ABD Başkanı Trump’ın vergi kararına ilk tepki Bakan Bolat’tan geldi

ABD'nin yeni gümrük vergisi kararını değerlendiren Bakan Bolat, "2 Nisan günü Trump yönetiminin, ABD'nin yeni gümrük vergisi politikasını açıkladığı tabloda bütün dünya ülkelerine yüzde 10 ilave gümrük vergisi uygulama kararı aldılar. Türkiye de bu kararın uygulanacağı ülkeler arasında yer aldı. İlave olarak başta Uzak Doğu ülkeler olmak üzere Türkiye ile rekabet eden ülkeler konumunda olan ülkelere çok daha yüksek oranlarda ilave gümrük vergileri getirildi. Türkiye için uygulanan ilave gümrük vergisi konusunda, mayıs ayı ortasında ABD'ye yapacağımız ziyarette bu konuları konuşacağız. Çünkü Trump yönetimi, müzakerelere açık olduğunu söyledi. Şuna da inanıyoruz ki diğer ülkelere açıklanan ilave gümrük vergileri oranlarıyla alakalı olarak önümüzdeki bir yıl ciddi bir fırtınalı dönem olacak. İhracatımızda ikinci sırada yer alan ABD ile karşılıklı ticaretimizi ve ihracatımızı artırmak için çalışmalarımızı hızlandırma kararı aldık. Bu yeni dönemi avantajlı duruma çevirmek için gayret içerisinde olacağız. Aynı zamanda diğer ülkelerin bizim ihraç pazarımızda ve Türkiye pazarında bizi zorlamaları karşısında da tedbirlerimizi alacağız" açıklamasında bulundu.

'FERT BAŞINA MİLLİ GELİRİMİZ, 15 BİN 463 DOLARA ÇIKTI'

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bakanlıkta 2025 yılı Mart ayı dış ticaret verilerini açıkladı. Bakan Bolat'a; Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe eşlik etti. Bolat, 18 çeyrektir büyümenin devam ettiğini belirterek, "2 Nisan Çarşamba günü ticaretin zaferi olmuştur. Ülkemiz üretimle, yatırımla, istihdamla, ticaretle büyümektedir. Dolayısıyla 2 Nisan günü halkımız yoğun bir şekilde ticarete, alışverişe, üretime, istihdama, esnafa, işçimize, çiftçimize sahip çıkmıştır. Halkımıza şükranlarımı arz ediyorum" dedi.
Türkiye'nin, Covid-19 salgının başladığı 2020 yılının ikinci çeyreğinde sonra tam 18 çeyrektir ekonomik büyümesini devam ettirdiğini aktaran Bolat, "Bu anlamda 2024'ü yüzde 3,2 ile reel büyüme olarak kapatmıştık ve milli gelirimizi dolar bazında 1 trilyon 322 milyar dolara çıkardık. Fert başına milli gelirimiz, 15 bin 463 dolara çıktı. Bunun yanında istihdamda şubat ayı verileri, bir başka sevindirici gösterge oldu. İşsizlik oranı yüzde 8,2'ye geriledi. Bu son 10 yılın en düşük rakamı olarak kayda geçmiş durumda. Tam 13 yıl sonra 3 milyon işsiz sayısının altına düşerek, 2 milyon 850 bin civarında bir rakama gerilemiş durumdayız. Dün açıklanan enflasyon oranı da yine başka bir sevindirici haberi olmuştur. Tam 39 ay sonra TÜFE'yi yüzde 38,1'e indirerek, 39 ayın yine en düşük rakamına gerilemiş bulunuyoruz. Bu çerçevede tam 10 ay içerisinde, geçen yıl mayıs ayından bu yana enflasyon oranında 37,5 puan gerileme sağlanmış durumdadır" diye konuştu.

'22 AYIN 13'ÜNDE AYLIK İHRACAT REKORU KURMUŞ DURUMDAYIZ'

Bakan Bolat, mart ayı ihracat verilerine ilişkin şöyle konuştu: "Mart ayında tarihimizin en yüksek ikinci ihracat rakamını elde ettik. 23,4 milyar dolar olarak gerçekleşti, bu birinci müjdemiz. Yüzde 3,2'lik bir artış var. 2024 Mart ayını 22,6 milyar dolar ile kapatmıştık. 800 milyon dolarlık mart ayı ihracat artışı, iki takvim günün kaybedilmesine rağmen başarıldı. Mart ayı 23,4 milyar dolarlık ihracat, aylık ihracatlarımızda Cumhuriyet tarihimizin en yüksek beşinci ihracatıdır aynı zamanda. Eğer takvim etkisi olmasaydı; 24,5-25 milyar dolar ihracatı da başarabilecektik. Böylece son 22 ayın 13'ünde aylık ihracat rekoru kurmuş durumdayız. Bunun yanında son 12 aya baktığımızda Cumhuriyet tarihimizin yıllıklandırılmış en yüksek rakamına mart ayında ulaştık. Son 12 ayda 263,4 milyar dolar mal ihracatına ulaştık. Bu da yıllık da yüzde 2,1 artış demektir. Toplamda 5,5 milyar dolar ilave artış anlamına gelmektedir. Bayramdan 2 gün önce 28 Mart Cuma günü, tam 2 milyar 65 milyon dolarlık günlük ihracatla 101 yıllık Cumhuriyet tarihimizin en yüksek ikinci günlük ihracat rakamını elde ettik. 35 milyon dolar daha olsaydı; en yüksek günlük ihracat rakamına da ulaşmış olacaktık. Bu da ihracatçılarımızın büyük başarısıdır."

