Yeni Sürecin Şifreleri: Sessiz ve Derinden

Yaklaşık üç yıl süren çözüm sürecinin Temmuz 2015'ten bu yana kesintiye uğraması, daha doğrusu buzdolabına kaldırılmış olması, Türkiye toplumuna psikolojik, siyasi, ekonomik, kültürel ve diplomatik olarak ciddi zararlar verdi. Sürecin aktörleri farklı kulvarlara savrulmuş, diyalog neredeyse ortadan kaldırılmış ve bölge şehirleri kör bir şiddet maruz kalmıştır. Medya, akademi, aydınlar ve kısacası toplum aşırı düzeyde kutuplaşmış, değerler yerle bir edilmiş, dün her söze barış diye başlayanlar bugün barış diyenleri linç etme noktasına gelmiştir. Bu zor koşullardan çıkış arayan Hükümet, doğru bir strateji ile dün Başbakanın Mardin'de açıkladığı 10 maddelik yeni yol haritası ile yol almaya çalışacaktır.

10 maddelik strateji, çatışma yönetimi  teknikleri açısından yeni bir çözüm süreci değil, fakat siyasi iklimi normalleştirecek ve belki de onu yeni bir sürece hazır hale getirebilecek önemli ve kapsamlı düzenlemeler içermektedir. Sağlıklı bir süreç için bu tarz basit fakat normalleşmeye hizmet eden adımların atılması çok önemlidir.

Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun açıkladığı 10 madde kısaca tahlil edilecekse;

1- Son dönemlerde meydana geldiği ya da gelme ihtimali olduğu söylenen duygusal kopuşu engellemek için öncelikle toplumsal bütünlüğü sağlayacak birleştirici bir anlayışın gelişmesine hizmet edecek Psikolojik unsur devreye sokuluyor. Bu çerçevede, öncelikle bir barış dili geliştirilecek ve toplumsal uzlaşmaya zemin hazırlanacaktır. Bu çerçevede, siyasette, medyada ve diğer görünür platformlarda daha kucaklayıcı ve birleştirici bir dil kullanılacaktır ya da kullanılabilir.

2-Kamu düzeni inşası: Bu maddeden anlaşılan şey devletin kendisi dışındaki hiç bir yapıya şiddet kullanma fırsatı vermeyeceği ve dolayısıyla buna uymayanlarla şiddetle mücadele edeceğidir. Yine aşağıdaki maddelerle birlikte okunduğunda, sokağa çıkma yasakları gibi toplu mağduriyetler dışında doğrudan şiddet örgütlerini hedef alması anlamı da çıkmaktadır. 

3-Kapsamlı demokratik reform süreci: Bu sürecin en önemli ayaklarından birisini teşkil etmektedir. Sadece Kürt sorunu çerçevesinde değil, genel olarak anti-demokratik uygulamaların, insan hakları ihlallerinin kaynaklandığı ya da dayandırıldığı düzenlemelerin ortadan kaldırılması hedefleniyor. Bunu gerçekleştirmenin en doğru yolunun yeni ve demokratik bir Anayasadan geçtiğini ve TBMM Uzlaşma Komisyonun kurulmuş olmasının bu amaca hizmet edeceğini söylemek mümkün. Katılımcı ve kapsamlı bir süreç işletilebilirse daha sivil ve demokratik bir Anayasa yapmak bu defa çok zor olmayacaktır. Ak Parti'nin daha önce olduğu gibi, Meclisin çoğunluğunu elinde bulundurmasına rağmen, Komisyona Meclisteki diğer partilerle eşit üye vermesi, önemli bir jest ve uzlaşma bir fırsat olduğunu vurgulamak gerekir.

4-Sosyal seferberlik: Bu maddeyi ikinci maddeyle birlikte okumak gerekir diye düşünüyorum. Şehirlerde meydana gelen psikolojik, sosyal ve ekonomik tahribatların giderilmesi hedeflenmektedir.

5-Ekonomik destek: Bir yıldır ciddi bir kriz içinde olan bölge ekonomisini canlandıracak yeni önlemlerin alınması. Bunun için bölgedeki sınır kapılarının tam kapasite ile aktif kullanımı atılacak adımlardan birisi olabilir.

6-Mekanın ihyası: Bu da 2., 4. ve 5. madde doğrudan ilintilidir.  

7-İletişim sistemi: Yeni sürecin en önemli ayaklarından birisi de iletişim ve diyalog meselesidir. Zira, iletişim ve diyalog olmadığında ortalığı algı operasyonları kaplar. Bu iletişimin monolog şeklinde değil, sağlıklı bir diyalog mekanizmasına dönüşmesi süreci sürdürülebilir hale getirecek ve başarı sansını artıracaktır.

8-Yasal ve idari düzenlemeler: Bu maddeyi de 3. madde yani demokratik reformlarla birlikte okumak gerekir. Kısmen de yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, daha önce dile getirildiği gibi Avrupa Konseyi Yerel Yönetimler Şartına konan çekincelerin kaldırılması şeklinde de okunabilir.

9-İstişare meclisleri: Yeni sürecin en önemli ayağı aslında istişare meclisleri olacaktır. Katılımcı ve şeffaf bir tür müzakere meclisleri birçok soruna çözüm olabilir. Katılımcıların temsil ve etkinliği de önemli fakat ne düzeyde uygulanırsa uygulansın, sağlıklı bir adım olduğundan şüphe yok.

10-Komşu ülkelerle ortak ruh: Bu da dışa dönük bir adım olarak Komşularla Sıfır Sorun Politikasının canlandırılması ve hem içerde hem de dışarıda barışın sağlanmasına katkı amaçlanmaktadır. Özellikle Suriye ve Irak'taki gelişmeler, Rusya ve İran ile ilişkiler bu çerçevede önemli.

Özetle, yapısal bir özellik arz etmese bile, içinde önemli çözüm mekanizmalarını barındıran bir süreç geliyor. İyi yönetilirse, öncekilerden daha uzun vadeli ve daha katkı sağlayıcı bir süreç olabilir ya da sürdürülebilir bir çözüm sürecine zemin hazırlayabilir.

Yeni Sürecin Şifreleri: Sessiz ve Derinden