Anal Fissür: (Makat Çatlağı) Büyük tuvaletiniz işkenceye dönmesin!-1

Toplumda son derece yaygın görülen bu hastalık, halk arasında çok bilinmediği için genellikle “hemoroid” (basur) ile karıştırılır. Hastalar anal fissürün (makat çatlağı) neden olduğu makattaki derinin tahrişi nedeniyle oluşan şişkinliği “basur/hemoroid memesi” olarak nitelendirip yanlış tedavilere yönelirler. Tanı gecikir ve hastalık kronikleşir.

Hastalar genel cerrahi polikliniklerinde en sık olarak “büyük tuvalet esnasında cam ile kesiliyor gibi veya makat yırtılıyor gibi şiddetli ağrı yakınmasından”, “büyük tuvaletten sonra makatta uzun süre geçmeyen acı hissinden” ve bu ağrıya eşlik edebilen “damla şeklinde kanamadan” mustariptir. Hastaların bu ağrı ve kanama şikayetleri nedeniyle hayat kaliteleri bozulur, yaşadıkları stres artar. Artan stres dışkılama alışkanlıklarını bozar bu da hastalığın derecesini arttırır ve kısır bir döngü oluşur. Beslenme alışkanlıkları ile yakın ilişkili olan anal fissür (makat çatlağı) genellikle sağlıksız beslenme ve stresli hayat tarzı ile yakın ilişkilidir. Bu hafta ve önümüzdeki hafta konuklarımız Uzman Diyetisyen Cansu Kahraman ve Uzman Klinik Psikolog Ege Ece Birsel ile makat çatlağının psikolojik durumumuz ve beslenme tarzımız ile ilişkisini konuşacağız ve önerilerini alacağız.

Anal Fissür (Makat Çatlağı) Nedir? Hastalığın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Makat çatlağının pek çok sebebi olabilir. Özellikle kabızlığı olan kişilerde sert veya büyük dışkıların geçişi esnasında makat yüzeyinde yarattığı travmadan veya ishalden kaynaklanan ciddi tahrişten dolayı gelişebilir. Ayrıca hemoroid, kanser, apse, siğil veya diğer anal bölge ameliyatları da makat bölgesinde çatlak oluşumunun diğer sebepleri arasında sayılabilir. Sert dışkıya bağlı olarak makat cildinde küçük yırtıklar oluşur ve bu yırtıklar giderek büyür. Sürekli ishale yatkınlığı olan kişilerde de dışkının kıvamı nedeniyle makat cildinde yara oluşur ve devam eden ishaller bu ülsere yaraları kronik makat çatlağına dönüştürebilir. Yırtık veya çatlak büyüdükçe tahriş artar. Bu tahriş iç makat kasında spazma neden olur ve makat daha da hassas bir hal alır. Bu da çok ciddi ağrılara sebep olur. Öyle ki bazen bu ağrılar dışkılamadan saatler sonra bile devam ederek kişinin günlük hayattaki aktivitelerini ciddi olarak etkiler. Bu yırtıklardan kanama da görülebilir. Hastalığın tanısında en büyük zorluklardan birisi hastanın utanma nedeniyle hastaneye başvuruyu geciktirmesidir. Gecikme nedeniyle makat kaslarındaki spazm giderek artar, ciltte yoğun tahrişe bağlı cilt katlantıları oluşur. Makat bölgesindeki bu cilt katlantılarını eli ile hisseden hastalar “hemoroid/basur” ile karıştırabilmektedir.

Anal Fissür (Makat Çatlağı) ve stresin ilişkisi nedir?

Uzman Klinik Psikolog Ege Ece Birsel: “Günümüz dünyasında yoğun iş hayatı ve zorlu yaşam koşulları stresi arttırmaktadır. Yapılan pek çok çalışma çağımızda maruz kalınan bu yoğun stresin pek çok kronik hastalığı tetiklediğini göstermiştir. Kronik hastalıklar da fonksiyonel ve psikososyal bozulmalara yol açabilir. Bu nedenle duygusal durumumuz ile yakın ilişkisi olan özellikle hemoroid, kabızlık veya ishal atakları, makat çatlağı gibi sindirim sistemi hastalıkları çağımızın en büyük sorunları arasına girmiştir. Günümüz insanları yoğun stres, kronik hastalıklar ve dışkılama problemleri sarmalı içindedir.

Vücudumuzda dışkılama kontrolünde en önemli göreve sahip iç makat kası sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Bu nedenle stresli hayat tarzına sahip kişilerde makat kasındaki artmış spazm nedeniyle makat çatlağı hastalığı ortaya çıkabilmektedir veya var olan hastalığın şiddeti artabilmektedir. Yapılan çalışmalarda, stres, kaygı bozukluğu ve depresyonun dokuların doğuştan gelen yarayı iyileştirme yeteneğini bozarak makat çatlağı gibi uzun süren rahatsızlıkları tetiklediği gösterilmiştir. Ayrıca stres ve kaygı, hastaların ağrıyı azaltma yeteneğini bozar. Yapılan başka bir çalışmada ise, uzun süredir makat çatlağından mustarip hastaların tedaviden önce depresyon ve kaygı bozukluğu yaşadığı, bunun genel psikolojik durumları üzerinde olumsuz bir etkisinin olduğu saptanmıştır. Makat çatlağı tedavisi sonrasında iyileşme ile doğru orantılı olarak depresyon ve kaygı bozukluğu belirtilerinin de önemli ölçüde azaldığı gösterilmiştir. Bunun nedeni dışkılama sırasında ve sonrasında yaşanan şiddetli ağrı hissinin kişilerin yaşam kalitesini, sosyal hayata adaptasyonunu, ruh sağlığını, iş ve özel hayatını olumsuz etkilemesidir. Makat çatlağı hastalarının tedaviye kısa sürede uyum sağlamaları hem psikolojik süreçler üzerinde hem de hayat kalitesi üzerinde olumlu etki yaratmaktadır.”

 Görüldüğü gibi anal fissür (makat çatlağı) hastalığı sanılanın aksine çok kompleks bir hastalıktır. Önümüzdeki hafta “anal fissür” hastalığının ameliyatlı veya ameliyatsız tedavi yöntemlerini, beslenme alışkanlıkları ile ilişkisini ele alacağız. Konuğumuz Uzman Diyetisyen Cansu Kahraman ile beraber beslenmede yapılan yanlışlara değinecek ve anal fissürde doğru beslenme tarzını konuşacağız. Ayrıca poliklinikte sert dışkılama ile ilgili hastalarımızın yoğun olarak talep ettiği, dışkıyı yumuşatacak sürpriz bir karışım tarifi alacağız. Herkese sağlıklı haftalar dilerim.

Anal Fissür: (Makat Çatlağı) Büyük tuvaletiniz işkenceye dönmesin!-1