1
Aslı Şen
İlkses Gazetesi Yazarımız

Uzman Psikolog Aslı Şen

Yazarın Köşe Yazıları

Otizm ve Oyun

Nisan otizm farkındalık ayını geride bıraktık. Elbette pek çok şey yazıldı çizildi. Oti


Sürprizler, beklentiler, gerçekler

Sevgililer günü son on yılda özellikle hayatımızın bir parçası haline getirilmeye çalışılıyor diyeceğim. Bu sunulan haliyle ne kadar parçası saymak lazım o da bambaşka bir konu.


Tatil Planlama ZamanıAslı Şen aslisen@aslisen.com.tr

Tatil Planlama Zamanı


Trikotilomani: Saç Yolma Hastalığı

Trikotilomani, kişinin sıklıkla saç ya da diğer vücut kıllarını (bıyık, kirpik, sakal vb.) koparma hastalığıdır.


Eyvah Ev Ödevi

Okulların başlamasıyla beraber ödev telaşı da başladı. Ödevler anne babaların en çok endişe ettiği ve en sık şikayet ettiği konular arasında. Ödevler çocuklar için zorlayıcıdır. Özellikle ilkokula yeni başlayan öğrenciler için daha da zorlayıcı olabilir. Tüm öğrenciler zorlanıyorlar ama zaman içinde alışıyorlar. Ödev ve dersleri hayatınızın merkezine koymayın. Ödev konusu ne kadar büyütülürse o kadar problem olur. Okul daha başlamadan ödevle ilgili konuşmaya başlamak, bu tür kaygıları dillendirmek henüz bir problem bile oluşmadan sorun varmış etkisi yaratacaktır aile içerisinde elbette ki bu çocukları ve gençleri de etkiler. Öğrencinin dersler kötü olsa bile bir önceki dönem en dişeler dillendirilmemelidir. Elbette sorunlarla ilgili çocuğunuzla karşılıklı konuşabilirsiniz anca bu konuşma tavsiye verme ya da sürekli sorunlarla ilgili söylenme şeklinde olmamalı.


Kurban Bayramı ve Çocuk

Tüm bayramlar özel ve mutluluk vericidir ancak Kurban Bayramı'nın çocuklara nasıl aktarılacağı hassasiyet, özen isteyen bir konudur. Kurbanla ilgili konuşmalarda, “Kurbanlık hayvanlar nerelerde satılabilir, kurban kesimi nasıl yapılabilir, kurban derileri kimler tarafından toplanabilir” gibi konular uzunca tartışılır. Bu tartışmalar esnasında çocukların bu konudaki hassasiyeti gözden kaçırılmamalıdır.


Hırpalayıcı Bir Ebeveynlik Tarzı: Hata yapmamalıyım

Anne olmayla gelen duyguların başında geliyor kaygı. Postpartum depresyonun (doğum sonrası annelerde görülen depresyon) çocuklar üzerindeki etkisi sıkça konuşulan bir konu. Bebek sahibi olma ihtimalimiz olunca kaygılar başlıyor. “Acaba hamile kalabilecek miyim?”, “Çocuğumun cinsiyeti ne olacak?”,  “Sağlıklı olacak mı?”, “Parmağını emiyor, ne yapsam?”, “Hangi okula versem?” diye başlayıp uzayıp gider.


Pokemon Go Çılgınlık mı,  Bağımlılık mı?

Internet ve akıllı telefonlar hayatımızın vazgeçilmezi. Her ne kadar nerde o eski günler kimse artık oturup sohbet etmiyor dense de hiç kimse de akıllı telefonundan vazgeçemiyor. İnternetin büyüsüne kapılamadan da edemiyor.


Tatil ve Çocuk

Aslı Şen


Tuvalet Eğitimi Bu Kadar Korkutucu Mu?

İlkbahar yaz ayları 2 ve 3 yaşlarında çocuğu olan anne babalar için önemli bir dönüm noktasını fısıldar: TUVALET EĞİTİMİ VAKTİ GELDİ. Anne babalar çoğu zaman tuvalet eğitimi süreci geldiğinde endişelenir dolayısıyla da gerilirler. Ama endişeye mahal yok tuvalet eğitimi süreci genelde sorunsuz geçirilen bir süreçtir.


