1. Abdülhamid Dönemi’nde Yenileşme Faaliyetleri

CEM YAVUZ

Köprülüler Dönemi

Cem Yavuz

17. Yüzyıl Islahat Çalışmaları

17. yüzyılda Islahat çalışmalarına başlayan ilk padişah 1. Ahmet olmuştur. 1. Ahmet ilk iş olarak kardeş katli geleneğine son vermiş bunun yerine en büyük şehzadenin tahta çıktığı ekberiyet sistemini yürürlüğe koymuştur. Ekberiyet Sistemi ilerleyen yıllarda problemlere sebep olmuştur. Tahta çıkamayan şehzadeler sarayda bir nevi hapis hayatı sürmüşlerdir. Bu sebeple valide sultanlar da ilerde yönetimde söz sahibi olmaya başlamıştır. Otorite boşlukları yine ilk kez bu dönemde gözükmüştür.

Osmanlı Devleti’nde Islahat Çalışmaları

1299 yılında kurulan Osmanlı Devleti, oldukça hızlı bir biçimde büyümüş ve kısa bir süre sonra ise süper güç haline gelmiştir. Bunun sebepleri arasında birçok etmen mevcuttur ancak hiç şüphesiz en önemlisi iyi bir devlet teşkilatına ve işinin ehli devlet adamlarına sahip olmalarıdır.

Hıttin Savaşı

Birinci Haçlı Seferi sonucunda Hıristiyanlar Ortadoğu’da bir takım yerleri ele geçirmişlerdir. Bu yerlerden hiç şüphesiz en önemli olanı Kudüs’tür. Kudüs’ü ele geçiren Haçlılar, 1099 yılında burada bir Kudüs Krallığı kurmuşlardır. Kudüs ile birlikte Antakya ve Urfa da ele geçirilen yerler arasındadır. Buralarda da çeşitli kontluklar kurulmuştur.

Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu

1243 yılında Kösedağ Savaşı’nı Selçuklular kaybedince, Anadolu’da Moğollar hüküm sürmeye başlamıştı. Anadolu bu dönemde oldukça karışık bir durumdaydı. Selçuklular hala buradaydı ancak Moğollar’a bağımlı halde varlıklarını sürdürmekteydiler. Haçlı Seferleri esnasında haçlılara karşı büyük zaferler elde etmiş olan Türkmenler kendi güçlerinin farkındaydılar. Türkmenler genel olarak Bizans Devleti’nin sınırlarına yakın uçlarda yaşamaktaydılar.

Büyük Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu

Selçukluların ilk atası olarak bilinen Dukak, Oğuz Devleti’nde Kınık boyunun beyi olarak subaşılık görevini üstlenen bir kişidir. Subaşı unvanının Yabgu’dan sonraki en önemli unvan olduğunu bilmek gerekir. Bu da Oğuz Devleti için Dukak’ın önemli bir kişi olduğunu görmemizi sağlamaktadır. Dukak öldükten sonra subaşılık görevini Selçuk yürütmüştür.

Osmanlı Şehirlerinde Çarşı

Çarşı kelimesi Arapça ve Farsça iki kelimenin birleşmesiyle oluşan bir kelimedir. Çar (dört) ve suk (cadde) kelimelerinden meydana gelen kelime, zamanla Türkçeleşmiş ve çarşı olmuştur.

Osmanlı’da Mahalle

Osmanlı Devleti’nde mahalleler, bir mabedi merkez alacak şekilde dizayn edilmekteydi. Bu mabedler genelde cami ya da mescit gibi yapılardı. Osmanlı Mahalleleri günümüzde olan mahallelerden farklıydı. Yapılan araştırmalara göre mahallelerde 10 – 50 arası hane sayısı mevcuttu. Yani mahallelerin nüfusunun 50 ila 300 civarı olduğu çıkarımını yapabilmekteyiz.

Osmanlı’da Şehir Yaşamı-2

Osmanlı’da şehir yaşamını incelemeye bu hafta da devam ediyoruz;

Osmanlı’da Şehir Yaşamı -1

Türkler Orta Asya geleneklerini sürdürerek yüzyıllarca göçebe olarak yaşamıştır. Bu göçebelik hali hiçbir zaman tam olarak bitmese de Türk Devletleri’nde şehirleşmeler yaygın olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. Türkler şehirleşmeyi İran’da Maveraünnehir’de öğrenmişlerdir.

İskenderiyeli Hypatia

4. yüzyılda Roma yavaş yavaş dağılmak üzere olan bir imparatorluktu. Oldukça karışık bir dönemden geçen imparatorluk, 395 yılında ikiye bölünecekti. İşte böyle bir karışık dönemde 370 yılında dünyaya gelen, en önemli kadın düşünürlerden bir tanesi olan Hypatia, döneme ışık tutmuş bir isimdir.

Tercüman – ı Ahval

Osmanlı Devleti’nde İlk Gazeteler

Oldukça yenilikçi bir padişah olan 2. Mahmud, yapmış olduğu yenilikleri ve ileride yapacağı icraatları halka aktarmak istiyordu. Avrupa’da basının gücünü gören 2. Mahmud bu sistemin Osmanlı Devleti içerisinde yer alması gerektiğini gördü. Bu amaçla ilk resmi gazete olan Takvim – i Vekayı 1 Kasım 1831 tarihinde basıldı. Bu tarihte ilk Türkçe nüshası basılan gazete, toplumun tüm kesimlerine hitap etmesi amacıyla, Fransızca, Rumca, Ermenice ve Arapça olarak da basıldı. Gazetenin çıkarılması görevi ise Esat Efendi’ye verildi.

Osmanlı Devleti’nde Matbaa

Osmanlı Devleti’nde ilk matbaa 1493 yılında İspanya’dan kaçıp Osmanlı Devleti’ne sığınan Yahudiler tarafından kurulmuştur. Yahudiler bu matbaada daha çok dini kitaplara yer vermişlerdir. Yahudilerin ardından Ermeniler 1567 yılında, Rumlar da 1607 yılında matbaayı kurmuşlardır.

Osmanlı Devleti’nde Devşirme Sistemi

Merhaba sevgili İzmirliler. Bugünden itibaren her hafta köşemden sizlere tarih konusunda bilgilendirmelerde bulunacağım. İlk konum ise Osmanlı Devleti’ndeki devşirme sistemi.