Dolu nedir, nasıl oluşur? Hangi mevsimlerde görülür?

KEMAL ÖZKURT

Yeryüzünde gündelik hayatımızda birden fazla hava olayı yaşamaktayız. Yağmur, kar ve dolu gibi birbirinden farklı yağış çeşitleri de bazen felaketlere bazen de güzel manzaralara sahne olabiliyor. Çoğu durumda insan hayatını olumsuz etkileyen dolu yağışı, ülkemizde de sıklıkla görülen bir hava olayıdır. Peki dolu nedir ve nasıl oluşur? Olumsuz etkileri nelerdir? Bu soruların yanıtlarını sizler için haberimizde derledik. 

DOLU NEDİR, NASIL OLUŞUR? 
Dolu, bilindiği üzere katı şeklinde olan ve buz biçiminde taneli bir yağış biçimdir. Boyutları ortalama 5 milimetreden 15 santimetreye kadar olabilmektedir. Dolu hortumların olduğu gibi yükselen sıcak havanın, yukarıda 0 ila -40 derecelerinde  hava ile karşılaştıklarında dolu oluşumu başlar ve yeryüzüne iner.  

DOLU YAĞIŞININ ZARARLARI NELERDİR?
Dolu yağışı tanelerin büyük ve yoğun olmasıyla insana ve doğaya verebileceği tahribat değişebiliyor. Büyük dolu taneleri tarım arazilerindeki ürünlere ve bu yüzden bir sonraki yıl için toprağın veriminin üşmesine sebep olabilir. Aynı zamanda etkili dolu yağışı ağaçların kurumasına, evlere, araçlara ve hatta insan sağlığına ciddi zarar verdiği de biliniyor. 
Öte yandan, fırtınalar sırasında oluşan dolu yağışı çok daha tehlikeli olmaktadır. Şiddetli rüzgarın da etkisiyle bulutların içinde gezinen dolu tanelerinin yatay bir hareketle yeryüzüne inişi daha hızlı ve etkili olacaktır. 

KAR VE DOLU ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Kar ve dolu arasındaki fark atmosferde oluşum sürecinden kaynaklanıyor. Kar sıcaklık 0°C’nin altına düştüğünde, havadaki su buharının aniden soğuyarak katı hale geçmesi ve oluşan küçük buz kristallerinin birleşmesiyle ortaya çıkan bir yağış türü. Küçük buz kristalleri havadaki küçük bir parçacığın, örneğin bir toz taneciğinin üzerinde birikir ve büyüdükçe yere doğru düşmeye başlar.
Dolu ise bulutların içindeki yuvarlak ya da düzensiz şekilli buz parçacıklarıdır. Bulutların içindeki yağmur damlacıklarının bir fırtına sırasında yükselmesi nedeniyle aniden soğuyarak donması sonucu oluşur. Yukarı ve aşağı yönlü hareketleri sırasında dolu tanelerinin yüzeyinde daha fazla su donarak birikir. Bu nedenle taneleri portakal büyüklüğünde dolu yağabilir. 

DOLU HANGİ MEVSİMDE GÖRÜLÜR?
Ülkemizde  dolu yağışı, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında çok daha sık görülür. Bunun en büyük nedeni sıcak hava ile buharlaşan suyun yükselerek etkileşime girmesidir.