano yelken, kano polo ve kano maraton) yapılıyor.Kayıkla ilgili sporların en eskisi olan kanonun geçmişi, tarih öncesi çağlara kadar iniyor. İlk çağlarda, ağaç kütüklerinin oyulması ile elde edilen tekneler, daha sonra Kızılderililer tarafından kayın kabuklarından yapılmaya başlandı. Kızılderililerin hızlı ve çalkantılı sularda kullanmış oldukları bu tekneler, zaman içinde gelişerek kano sporunun aracı oldu.

Haber Merkezi