Protest Spor, Lebron ve Jordan

Amerika’da polislerin boğarak öldürdüğü George Floyd’a uygulanan şiddete tepkiler devam ediyor. Dünyaca ünlü birçok sporcu, sanatçı, kulüp, kurum ve kuruluşlar sosyal medya üzerinden ‘ırkçılığa’, ‘şiddete’ karşı mesajlar yayınladı. NBA’in yıldız oyuncusu Lebron James, ırkçılığa karşı Ulusal Marş sırasında diz çöken ve spordan uzaklaştırılan Colin Kaepernick’in fotoğrafını yeniden paylaşması üzerine tartışmalar alevlendi. Diz çökme protestosu; ünlü NFL (Amerikan Futbol Ligi) oyuncusu Colin Kaepernick, 2016 yılında ırk kökenli olayları protesto etmek amacıyla, spor karşılaşmasında milli marş çalarken diz çökerek Trump’ı protesto etmesiyle başlatılmıştı. Bu protesto sosyal medyada #TakeAKnee etiketiyle yayıldı. 1.2 milyon kez paylaşıldı. Twitter’ da Lebron James ve Donald Trump arasında geçen tartışmalı tweet atışmalarına daha önceden tanıklık etmiştik. 2014 yılında, Amerika’ nın New York kentinde, polisin aşırı güç kullanarak ölmesiyle sonuçlanan ‘Eric Garner’ adına spor dünyasında protestolara neden olmuştu. NBA takımı Chicago Bulls oyuncusu Derrick Rose, Golden State Warriors’ a karşı maç öncesi “I Can’t Breathe’’ (Nefes alamıyorum) yazan tişörtü giyerek protesto etmişti. Rose’ ın ardından protestoya öncülük eden Lebron James, protesto meşalesine yakarak ülke genelindeki eylemlerin sahalara taşınmasına neden olmuştu.
Agresif, popüler milliyetçilik ve emperyalizm dünyanın her yanına yayılırken hükümetler de giderek otoriter bir tutum takınmaya başladılar. Dünyaca ünlü, küreselleşen, süperstar dediğimiz sporcuların toplumsal hayatta ki rolleri nelerdir? Lebron James’ in Trump a karşı olan tavrı, toplumsal duyarlılığı, toplumsal hareketlerde yer alan kitlelerin davranışlarını etkiledi mi? . Sporcuların protest tavrı olabilir mi? Aktivizm hareketi içinde yer alabilir mi? Yoksa gösteri toplumunun bir parçası olarak sadece şovunu yapan kişi mi? . Bu bağlamda konuyu basketbolda gelmiş geçmiş en iyi oyuncularından biri olan Michael Jordan ve Lebron James üzerinden incelersek eğer Jordan, Apolitik yönü ile her zaman eleştirilmiştir. Lebron James ve Micheal Jordan sürekli kıyaslanmıştır. Lebron James’in sosyal eşitliği ve sosyal adaleti savunan söylemlerde bulunması mutlu edici bir durum.1989’ da Time dergisi Michael Jordan’ ı “ Amerika’nın en moda sporunun en popüler oyuncusu “ olarak tanımlamıştı. Spor spikerleri ise onu “Şortlu Süpermen” olarak nitelendiriyordu. Kahraman Süpermen, sihirli yeteneklerini para yaratmak için kullanmakta sakınca görmüyordu. Sporun tanrısı olarak adlandırılan ‘süpermen’ tabiriyle Jordan halk kahramanı mıydı? Yoksa Tüketim toplumunun bir figürü mü? . Jordan; Chevrolet, McDonald’s, Coca Cola, Gatorade ve Nike promosyonları sayesinde kulübünden aldığı paraların kat kat fazlasını kazandı. Jordan imajı, İnsanlara hot dog, gözlük, parfüm, iç çamaşırı ve binlerce ürün pazarladı. NBA ve Basketbolu tüm dünyaya pazarlayan, kültürel hegemonyanın bir parçası, figürü haline gelmişti.
The last Dance belgeselinin beşinci bölümünde, 1990 Kuzey Carolina senato seçimlerinde, Jordan’ dan Demokrat Parti’nin siyahi adayı Harvey Gannt’ i, ırkçı olduğunu hiçbir beyanında gizlemeyen Cumhuriyetçi adaya karşı desteklemesi isteniyor. Jordan’ ın çekimser kalması ve soru soran gazetecilere “Cumhuriyetçiler de spor ayakkabı alıyor’’ gibi şakayla karışık cevap vermesi geçiyor. Jordan bu konu hakkında açıklaması söyle oluyor : “Muhammed Ali’ nin inandığı şeyi savunmasına saygı duyuyorum. Ama ben kendimi hiçbir zaman bir aktivist olarak tanımlamadım. Ben kendimi her zaman bir basketbolcu olarak tanımladım. İşimi yaparken bir siyasetçi değildim. Bu bencilce miydi? Muhtemelen. Ama benim gücüm de buradan geliyordu. Belgeselde, Bu konuyla ilgili Obama’nın verdiği cevap da şunları söylüyor : “O dönem insan hakları hukuk üzerine çalışan biri olarak, Jordan’ın biraz daha gayret ettiğini görmüş olmayı dilerdim.
Sporun kültür endüstrisindeki özel konumu, sporcuların ulaşabildiği ve etkilediği kitleleri düşünürsek eğer sporcular, toplumu doğrudan ilgilendiren konularda fikrini ifade etmeli mi? Yoksa hiçbir şeye karışmadan sadece işini mi yapmalı? .

Protest Spor, Lebron ve Jordan