Anason, haşhaş, kenevir gibi bitkileri ekmek ve ticaretini yapmak caiz mi?


  • Oluşturulma Tarihi : 07.01.2015 07:09
  • Güncelleme Tarihi :
Anason, haşhaş, kenevir gibi bitkileri ekmek ve ticaretini yapmak caiz mi? yazının resmi

Yenilmesi, içilmesi veya kullanılması dinen caiz olan bir şeyi satmak da caizdir. Bu sebeple, yasal açıdan değil de, dini açıdan bakıldığında, kendisi aslen haram olmayan ürünleri helal alanlarda kullanmak üzere üretmekte ve ticaretini yapmakta bir sakınca yoktur.

Bu maddeler normal olarak, helal alanlarda iş yapan kişi veya kurumlara satıldığı halde, alıcılar tarafından gizlice ve dolaylı yoldan, haram işlerde kullanılsa bile bundan dolayı üreticinin bir sorumluluğu olmaz. Ancak doğrudan gayri meşru maddelerin üretiminde kullanılmak üzere ve bunu bilerek ilgili kişilere bu ürünleri satmak, bir haramı desteklemek ve yaymak anlamına geleceğinden bu gibi kazanç yollarından sakınmak gerekir. 

 Allah Teala Kur’an-ı Kerim’de, “İyilikte ve takvada yardımlaşın, ama günahta ve düşmanlıkta yardımlaşmayın.” (Maide, 5/2) buyurmaktadır.

 Öte yandan herhangi bir ürün, günlük kullanımda nerdeyse tamamen haram bir maddenin üretimi için kullanılmakta ise, bu ürünü üretmek ve ticaretini yapmak, büyük ihtimalle harama destek olacağından dinen sakıncalı olur.

Bazı fıkıh alimleri, uyuşturucu imalatına dönük olarak haşhaş ve benzeri ürünleri üretmenin ve satmanın haram olduğunu belirtmişleridir. Fakat ilaç imalatında kullanılmak üzere yetiştirilip, satılmalarında sakınca yoktur. Söz konusu maddelerin ekiminde devlet tarafından alınan bir karar ve konulan kotalar varsa bunlara riayet etmek gereklidir.

 Trafik Kazasından dolayı Mahkemenin hükme bağladığı kan bedelini almak caiz midir?

 Tedbirsizlik ve dikkatsizlik gibi bir hata sonucu herhangi bir kişinin ölümüne sebep olan kişi, ölenin yakınlarının talep etmesi halinde, diyet (kan parası) ödemekle yükümlü olur.

 Dolayısıyla böyle bir olaydan dolayı mahkemenin takdir ettiği tazminatı (kan parasını), ölenin yakınlarının alması caiz ve alınan para helaldir.

Camideki eski halıları veya diğer kullanılmayan eşyaları satarak caminin diğer ihtiyaçları için kullanmak caiz midir?

 Amacına hizmet etme imkanı kalmayan bir vakfın aynı amaca hizmet etmek üzere değiştirilmesi veya satılması Hanefi Mezhebine göre caizdir.

 Camilere ait olup da kullanılmayan halı, kilim vb. eşyanın çürümeye terk edilmesi uygun olmaz.

 Dolayısı ile antika değeri olmayanlarının, usulüne uygun bir şekilde ihtiyacı olan başka bir cami veya mescide verilmesi; ihtiyacı olan başka bir cami veya mescidin bulunmaması halinde ise, ilgili mevzuat çerçevesinde satılıp parasının caminin diğer ihtiyaçlarına harcanmasında dinen bir sakınca yoktur.

 İnternetten program, yazılım, kitap indirmek ve bunları kullanmak caiz mi?

Başkasının emeğini gasp anlamına gelecek her iş, tutum ve davranış, kul hakkı sorumluğunu gerektirir. Bu sorumluluk ise, söz konusu hak sahibine iade edilmedikçe veya helallik alınmadıkça ortadan kalkmaz.

İslam emeğe büyük değer verir, haksız kazanca karşı çıkar. Kur’an-ı Kerim’de: “İnsan için ancak çalıştığı vardır.” (Necm, 53/39) buyurulur.

Hz. Peygamber de emeğin hakkının verilmesini değişik hadisleriyle ifade etmişlerdir. Bunlardan birinde “Hiçbir kimse, elinin emeği ile kazandığını yemekten daha hayırlı bir kazanç yememiştir. Allah’ın Peygamberi Davud da kendi elinin emeğini yerdi.” (Buhari, Büyu’, 15) buyurmuşlardır.

 Teknolojinin geliştiği, insan emeğinin çok değişik şekil ve ortamlarda tezahür ettiği günümüzde aynı ölçüde hak ve emek ihlalleri söz konusu olmaktadır. Bu hak ihlalleri elektronik ve bilgisayar dünyasında da yaşanmaktadır. Bu tür haksız davranışlar sadece bireylerin hakkını gasp etmiş olmamakta, aynı zamanda, o alanlarda emek harcayan insanların yeni ürünler üretme konusundaki şevkini kırmakta, bu da geniş anlamda kamu hakkı ihlaline dönüşmektedir.

Bu sebeple birer emek mahsulü olarak internet ortamına geçirilmiş olan her türlü program, yazılım, kitap müzik vb. ürünleri ilgililerin izni olmadan elde edip kullanmak caiz değildir.

Günün Ayeti

Hayır; siz çarçabuk geçmekte olanı (dünyayı) seviyorsunuz.

 Kıyamet 20.

 Günün Hadisi

 “Aza şükretmeyen çoğa da şükretmez”

 Tirmizî, Birr 35

Günün Sözü

"Bir bahçeye giremezsen, durup seyran eyleme. Bir gönül yapamazsan, yıkıp viran eyleme."

 Yunus Emre

Günün Duası

Ya rabbi bugün beni ve ailemi bela ve musibet ile imtihan etme.

Bunları Biliyor muyuz?

 Kanaat Nedir?

 Kişinin elinde bulunanla yetinmesi, dünya nimetlerinden kısmetine düşene razı olması demektir

Günün Nüktesi

 Böyle Şeylerin Kıymeti Yoktur…

 Rivayet edilir ki Ebû Sa'îd Ebülhayr hazretlerine demişler ki:

-Falan kimse, su üstünde yürüyor,

 Ebû Sa'îd Ebülhayr onlara cevaben:

 -Bu iş kolaydır. Martı kuşları da, su üstünde yürüyor buyurur.

 -Filan kimse, havada uçuyor dediklerinde;

 -Ebû Sa'îd Ebülhayr,

 -Kuş ve sinek de uçuyor buyurur.

 -Filan kimse, bir ânda, bir şehirden bir şehre gidiyor dediklerinde;

 Ebû Sa'îd Ebülhayr,

 -Şeytân da, bir nefeste şarkdan garba gidiyor.

 Böyle şeylerin kıymeti yoktur. Mert odur ki, herkes gibi yaşar, alışveriş yapar, evlenir ama bir ân, Allah’dan gafil olmaz buyurur.

Anason, haşhaş, kenevir gibi bitkileri ekmek ve ticaretini yapmak caiz mi?
Doç. Dr. Zeki Uyanık
Yazarımız Kim ?

Doç. Dr. Zeki Uyanık