Emziren Annelerin Büyük Sorunu; Mastitler (Meme Enfeksiyonları)

‘‘Mastit’’ terimi, memede pek çok farklı nedene bağlı olarak gelişebilecek enfeksiyon veya iltihaplanmalar için kullanılır. Mastit gelişmesi durumunda meme cildinde kızarıklık, memede sertlik, şişlik ve ağrı gelişir. Memeler dokunma ve diğer temaslara karşı son derece hassas hale gelir. Mastit gelişen kadınlarda ateş, üşüme/titreme, halsizlik, apseler görülebilir. Mastitler, en sık kadınların doğum sonrası emzirme döneminde oluşur. Bazı bilimsel makalelere göre; emziren kadınlarında neredeyse %3 ile %20’sinde mastit oluşabilmektedir. Emzirme dönemindeki (laktasyon) kadınlarda oluşan mastit nedeniyle emzirme problemleri gelişebilir. Emzirmenin sekteye uğraması durumunda annelerin psikososyal motivasyonları bozulabilir.

 ‘‘Laktasyonel Mastit (Emzirme Dönemi Meme Enfeksiyonları)’’ Nasıl Oluşur?

 Emzirme döneminde görülen mastitler kabaca en sık doğum sonrası ilk 3 ayda meydana gelmekle birlikte, tüm emzirme dönemi boyunca veya hamilelikte görülebilmektedir. Genellikle süt ile dolu memenin yetersiz boşalması sonucu oluşur. Bunun en sık sebebi de çocuğun yetersiz emmesidir. Sütün memede beklemesi (süt stazı) memeyi enfeksiyona yatkın bir hale getirir. Mastit her iki memede de görülebileceği gibi sıklıkla tek taraflıdır. Genellikle sınırlı olarak kalır ve basit tedavilerle iyileşir. Fakat yetersiz tedavi veya ihmal etme sonucunda bakteri enfeksiyonu yayılır ve daha ciddi apseler oluşabilmektedir. Çünkü memeler bakterilerin çoğalması için çok uygun bir besi yeri olan süt ile doludur. Bu nedenle mastit gelişmesi durumunda hastaneye başvurmak önemlidir.

 Laktasyonel Mastit Hangi Durumlarda Daha Sık Görülür?

 Bebeklerin yetersiz emmesi yani memenin yetersiz boşalması en sık nedendir. Diğer risk faktörleri arasında memede sütün çok üretilmesi, süt kanallarının çeşitli nedenlerle tıkanması, meme başındaki yaralar ve çatlaklar, bebeklerin ağzındaki zararlı mikroorganizmaların fazla olması, annelerin psikososyal faktörlerle ve çeşitli nedenlerle yetersiz emzirmesi veya stresli olması gibi durumlar sayılabilir.

 Ayrıca annelerin kişisel hijyen eksikliği, kullandıkları süt pompalarının yetersiz temizlenmesi, annenin bağışıklık sisteminin zayıf olması ve yetersiz beslenmesi de mastite yatkınlığı arttıran diğer nedenlerdir. Yapılan en büyük yanlışlardan biri de annelerin meme başındaki çatlaklar nedeniyle doktor gözetiminde olmadan krem kullanımıdır. Bunun sonucunda meme uçları tıkanabilir ve mastit gelişebilir. Bebeğin yaşadığı doğuştan ağız-dudak-damak bozuklukları da memeyi emmesini zorlaştırmaktadır. Bu durumlardan şüpheleniliyorsa bebek, pediatri uzmanı tarafından muayene edilmelidir.

 Laktasyonel Mastitin Belirtileri Nelerdir?

 Hastalığın en sık belirtileri meme cildinde kızarıklık, memede ağrı ve yüksek ateştir. Hastalığın belirtilerinin ilerlemesi ve tedaviye direnç göstermesi durumunda halsizlik ve memelerde yaygın hassasiyet gelişebilir. Büyük veya küçük apseler oluşabilir. Memelerin çok hassas ve ağrılı olması nedeniyle kadınlar emzirmeyi kesmekte ve hastalık ilerleyebilmektedir.

Mastitin Tedavisi Nedir?

 Tedavide emzirme sıklığının arttırılması, bebek yetersiz emiyor veya hiç emmiyorsa memeden sütü tahliye eden temiz pompaların kullanılması, annelerin el hijyeninin iyi olması tedavide önemli aşamalardır. Meme ile temas eden annelerin ellerinin kirli olması durumunda, zararlı mikroorganizmalar meme başındaki çatlaklardan girerek enfeksiyona neden olabilmektedir. Ayrıca bebeklere verilen emziklerin de uygun şekilde sık sık temizlenmesi gerekir. Aksi takdirde bebeğin ağzına yerleşen bakteriler meme başından geçerek mastite neden olabilmektedir.

 Yapılan en büyük yanlışlardan biri de; tecrübesiz ve genç emziren kadınlara çevresindeki arkadaşları, tanıdıkları veya akrabaları tarafından verilen herhangi bir tıbbi alt yapısı olmayan önerilerin uygulanmasıdır. Yeni doğum yapmış annelere gerekli emzirme eğitimleri sağlık profesyonelleri tarafından verilmelidir. Ayrıca memesinde mastit veya lokalize apse gelişen anneler çocuğunun emdiği sütten zarar göreceği varsayımı ile emzirmeyi kendi kafasına göre kesmekte bu da yetersiz süt drenajına neden olarak mastiti şiddetlendirmektedir. Doğrusu ise doktorunuz tarafından herhangi bir aksi yönde öneri olmadıkça bebeğin emzirilmesine devam etmektir. Sütün daha kolay boşalması için memeye masaj yapılabilir ve emzirme pozisyonu değiştirilebilir.

 İlk basamakta memeyi sık boşaltma, hijyen koşullarını düzeltme gibi basit fakat etkili önlemler alınır. Annenin dinlenmesi ve yeterli şekilde sıvı tüketmesi önerilir. Ateş olması durumunda ateş düşürücüler kullanılabilir. Alanında uzman bir hekim tarafından ayrıntılı meme muayenesi yapılmalı ve apseden şüpheleniliyorsa lokal enfeksiyon /apse ayrımı için öncelikle ultrason ile görüntüleme istenmelidir. Emziren annelere verilebilecek çeşitli antibiyotikler de klinik durumun ciddiyetine göre hızlıca başlanır. Bu tedavilerle basit mastitlerin tıp literatürüne göre %95’i tatmin edici şekilde iyileşir. Apse gelişmesi durumunda apsenin çeşitli yöntemlerle boşaltılması gerekir. Meme başından aktif olarak apse içeriği geliyorsa emzirmenin kesilmesi de bazı nadir durumlarda gerekebilir. Tüm annelere ve okuyucularımıza sağlıklı haftalar dilerim…

Emziren Annelerin Büyük Sorunu; Mastitler (Meme Enfeksiyonları)