'OCAK-MART İTHALATIMIZDA 3,9 MİLYAR DOLAR ARTIŞ VAR'

Bolat, mart ayı ithalatında yüzde 2,3'lük artış olduğunu belirterek, "30,7 milyar dolar olarak ithalatımız gerçekleşti. Geçen yıl mart ayında 30 milyar dolardı. Bunun en önemli sebebi, doğal gaz ve enerji ithalatımızdaki hem miktar olarak hem değer olarak artış olmuştur. Geçen yıllık 1,4 milyar dolar olan doğal gaz ithalatı mart ayı içerisinde bu sene 2,9 milyar dolar oldu. O yüzden enerji ve altın ithalatını düştüğümüzde aslında ithalatımızda kayda değer bir artış yoktur. Mart ayı dış ticaret açığı da 7,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Geçen yıl 7 milyar 303 milyon dolardı. Ocak-mart ayı verilerinde ise ilk üç ay itibari ile ihracatımıza yüzde 2,5 artış var. Yaklaşık 1 milyar 650 milyon dolar bir artış sağladık. İthalatımızda 3,9 milyar dolar bir artış var. Dış ticaret dengemizde 22,6 milyar dolar ilk üç ayın dış ticaret açığı olarak kaydedildi" diye konuştu.

İHRACATTA EN ÇOK ARTIŞ GÖSTEREN FASILLAR

İhracatta en çok artış gösteren fasıllara değinen Bakan Bolat, "Son 12 ayda dış ticaretimiz 263,4 milyar dolar ihracat, bunun yanında 348 milyar dolar ithalat ile tamamlanmış oluyor. 2025 Ocak-Mart döneminde ihracatımızda en çok artış gösteren ilk 5 fasıl; 1,4 milyar dolar artışla kıymetli taş ve metaller, 474 milyon dolar artışla silahlar ve mühimmat, 249 milyon dolar artışla motorlu kara taşıtları, 205 milyon dolar artışla hava ve uzay taşıtları ve 203 milyon dolar artışla demir ve çelik oldu. Aynı dönemde ihracatımızda en çok azalış gösteren ilk 5 fasıl; 376 milyon dolar azalışla mineral yakıtlar, 239 milyon dolar azalışla demir veya çelikten eşya, 232 milyon dolar azalışla örülmemiş giyim eşyası, 200 milyon dolar azalışla kazan ve makine, 149 milyon dolar azalışla değirmencilik ürünleri olarak gerçekleşmiştir. 2025 Ocak-Mart döneminde ithalatta en çok azalış gösteren ilk 5 fasıl; 678 milyon dolar azalışla demir ve çelik, 294 milyon dolar azalışla kazan ve makine, 289 milyon dolar azalışla hububat, 206 milyon dolar azalışla hava ve uzay taşıtları ve 118 milyon dolar azalışla metal cevherleri olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde ithalatta en çok artış gösteren ilk 5 fasıl; 1 milyar dolar artışla kıymetli taş ve metaller, 713 milyon dolar artışla mineral yakıtlar, 387 milyon dolar artışla kakao, 371 milyon dolar artışla canlı hayvanlar ve 355 milyon dolar artışla bakır ve bakırdan eşya olarak gerçekleşmiştir" dedi.

