Valilik köprüyü kurtarıyor

YUSUF ÇAĞIRTEKİN / ÖZEL HABER

Konak’ta bulunan ve İzmir tarihinin en önemli tarihi yapılarından bir tanesi olan Karataş Köprüsü, yıllardır yaşadığı talihsizliklerin ardından nihayet hak ettiği değeri bulacak. İzmir Valiliği, Konak Belediyesi tarafından yıllarca atıl durumda bırakılan ve beton dökülüp merdiven yapılarak zarar verilen köprüye el atarak, tarihi yapının kent kültürüne tekrar kazandırılması için bir çalışma başlattı. İzmirliler için müjde niteliği taşıyan bu durumu değerlendiren Araştırmacı Yazar Abdülkadir Hazman, köprünün tarihi yapısı ve bugüne kadar başından geçen talihsiz olayları gazetemize anlattı. Kent tarihini bilmeyen belediye başkanlarının tarihi yapılara zarar verdiğini de belirten Abdülkadir Hazman, “İzmir tarihini bilmeyen belediye başkanları kentimize pek faydalı olamadığını gözlemledik. Bu aslında her ilimiz için geçerli ama bizim şansızlığımız İzmir’de bu tür olayların daha çok yaşanması” ifadelerini kullandı.

“MÜCADELEMİZ SONUÇLANDI”

Abdülkadir Hazman öncülüğünde Karataşlı duyarlı vatandaşalar, Osmanlı İmparatorluğu zamanında İzmir Valiliği yapan Halil Rıfat Paşa tarafından 1891 yılında inşa edilen bu önemli köprü için büyük bir mücadele başlatılmıştı. Yapılan çalışmaların ardından istedikleri sonucu elde ettiklerini söyleyen Abdülkadir Hazman, “Biliyorsunuz biz bu tarihi yapının korunması, ayağa kaldırılması ve gelecek kuşlaklara aktarılması konusunda birçok mücadele verdik. Köprünün tarihi eser olarak tescillenmesini sağladık. Daha sonra da Kültür Bakanlığına bağlı 1.Nolu Anıtlar Kurulu’ndan bu köprünün koruma alanını belirlenmesini sağladık ve Köprünün projesinin yapılarak kurula sunulması konusunda karar çıkarttık. Bu mücadelelerimizi sizlerde basın yoluyla öğrendiniz. Yaptığımız bu önemli çalışmalara rağmen Konak Belediyesi bizi sürekli oyaladı. Elle tutulur hiçbir çalışma yürütmediler. Bunu duyan İzmir Valiliği, bu duruma el koydu ve bizden gerekli olan evrak ve de belgeleri aldılar. Bu İzmirliler için, özellikle de Karataşlılar için bir müjde anlamına geliyor. İzmir Valiliği bu köprünün tekrar tarihimize, kültürümüze kazandırılması için bir proje başlattı. Şu anda bildiğim kadarıyla projeleri çiziliyor. Umarım en yakın zamanda da köprü kurtarılır ve İzmir halkına böyle güzel bir eser kazandırılmış olur” diye konuştu.

“ÇOK ZARAR VERİLDİ”

Karataş Köprüsü ve köprünün yapısı hakkında önemli bilgiler veren Abdülkadir Hazman, “Karataş Köprüsü diye adlandırdığımız köprü, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde Halil Rıfat Paşa’nın İzmir Valiliği yaptığı dönemde, Halil Rıfat Paşa Yolu’nu inşa ederken, bu alanda yani Değirmen Dağı’ndan gelen ve Dere Sokağı’ndan geçen suların aktığı bir derenin üzerin 1891 yılında yapılmıştır ve köprünün görünen bir gözü üzerinde yapım tarihi ile meşrutiyet ay- yıldızı da bulunmaktadır. Bu derenin adı da Karataş Deresi’dir. Bu derenin suları da Eski Kömür İskelesi’nin dibinden denize ulaşırdı. Zaten Çakabey Körfezi’ni dolduran derede bu dereydi. Bu derenin üzerinden Halil Rıfat Paşa yolu geçeceğinden bir köprü yapma zarureti doğmuştu. Köprü üç gözlüdür. Köprünün kemeri, Kervan Köprüsünün kemerlerine benzemektedir. Köprümüz yıllarca gelen suların yolun altından geçip, denize ulaşmasını sağlamıştır. ‘İzmir Su Yolları Haritası’nda da (1902) bu köprünün varlığı açıkça görülmektedir. Yüzyıllardır yaşayan bu tarihi köprüyü, biz geçen yıllarda tescillenmesi için gerekli çalışmaları yaptık ve tescil ettirdik fakat köprüyü tescil etmeden önce eski Konak Belediyesi Başkanı Hakan Tartan döneminde, köprünün gözleri tuğlayla kapatıldı ve üzerlerine sıva yapıldı. Bir de betondan oluşma kazulet bir merdiven yapılarak, tarihi köprümüzün iki gözü de iptal edildi, kapatıldı. Tarihi yapıya, köprünün bu eşsiz tarihi dokusuna ciddi zararlar verildi” ifadelerini kullandı.

“YAŞANANLARI UNUTTULAR”

Köprünün bulunduğu alanın dere yatağında çok sayıda binaya inşaat yapması için ruhsat verildiğini de dile getiren Abdülkadir Hazman, bu durumun ileride çok ciddi zararları olabileceğini ifade etti. Abdülkadir Hazman, “Köprünün bulunduğu alan göründüğü gibi bir dere yatağı ama inşaatlar yapılmıştır. Biliyorsunuz dere yataklarına inşaat yapılması yasaktır. Doğru bir şey değildir çünkü ne zaman ne kadar yağmur yağacağını kimse bilemez. 1930’lu yıllarda İzmir’de yaşanan büyük sel felaketlerini unutanlar, bilmeyenler bu tür yerlere ruhsat vermektedir. Bu da gelmesi muhtemel facialara da bir davetiye çıkarmaktadır. Öğrendiğim kadarıyla köprünün sol tarafında yani 95 Kahvesine doğru bulunan alan bir özel mülkiyete ait. Buraya da yarın öbür gün inşaat yapılırsa şaşırmayalım. Bu köprü Tarihi Anıtlar Kurulu tarafından tescillendiği zaman, köprü için bir koruma alanı belirlendi. Yani bu köprü turizme açılacak. Herkesin gelip, gezip, görebileceği bir eser olarak kazandırılacak. Umarım en kısa zamanda çalışmalar tamamlanır. İzmir tarihini bilmeyen belediye başkanları kentimize pek faydalı olamadığını gözlemledik. Bu aslında her ilimiz için geçerli ama bizim şansızlığımız İzmir’de bu tür olayların daha çok yaşanması. Bir kentin yerleşimini, tarihini ve coğrafyasını bilmeyenler, o kenti yönetmeye talip olmamalıdır” değerlendirmelerinde bulundu.

Karataş Köprüsü’nün Osmanlı dönemine ait haritası.

Araştırmacı yazar Abdülkadir Hazman’ın İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü’ne, 02.01.2017 tarihinde bu önemli yapının kurtarılması için verdiği dilekçe.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün Abdülkadir Hazman’a yapılan merdivenin tescil işleminden önce olduğuna dair gönderdiği cevap mektubu.