Çin'de sel felaketi: 38 kişi hayatını kaybetti

Çin’in başkenti Pekin'de şiddetli yağışların yol açtığı sel ve afetler sebebiyle Miyun bölgesinde 28, Yançıng bölgesinde 2 kişi, komşu Hebei eyaletinde ise 8 kişinin yaşamını yitirdiği kaydedildi. Şiddetli sağanak nedeniyle kara yollarında hasar oluştuğu, bazı bölgelerde de elektrik kesintileri yaşandığı aktarıldı.

Binlerce kişi tahliye edildi

Kayıp kişiler için arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği ve şu ana kadar 80 binden fazla kişinin tahliye edildiği duyuruldu.

Sel nedir?

Sel, hidroloji biliminin çalışma alanlarından biri olarak, genellikle kuru olan arazilerin suyla kaplanması olayıdır. “Akma halinde olan su” anlamına gelen sel, gelgitlerin içeri akışına da verilen bir isimdir. Tarım, inşaat mühendisliği ve halk sağlığı gibi pek çok alanda önemli sorunlara yol açan seller, insanların çevre üzerinde yarattığı değişikliklerle daha sık ve şiddetli hale gelmektedir.

Ormansızlaşma ve sulak alanların kaldırılması gibi arazi kullanımı değişiklikleri, suyun doğal akışını etkileyerek sel riskini artırır. Ayrıca, iklim değişikliği ve deniz seviyesinin yükselmesi gibi küresel çevresel sorunlar da sellerin sıklığını ve büyüklüğünü artıran faktörler arasında yer almaktadır.

Dünya genelinde, orman yangınlarından sonra en yaygın ikinci doğal afet olarak kabul edilen seller, özellikle yerleşim alanlarında büyük maddi ve can kayıplarına yol açabilmektedir.

Sel neden olur?

Yağışın miktarı, süresi ve yeri, sel oluşumunda en önemli faktörlerdir. Yağmur suyu, arazi yapısına bağlı olarak farklı hızlarda yüzeyden akabilir veya toprağa süzülebilir. Özellikle sert, doymuş ya da donmuş zeminler ve beton yüzeyler suyun hızlıca birikmesine ve taşkın riskinin artmasına neden olur.

Sel büyüklüğünü belirleyen en kritik faktörler arasında drenaj havzasının büyüklüğü, arazi eğimi ve yağış yoğunluğu bulunur. Küçük alanlarda kısa süreli, yoğun yağışlar ani sel riskini artırırken, daha büyük havzalarda yağış süresi ve kanal eğimi daha etkilidir.

Aşağı akış koşulları da selin etkisini belirler. Örneğin, nehir ağızlarında deniz seviyesi, gelgitler ve fırtına dalgaları sel riskini artırabilir. Ayrıca, köprüler ve barajlar gibi yapılar kanal içi su akışını değiştirerek taşkınları etkileyebilir.

Sel riski, insan etkisiyle de artar. Ormansızlaşma, arazi kullanımı değişiklikleri, menfezlerin tıkanması gibi etkenler suyun doğal akışını engeller ve sellerin şiddetini artırır. Ani buz erimeleri, engellerin yer değiştirmesi gibi tesadüfi olaylar da sel baskınlarının beklenenden daha sık ve şiddetli olmasına yol açabilir.