Suriye'de Barışın İmkanları

Barış ve çatışma bir noktaya kadar bir paralellik gösterir. Barış Çalışmaları ve Çatışma Yönetimi disiplininde çatışmalar şiddet derecelerine göre, gizli çatışma (uyuşmazlık), görünür çatışma (şiddet içermeyen kriz), kriz, şiddetli kriz (sınırlı savaş) ve savaş olarak gruplanır. Çatışmanın şiddet düzeyi arttıkça sorunu çözme ve barış düzeyi o kadar zorlaşır. Birkaç nedenden dolayı zorlaşır: Birincisi, çatışma dili kullanılır, öfke, ötekileştirme, dışlama ve nefret artar. İkincisi, kriz boyutuyla birlikte işin içine şiddet girer ve şiddet genellikle şiddeti doğurur. Ve son olarak krizi aşan çatışmalarda artık hem şiddet hem de aktör sayısı artar. Çatışmaya yeni yeni aktörler dahil olur ve insiyatif çatışan aktörlerin elinde değildir artık. Onlar istese bile barışamazlar. Bu noktadan sonra barış uluslararası sistemin sunacağı fırsatlarla sınırlı kalır.

Suriye, zamanla doğan istisnalar dışında, yukarıda anlatılan son durumdadır. Bölgesel ve küresel hegemonyanın çatışma alanı olmuştur. Vekalet savaşları ile ülke ve Suriye toplumu içinden çıkılması zor bir duruma sokulmuştur. Suriye hükümeti ve muhalif gruplar istese bile barışamazlar. Ancak, bölgesel ve küresel hegemonya için Suriye'deki yerel aktörleri kullananlar da isterse, o zaman barış mümkün olur.  Bu şu demek, böyle bir barış sadece Suriye barışı değil, dünya barışı olabilir. Yani Suriye'de öyle veya böyle çatışan tüm aktörlerin barışması veya hepsinin çıkarlarına hizmet edecek bir barışın tesisi ile mümkündür. Böyle bir şey oldukça zordur, fakat zamanla aktörlerin beklenti ve talepleri değişmiştir. Bu da, kısmen ve sınırlı bir imkan vermektedir.

Diğer önemli bir husus, tarafların şiddetten ümidini kesmesiyle ancak barış olabilir. Suriye içinde ve onunla bağlantılı olarak 20'nin üzerinde çatışma var. Bir o kadar örgüt ve devlet var bu çatışmalarda. Beş yıldır süren çatışmalarda her zaman avantaj elde eden, şiddetle istediklerini daha rahat elde edebileceğini düşünen aktörler olabiliyor. Çünkü birisi zayıflarken, diğeri güçlenebiliyor. Bu nedenle, bu opsiyon da oldukça zayıf bir ihtimal.

Suriye bağlamında en önemli barış aracı artık uluslararası kamuoyu baskısı ve maliyetin artık karı aşmasıdır. Geldiğimiz noktada, Suriye vekalet savaşı yürüten birçok aktör için hem ekonomik hem siyasi hem de diplomatik olarak artık pahalı bir işe dönüşmeye başladı. Birkaç ayda bitecek denen iş, yıllarca sürdü. Mülteci ve sığınmacı sorunu küresel bir hal aldı. Neredeyse tüm vekaletçilerin geliştirdikleri politikalar bir bir çöktü. O zaman alternatif yollar aramak gerekir. Bu anlamda barış için önemli bir fırsat var. Diğer önemli bir fırsat, dünya kamuoyu baskısı. Suriye şehirleri yok oluyor, siviller katlediliyor ve büyük bir insanlık trajedisi yaşanıyor. Bunlar hep vardı fakat bunları dünyaya servis etmek kimsenin işine gelmiyordu. Savaşarak istediklerini almak istiyorlardı. Fakat savaşla çözülmeyeceğini yeni yeni anladılar. Oysa Suriye'de Arap Baharının başladığı ilk dönemden itibaren tek çözüm barıştır diyen insanları kimse dinlemek bile istemiyordu. O nedenle, Suriye'ye barışın tek yolu barışçıl çözümlerdir.

Barış yapmak için her zaman imkan vardır. Bazen zor olsa da doğru zamanda doğru araçlarla barış tesis edilebilir. Şimdi dünya kamuoyunun hükümetlere baskısı, özellikle Suriye'de vekalet savaşları yürüten güçlere baskısı önemli fırsatlar doğurabilir. Suriye'de çatışmaların geldiği safha itibariyle, maliyetin yükselmesi ve dünya kamuoyunun baskısıyla kalıcı bir barış yapmak mümkündür. Fakat bunun için BM'nin daha aktif ve agresif bir rol oynaması gerekir. 

Suriye'de Barışın İmkanları