- Bilim ve Teknoloji
- 11.09.2025 14:51
Uçaklara entegre edilen dev hava yastıkları sayesinde kazalarda yolcuları koruyacak bir sistem geliştirildi. Yapay zeka destekli proje, James Dyson Ödülü’nde finale kalan yenilikçi çözümler arasında yer aldı.
İki genç mühendis, uçak kazalarının yol açtığı can kayıplarını azaltmak amacıyla uçaklara özel “hava yastığı sistemi” geliştirdi. Her yıl binlerce kişinin yaşamını kurtarabileceği düşünülen proje, büyük ilgi çekti.
“Project Rebirth” adı verilen bu yenilikçi konseptte, otomobillerdeki hava yastıklarına benzer şekilde tasarlanan dev yastıklar uçağın gövde, burun ve kuyruk bölümlerine yerleştiriliyor. Yapay zeka destekli sensörler, olası bir kaza anında tehlikeyi algılayarak saniyeler içinde hava yastıklarını devreye sokuyor. Böylece uçak, ölümcül bir çarpma yaşamadan koruyucu bir kapsül içine alınmış oluyor.
Dubai’deki Birla Institute of Technology and Science öğrencileri Eshel Wasim ve Dharsan Srinivasan’ın geliştirdiği proje, 2025 James Dyson Ödülü’nde finalist olma hakkı kazandı.
Projenin geliştiricileri, sistemi “ilk yapay zeka destekli kaza sonrası hayatta kalma çözümü” olarak adlandırdı. İlham kaynağı olarak ise 12 Haziran 2025 tarihinde Ahmedabad’dan kalktıktan kısa süre sonra düşerek 260 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan Air India örnek alındı. Projenin öncülerinden Wasim, “O kazadan sonra annem günlerce uyuyamadı. Yolcuların ve pilotların çaresizliğini düşündükçe biz de uyuyamadık. Neden bir kurtuluş sistemi yok diye sorduk ve araştırmaya başladık” sözleriyle çalışmanın çıkış noktasını anlattı.
Geliştirilen teknoloji, uçağın yüksekliğini, hızını, motorların durumunu, yönünü, olası yangınları ve pilotun tepkilerini eş zamanlı olarak izliyor. Kazanın önlenemez olduğu tespit edildiğinde otomatik olarak devreye giriyor. İki saniyeden kısa sürede açılan çok katmanlı dev hava yastıkları çarpışmanın şiddetini absorbe ediyor. Motorların çalıştığı durumlarda ters itiş sistemi, çalışmadığı anlarda ise gaz iticiler devreye girerek inişi yavaşlatıyor. Bunun yanı sıra koltuk ve duvarlarda bulunan özel sıvılar, çarpışma anında sertleşerek yolcular için ekstra koruma sağlıyor.
Projenin geliştiricileri, sistemin yalnızca yeni nesil uçaklara entegre edilmekle kalmayıp mevcut uçaklara da eklenebileceğini belirterek, “Çoğu sistem kazayı önlemeye odaklı. Bizimki, tüm ihtimaller tükendiğinde bile hayatta kalmayı garanti etmeye çalışıyor” ifadelerini kullandı.
James Dyson Ödülü’nün 20 finalistinin 15 Ekim’de açıklanacağı, 5 Kasım’da ise uluslararası birincinin ilan edileceği duyuruldu. Birincilik ödülünü kazanan proje, 30 bin sterlinlik destekle kendi girişimini kurma fırsatı elde edecek. Finalistler arasında ayrıca 3D yazıcıyla üretilmiş yapay resif, portatif şırınga sterilizasyon cihazı, susuz kompost tuvalet sistemi ve tarım atıklarından üretilmiş hijyenik ped gibi dikkat çekici projeler de yer alıyor.
Kaynak : HABER MERKEZİ