'AB BİRİNCİ İHRAÇ PAZARIMIZ'

Bakan Bolat, ithalat ve ihracatın artış gösterdiği ülkeleri belirterek, "Avrupa Birliği, bizim ilk 3 ayda birinci ihraç pazarımız. 27 ülke 28,3 milyar dolar oraya ihracatımız var. Bunun dışında Türk Devletler Teşkilatı'na yüzde 8,5'luk bir artışımız var. İngiltere ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne ihracatımızda artışımız var. Körfez ülkelerine, İslam ülkelerine ihracat artışımız var. Almanya ilk 3 ayda yine birinci sırada yer alıyor. ABD, ikinci sırada yer alıyor. Mayıs ayının birinci haftasında İngiltere'ye gittiğimizde serbest ticaret anlaşmamızı hizmetler sektörü ve bazı tarım ürünlerinde genişletme konusunda yeni Ticaret Bakanı ile görüşmelerimizi yapacağız. Bunun yanında ABD'ye mayıs ortalarında gideceğiz. İhracatımızı artırma konusunda önemli görüşmeler yapacağız. Ocak ayında Avrupa Birliği ülkelerinin ithalatında yüzde 10,5'luk bir artış oldu. Bu bizim için iyi bir haber. Bunun dışında baktığımızda İslam ülkeleri ve Türk Devletler Teşkilatı'nda ihracatımızda artış var. İthalatımız da en çok azalış gösteren ülkeler; İtalya, İsrail, Rusya, Ukrayna, Kolombiya. İthalatımızda en çok artış gösteren ülkeler, Çin, Birleşik Arap Emirlikleri, İsviçre, ABD ve Güney Kore oldu. Burada şunu vurgulamak istiyorum; bunlar 3 aylık veriler. İsrail ile Mayıs 2024 tarihinde ticaret yapmama kararı aldığımız için nisan ayından sonra mayıs ayı itibari ile zaten İsrail'le ithalatımız, ihracatımız gümrük istatistiklerimizde sıfır görünecek. Bu oran kimseye yanıltmasın" diye konuştu.

'ABD'NİN İLAVE VERGİLERİNDEN KISMEN ETKİLENECEĞİZ'

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, mart ayı dış ticaret verilerine ilişkin açıklamasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bakan Bolat, ABD'nin yeni gümrük vergisi kararına ilişkin, "ABD'nin yeni başkanı Sayın Trump yönetimi önce Amerika ve Amerika'nın sanayisi, Amerika'nın üretimini önceleyen bir dış ticaret politikası izliyor. Biliyorsunuz; ABD, dünyada bir numaralı dış ticaret ülkesi. 3,2 trilyon dolar ithalatı, 2 trilyon dolar ihracatı var. 1,2 trilyon dolar açık veriyordu. Bu noktada en yüksek açıkları da Çin'e karşı, Avrupa Birliği'ne karşı, Kanada ve Meksika'ya karşı veriyor. Trump yönetimi, 20 Ocak tarihinde göreve başladıktan sonra çok hızlı bir şekilde açık verdiği ülkelere yönelik dış ticarette yeni ilave ithalat için gümrük vergileri getirdi. En sonunda 2 Nisan günü, 2 gün önce bütün dünya ülkelerine standart yüzde 10 ilave gümrük vergisi getirdi. Ama birçok ülkeye de çok daha yüksek oranlarda getirdi. Otomotivde de ilave gümrük vergisi getirdi. Bu noktada Türkiye çok uluslu otomotiv şirketlerinin adeta bir üretim, yatırım üssü, tedarik üssü konumunda. Bu çok uluslu şirketler bütün dünya ülkelerine ihracat yapıyorlar, Türkiye merkezli olarak. Bundan memnuniyet duyuyoruz. Çünkü Türkiye dünyada otomotivde yükselen bir yıldız ve yılda 1,5 milyonluk üretim başarıyoruz. Yaklaşık 37,5 milyar dolarlık bir ihracatımız var. Otomotivde bizim ana pazarımız Avrupa ülkeleri ve diğer ülkeler konumunda. Dolayısıyla ABD'nin yeni getirdiği ilave gümrük vergilerinden tabii ki biz de kısmen etkileneceğiz" dedi.

'MUKAYESELİ BİR REKABET AVANTAJIMIZ OLACAK'

Bakan Bolat, rekabetin üst düzeye çıkacağına vurgu yaparak, "Rakibimiz olan, rekabet içinde olduğumuz ülkelere çok daha yüksek gümrük vergileri getirildiği için bu noktada bizim mukayeseli olarak bir rekabet avantajımız olacak Amerikan pazarında. Amerikan Başkanı, bu getirilen vergilerle ilgili olarak ülkelerle müzakerelere de açık olduklarını ifade ettiler. Bu yeni ticaret savaşları döneminde tabii ki sektörler bazında, ürünler bazında önemli etkileşimler ya da ticaret satmaları meydana gelecek. Türkiye-ABD ilişkileri anlamında baktığımızda bizim diğer ülkelere göre daha düşük ilave günlük vergisi geldiği için rakip ülkeler karşısında mukayeseli bir avantajımız olabilecek. Ama üçüncü ülkelerdeki pazarlarda hatta kendi pazarımızda da ciddi rekabet fırtınaları olacak. Bu aşağı yukarı bir yıllık süre zarfında normalleşme gerçekleşebilir. Ama şöyle bir gerçek var ki Trump yönetiminin, bu politikalarını kararlılıkla uygulayacağı anlaşılıyor. Biz de buna göre zaten pozisyonumuzu hazırladık. Bütün bunları özel sektörümüzle birlikte çalışarak, istişare ederek gerekli çalışmaları yapıyoruz" diye konuştu.

