Bayramınız Kutlu Osun

Çok mutlu olduğumuz, beklemediğimiz bir şeyle karşılaştığımız zaman bugün benim bayramım der seviniriz.

Türk dil kurumunda milli ve dini bakımından özel olarak kutlanan günler olarak açıklıyor bayram sözcüğü. Kutlanan neşe ve sevinç demek…

Dini bayramlarımız, milli bayramlarımız var. İster dinî, ister milli olsun, bayramların arkasında sosyo-lojik, felsefi bir gerçeklik yatar. Birçok insan sosyolojik, felsefi gerçekliğin dışında bayramların görseliyle, görüneniyle ilgilense de bayramlar bize özgü, bizi biz yapan gerçeklerdir.

 Dinî bayramlarla yardımseverlik, dayanışma, paylaşma, iyimserlik, toplumsal temel ilkeleri benim-seme, görgü kuralları, sorumluluklar ön plana çıkarılırken milli bayramlarda ulus bir devlette yurttaş olma, başarılı olma, duyarlılık, tarihe, geçmişe saygı, güven duyma, iş birliği, bir gruba kabul edilme, liderlik, çalışmanın önemini gibi duygular öndedir.

Dini bayramların bir özelliği de küslerin barıştığı, kırgınlıkların affedildiği günler olarak hafızalardadır. Bu ve benzeri düşünceleri görmek artık olası değil. Değişen dünya gibi bazı gelenekler de gittikçe zayıflayarak yerini başka gelişmelere bırakıyor. Gittikçe zorlaşan yaşam koşulları, değişen dünya düzeni ister istemez insanları farklı yollara itiyor.

Bayramlar, geleneklerin yaşatıldığı özel günlerdir. Bir zamanlar bizlerin, bizlerden önceki kuşakların da yaşadığı günlerin kendine özgü ritüelleri olurdu. Konuklar için önceden ikramlıklar hazırlanır. Bayram için çocuklara kıyafetler alınır. Bayram sabahı çocuklar erken uyandırılır. “Bugün bayram, erken kalkın çocuklar, giyelim en güzel giysileri” Barış Manço’nun şarkısı bile var. Bayram için özel hazır-lanmış bayram kahvaltısı... Mezarlık, eş-dost, akraba ziyaretleri. Akraba çocuklarına harçlık ya da mendil verme gibi ritüelleri yaşayanlar, yaşatılanlar için artık onlar tarihin sayfalarında, birçok insan da kendi ka-buğuna çekildi, geçmişin anılarında kaldı. Kentlerde olduğu gibi kırsalda, kentlerden farklı değil…

Kentlerde yaşayan birçok insanın yaşam stresi, olağan telaş, iş kollarındaki sıkıntılardan kurtulmak için bayramları günübirlik tatillerle değerlendirir oldu. Bayram ritüellerinin geçmişte kalmasında yaşam koşullarının değişmesinin de katkısı yadsınamaz.

İnsanlara yaşamın dayattığı bu zor koşullarda bayramlar, Cemil Can Kanat’ın “bayram gelmiş neyi-me / anam anam garibem / kan damlar yüreğime / anam anam garibem / yaralarım sızlıyor / anam anam ga-ribem / gülmek benim neyime / anam anam garibem.

Ya da Ruhi Su ustanın, “Mezarlardan çıktılar, bayram benim neyime. Çekip Şerif’i vurdular, kan damlar yüreğime.” türküsünü söylüyor.

Bayramınız kutlu olsun.

Bayramınız Kutlu Osun