Bilim dünyasında deprem etkisi! JWST, erken evren benzeri ortamda yaşamın temel kimyasallarını buldu

İnsanlığın uzaydaki en keskin gözü olan NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Samanyolu Galaksisi'nin dışındaki bir yıldız doğum bölgesinde, yaşamın kimyasal öncüleri sayılabilecek karmaşık organik moleküllerin (COM) izlerini yakalayarak bilim dünyasında deprem etkisi yarattı. Maryland Üniversitesi liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibinin imza attığı bu keşif, evrende yaşamın temel bileşenlerinin ne kadar yaygın ve dayanıklı olabileceğine dair yeni bir sayfa açıyor.

TARİHİ SINIRIN AŞILMASI: BUZDA DONMUŞ HAYAT TOHUMLARI

JWST'nin Orta Kızılötesi Cihazı (MIRI) kullanılarak gerçekleştirilen bu tarihi gözlemde, Büyük Macellan Bulutu'nda yer alan ve sadece birkaç yüz bin yıl yaşında olduğu tahmin edilen genç bir yıldız olan ST6'yı çevreleyen kozmik buz kütleleri mercek altına alındı. Analizler sonucunda, daha önce yalnızca gökadamız içinde sınırlı olarak bilinen bir dizi karbon bazlı bileşik, yani COM'lar, ilk kez Samanyolu'nun ötesinde kesin olarak tespit edildi.

Bilim insanlarının buzun içine hapsolmuş halde bulduğu beş farklı molekül arasında, hepimizin yakından tanıdığı iki önemli madde dikkat çekiyor: Asetik Asit (sirkenin ana bileşeni) ve Etanol (etil alkol). Özellikle asetik asit, bu çalışmaya kadar uzay buzunda bu denli net bir biçimde tespit edilememişti. Bununla birlikte, metanol, metil format ve asetaldehit gibi diğer organik bileşikler de bu galaksi dışı buzlu ortamda ilk kez kaydedilen COM'lar olarak bilim tarihine geçti.

YAŞAMIN TEMEL FORMÜLÜ EVRENİN DERİNLİKLERİNDE

Keşfi gerçekleştiren ekip, bu moleküllerin önemini, bunların RNA ve DNA gibi biyomoleküllerin oluşumu için gerekli yapı taşlarının öncüleri olmalarıyla açıklıyor. Başka bir galakside, bir yıldızın çevresindeki buzda biyotik materyalin temel kimyasal bileşenlerinin bu kadar zengin bir yelpazede bulunması, yaşamın kimyasal temellerinin evrensel bir süreç olduğunu gösteriyor.

Dahası, ekip, şekerle yakından ilişkili olan ve RNA'nın yapı taşlarından biri olan glikolaldehite benzeyen spektral özellikler de gözlemledi. Bu bulgunun kesinleşmesi için ek çalışmalar gerekse de, bu durum keşfin potansiyelini kat kat artırıyor ve bilim insanlarını heyecanlandırıyor.

ERKEN EVRENİN LABORATUVARI: BÜYÜK MACELLAN BULUTU

Araştırmacılar, yaklaşık 160 bin ışık yılı uzaklıktaki Büyük Macellan Bulutu'nu "doğal bir laboratuvar" olarak nitelendiriyor. Bu cüce galaksinin, erken evrendeki yıldız oluşum koşullarına benzeyen, hidrojen ve helyum dışındaki ağır elementlerin (metal) daha az bulunduğu bir ortam sunması, keşfi daha da anlamlı kılıyor. Bu durum, yaşamın kimyasal bileşenlerinin, galaksimizin yüksek metal içeriğine sahip ortamından çok daha zorlu koşullarda bile verimli bir şekilde oluşabildiğini kanıtlıyor.

Uzmanlar, bu moleküllerin, yıldızların çevresindeki toz taneciklerinin yüzeyinde, gaz ve buz fazında karmaşık kimyasal tepkimeler sonucu oluştuğunu ve bu buzların, daha sonra oluşacak gezegenlerin yapısına dahil olma potansiyeli taşıdığını belirtiyor. Yani, bu dondurulmuş organik bileşikler, tıpkı Dünya'daki yaşamın başlangıcında olduğu gibi, yeni doğan gezegenlere hayatın "tohumlarını" taşıyabilir.

JWST'nin sunduğu benzersiz hassasiyet ve çözünürlük sayesinde yapılan bu keşif, sadece başka bir galaksideki kimyasal zenginliği gözler önüne sermekle kalmıyor, aynı zamanda evrende yaşamın oluşumunun ne denli dayanıklı ve yaygın bir süreç olabileceğine dair umut verici ipuçları sunuyor. Bilim dünyası, Webb'in gelecekteki gözlemleriyle bu kozmik kimya laboratuvarından daha ne gibi sırlar fısıldayacağını merakla bekliyor.