'35 MİLYAR DOLARLIK BİR TİCARET ORTAKLIĞIMIZ VAR'

Bakan Bolat, Türkiye-ABD ticaretinin dengeye yakın olduğuna dikkat çekerek, "35 milyar dolarlık bir ticaret ortaklığımız var. Aşağı yukarı 18,5-18,8 milyar doları ABD'nin ihracatı konumunda. Bizim de 16,3 milyar dolar ihracatımız var. Toplamda 2,4 milyar dolar ABD tarafının dış ticaret fazlası var. Bunun içinde tabii son yıllarda almayı hızlandırdığımız LNC ithalatı var. Türkiye doğal gaz ithalatında tedarikçilerini çoğaltıyor, çeşitlendiriyor, artı yolcu uçakları alımı var. Bunun dışında zaten dış ticaret ilişkilerimiz makul bir dengede. Bizim yeni dönemde özellikle rekabetçi olduğumuz ürünlerde, bizimle aynı, rakip konumunda olan ülkelere göre daha düşük oranda gümrük vergisi uygulanacağı için mukayeseli bir avantajımız olacak ABD pazarında. Bunun için söyledim, 'kötünün iyisi' şeklinde. Ancak o diğer ülkeler, bizim üçüncü ülkelerdeki pazarlarımıza hücum edecekler, Türkiye pazarına hücum edecekler. Bu konuda da son derece dikkatli olacağız ve gerekli tedbirlerimizi almaktan hiç çekinmeyeceğiz. Zaten alıyoruz, son 22 ayda çok sayıda dış ticaret tedbirleri aldık" dedi.

'PRENSİPLİ POLİTİKALAR UYGULAYAN BİR HÜKÜMETİZ'

Yeni kararların Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğine etkisine ilişkin soruya yanıt veren Bolat, "Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri farklı bir alan. Biliyorsunuz; Türkiye tam üyelik müzakereleri yapan, katılım müzakereleri yapan bir aday ülke statüsüne sahip. Ancak bu müzakereler aşağı yukarı 2006 yılından bu yana devam etmiyor. Durmuş durumda. Buna karşın zaman zaman ortaya çıkan konjonktürel gelişmeler karşısında Avrupa Birliği'ne dank ediyor ve Türkiye'nin önemini, kıymetini anlıyor. Ve hemen 'Türkiye bizim dostumuz, Gümrük Birliği üyesi, katılım müzakereleri yapan aday ülke, Türkiye ile ilişkilerimizi geliştirmek istiyoruz' diyorlar. Şimdi Amerika'daki Trump yönetiminin yeni uygulamaları ve Rusya ile ilişkileri geliştirme çabaları karşısında, Avrupa Birliği üyesi ülkelerde bir panik havası oluştu. 'Avrupa'nın güvenliğini nasıl koruyacağız, savunmada oldukça zayıf durumdayız, Türkiye'siz Avrupa'nın güvenliği düşünülemez. Türkiye'siz Avrupa'nın savunması çok eksik kalır' diye bir anda Türkiye'ye yönelik yine çok sıcak mesajlar, ziyaret trafikleri başlamıştı. Biz aynı durduğumuz yerdeyiz. Prensipli politikalar uygulayan bir hükümetiz ve ülkeyiz. Ve bu noktada Türkiye, Avrupa Birliği'nin çoğu zaman mazeret tarzındaki engellemeleri olmasa, katılım müzakerelerine devam etmek istiyoruz. Hükümetimizin dış politikadaki duruşu zaten çok net. Savunma alanında da Avrupa'nın en önemli aktörüyüz, ordumuzla, savunma sanayimizle. Avrupa bunu içselleştirebilse bazı üye ülkelerin takıntılarını halledebilse, Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri çok daha iyi noktalara gelecek. Mesela geçen yıl temmuz ayında Türkiye-Avrupa Birliği yüksek düzeyli ticaret diyaloğunu başlattık 6 yıl sonra. Dün de Türkiye-Avrupa Birliği yüksek düzeyli ekonomi diyaloğu başladı. Böylece özellikle Avrupa Birliği Komisyonu nezdinde ilişkilerimiz oldukça yapıcı, sıcak ve hareketli. Ama şu gerçek; savunma, güvenlik konuları olduğu zaman liderler toplantısına bizim liderimiz Sayın Cumhurbaşkanımızı da davet etmeye başladılar. Bu da Avrupa tarafında Türkiye'nin gücünün, öneminin ve ağırlığının hissedildiği anlamına geliyor" açıklamasında bulundu.