0-3 Yaş Otizm Belirtileri

Nisan ayı otizm farkındalık ayıydı çok yazıldı çizildi. Birçok etkinlik düzenlendi. Tüm bunların amacı otizme dair farkındalığın arttırılması. Bir başka yararı ise birçok çocuğun bir an önce erken yaşta eğitime başlamasının sağlanması. Çünkü otizmin bir tedavisi yok. Tek çözüm erken yaşta (0-3 yaş) eğitime başlayarak gelişimin yaşıtlarını yakalamasını sağlamak. Farkındalık etkinlikleri birçok kişinin kafasında acaba? Sorusunun oluşmasına vesile oluyor ki bu da pek çok çocuk için umut ışığı.


Farklı Bir Dünya, Farklı Bir Kültür; Otizm

2 Nisan Otizm Farkındalık Günü… Otizm, yıllar geçtikçe daha da hayatımızın içinde bir olgu çünkü görülme sıklığı belirgin bir şekilde artmakta. Hastalıkları Kontrol Etme Önleme Merkezi (Centers for Disease Control and Prevention) 'nin verilerine göre 2006 yılında 150 çocukta 1 olan bu oran 2014 yılı verilerinde 68'de 1 e yükselmiştir. Nedeni tam olarak bilinmemekle beraber görülme sıklığında artış bekleniyor.


İstismarın Belirtileri

Cinsel istismara maruz kalan çocuklar her zaman psikiyatrik bir muayene gerektirecek belirtiler göstermeyebilirler. Öncelikle bunu belirtmek isterim. Eğer şüphe duyduğunuz bir durum varsa çocukta olumsuz bir belirti görülmüyor diye düşünmeyin. Özellikle etrafınızdaki çocuklar için gözlemlerinizde bu geçerli. Kimi çocuklarda istismarın türüne, kişiye, çocuğun yaşı gibi etkenlere bağlı olarak olayın hemen ertesinde çok göze çarpan bir psikiyatrik belirti görülmeyebilir. Birçok çocukta bu belirtiler aylar sonra görülmeye başlar.


Ebeveynler Dikkat!

Çocukların cinsel istismarı aslında her daim gündemde olan bir konu. Sürekli çocukların istismarına dair haberlerle sarsılıyoruz.


Mutluluğun Formülü Nedir?

1938 yılında Harvard Üniversitesi’nde bir deney başlatılır. 268 sağlıklı erkek lisans öğrencisi seçilir, 1940’lı yıllarda bu deneye 456 kişi daha ilave edilir. Toplam 724 kişiyle başlayan bu deney aynı kişilerle 74 yıl devam eder. Aynı kişiler IQ testlerinden anketlere pek çok alanda bilgi verirler. Araştırmanın amacı mutluluğun ne ile ilişkili olduğunu anlayabilmektir.


Evlilik Danışmanlığı

Son yıllarda boşanma oranlarında artış görülüyor. Genelde insanlar daha çok ilişkilerindeki sorunlarla ilgili danışmanlığa ihtiyaç duyuyorlar. Son yıllarda bu alanda bana daha da çok soru geliyor. Evlilik danışmalığı almalı mıyım?


İntihar: Özkıyım takdir belgesi ve bir hayatın kıyası

Son haftalarda duyduğumuz ergen intiharlarını düşününce, hafta başında karne ile ilgili yazdığım yazımı tekrar gözden geçirdim. Sadece anne babalara değil, öğretmenlere, yöneticilere, eğitimcilere, siyasetçilere herkese belki de tekrar tekrar benzer cümlelerle ifade etmek gerekiyor. Eğer çocuklar başarısızlıklarını kişiliklerine atfederlerse bu algı başarısızlığın değiştirilemez olduğunun düşünülmesini getirir. Kişiliklerin bir parçasıdır başarılı olmak. Başarı yoksa, başarısızsan o zaman sen de yoksundur. Kişilikleriyle ilgili değilse düzeltilebilir telafi edilebilir, başarısız olunca kimse için dünya batmaz.


Karne Kaygısı: Ebeveynler mi, Çocuklar mı?

Karne dönemi yaklaşıyor. Okul çağındaki çocukların ve ebeveynlerin gündemi önümüzdeki hafta karne olacak. Anne babalar da çocukları gibi bir değerlendirme döneminden geçecekler aslında. Toplumumuzda çocuklar, anne babayı yansıtan en önemli figürler olarak görülür. Anne babaların kendileri için de, çocuk bir özeleştiri unsuru olarak karşımıza çıkar. Hatta bazı durumlarda ebeveynler o kadar çocuklarıyla değerlendirilirler ki anne baba mı karne alıyor çocuk mu belli olmaz. Karne hem çocuğun derslerindeki düzeyinin değerlendirilmesi hem de ebeveynlik değerlendirmesidir. “Benim çocuğum başarılı olmuş mu?”, “Ben çocuğumu başarıya götürebilmiş miyim?” ya da “Benim çocuğum nasıl böyle başarısız olabilir?” Elbette bu değerlendirmeyi yapmak doğaldır; anne babalar çocukların başarı ve başarısızlıklarında pay sahibidir ancak tüm bu süreci çocuğumuzun ya da bizim kişiliğimize özgü bir şey olarak görmek hem bu değerlendirmeyi gereğinden fazla abartmamıza yol açar hem de bizi ve çocuklarımızı çok örseleyebilir. Karne bir performans değerlendirmesidir, kişilik değerlendirmesi değildir. Başarısız olunan alanlar kişiliğe atfedilmemelidir. “Çocuğumun matematik dersi neden zayıf?”, “Bu sorunu nasıl çözebiliriz?” olumlu bir düşünce açısıdır. Başarısızlığa bu açıdan bakmak gerekir.


Otoriter olmak ya da olmamak

Ebeveynlerden en sık duyduğum sorulardan birisi “Çocuğuma karşı ne kadar otoriter olmalıyım?” sorusu oluyor. Özellikle çok katı otoriter ebeveynlerle büyüyen kuşaklar kendi çocuklarını yetiştirirken kullandıkları otoriteyi sık sık sorgulamaktalar.


Evliyim mutluyum

İlişkiler hayatımızın en önemli parçalarından biridir. Evlilik, karşı cinsle ilişkilerimizden en baskın olanıdır. Giderek artan boşanma oranları ilişkilerdeki sorunlarla baş etmenin hiç de kolay olmadığını bize gösteriyor.


Disleksinin teşhisi

Disleksi, sesleri ayrımlaştırma ve seslerle harfler ve kelimeler arasındaki ilişkiyi kurmadaki zorlukla kendini gösteren bir öğrenme güçlüğü çeşididir. “Özel öğrenme güçlüğü, disleksi” gibi sözcükleri duyunca insanların aklına sıklıkla zihinsel yetersizlik gelir, öğrenme güçlükleri sıklıkla zihinsel yetersizlikle karıştırılır. Öğrenme güçlükleri kişinin okuma, yazma ya da matematik gibi belli alana özgü sıkıntılarını işaret eder.  Kişinin zekası normal düzeydedir hatta üstün zekalı bireylerde de görülebilir. Anne babalar ve eğitimciler disleksinin bir zeka problemi olmadığını gözden kaçırılmamalıdır. Çocuklar çoğunlukla zekalarında bir sorun varmış gibi hissederler bu algıyı kırmak akademik destek kadar önemlidir.


Travma sonrası stres bozukluğuna dikkat!

Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişiler kendi zarar görmüş, sevdiği zarar görmüş ya da sevdiklerinin ya da tamamen yabancı insanların zarar gördüğüne şahit olmuş kişilerdir.


Ergenlerde Madde Bağımlılığı

Madde kullanımı anne babaların en çok endişe ettikleri konulardan biridir. Madde bağımlılığı önemli bir halk sağlığı sorunudur. Uyarıcı ve uyuşturucu maddelerin kullanımını kısıtlayan birçok yasa olmasına rağmen bu maddelerin kullanımı yetişkinlerde olduğu gibi ergenlerde de engellenememektedir. Ergenlerin bağımlı hale gelme ihtimali yetişkinlere oranlara daha fazladır.