Otizm nedir? Otizm neden olur?

Otizm, bebeklik dönemi (0-3 yaş) aralığında görülen ve ömür boyu devamm eden, sosyal etkileşim ve iletişim kurmakta güçlük çeken insanları kapsar. Otizmde sınırlı ve tekrarlanan davranışlar görülür. Bu durum beynin gelişimini engeller. Otizmin nedeni tam olarak bilinmese de genetik faktörler bu rahatsızlıkta büyük rol oynamaktadır. Tespiti kolayca yapılan otizm kadınlara oranla erkeklerde sıkça karşılanır. Beyinsel rahatsızlık otizmin tedavi yöntemleri de mevcuttur. Otizm nedir? Otizm neden olur? Otizm hakkında tüm detayları sizler için derledik…

OTİZM NEDİR?

Otizm, genellikle çocukluk döneminde başlayan, sosyal etkileşimde ve iletişimde zorluklara yol açan, tekrarlayıcı davranış ve ilgi alanlarına sahip bir nörogelişimsel bozukluktur. Otizm, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir durumdur.

Otizm spektrum bozukluğu (OSB), geniş bir yelpazede semptomları içerir ve her bireyin deneyimi farklı olabilir. Başlıca belirtiler şunlar olabilir:

1. Sosyal Etkileşim Zorluğu: Otizmli bireyler genellikle diğerleriyle doğal sosyal etkileşimde zorlanabilir, duygusal ifadeleri okuma ve başkalarına uygun şekilde tepki verme konusunda güçlük yaşayabilir.

2. İletişim Güçlükleri: Otizmli bireyler dil gelişiminde gecikmeler yaşayabilir veya iletişim kurarken tekrarlayıcı ve sınırlı konuşma tarzlarına sahip olabilir.

3. Tekrarlayıcı Davranışlar ve İlgi Alanları: Otizmli bireyler genellikle belirli konulara veya aktivitelere aşırı derecede odaklanabilirler. Aynı hareketleri veya davranışları tekrarlamak yaygındır.

4. Duyu Algısında Farklılık:

 Otizmli bireyler, duyusal uyarıcılara farklı tepkiler verebilir ve bazıları için çevresel uyarıcılar daha yoğun veya daha az canlı olabilir.

Otizm, yaşam boyu süren bir durumdur, ancak bireylerin yaşamlarını daha iyi yönetmeleri ve topluma daha iyi adapte olmaları için erken müdahaleler ve terapilerle destek sağlanabilir. Otizmin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, beyin gelişimindeki anormallikler ve çevresel etmenlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Her otizmli birey farklıdır ve bireyselleştirilmiş bir destek ve eğitim yaklaşımı yapılması gerekir.

OTİZM NEDEN OLUR?

Otizm spektrum bozukluğunun (OSB) tam nedeni net olarak bilinmemekle birlikte, bir dizi faktörün etkileşimine bağlı olduğuna inanılmaktadır. Otizmin nedeni genetik, çevresel ve gelişimsel faktörlerin karmaşık bir kombinasyonu olarak düşünülmektedir. İşte otizm neden olur cevabı:

1. Genetik Faktörler: Otizmde genetik yatkınlık önemli bir rol oynar. Birçok durumda, ailede otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin daha yüksek bir risk altında olduğu gözlemlenmiştir. Ancak, genetik faktörler tek başına otizmin nedeni değildir.

2. Beyin Gelişimi: Otizmin beyin gelişimiyle ilişkili olduğuna inanılmaktadır. Beyindeki yapısal ve işlevsel farklılıklar, otizm spektrum bozukluğuna yol açabilir.

3. Çevresel Faktörler: Gebelik ve doğum sırasında maruz kalınan çevresel etmenlerin otizm riskini etkilediğine dair bazı araştırmalar vardır. Prematüre doğum, anne yaşı, gebelik sırasında maruz kalınan enfeksiyonlar gibi çeşitli faktörler bu kategoriye girer.

4. Bağışıklık Sistemi Problemleri: İmmün sistemle ilgili bazı durumlar veya bağışıklık sistemiyle ilgili genetik faktörler, otizm riskini artırabilir.

5. Metabolik Faktörler: Metabolizma ile ilgili sorunlar veya genetik metabolik hastalıkların otizm riskini etkileyebileceği düşünülmektedir.

Otizmin nedenlerini tam olarak anlamak için devam eden araştırmalar sürmektedir. Bu kompleks durumun gelişimi üzerinde etkili olan faktörlerin karmaşıklığı, her otizmli bireyin durumunun farklı olmasına ve bireyselleştirilmiş bir yaklaşımın önemli olmasına neden olur.

OTİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?

Otizm belirtileri genellikle erken çocukluk döneminde ortaya çıkar, ancak her otizmli bireyde belirtiler farklılık gösterebilir. Otizm spektrum bozukluğu (OSB) geniş bir semptom yelpazesini içerir ve belirtiler, bireyin yaşına, bilişsel düzeyine ve iletişim becerilerine bağlı olarak değişebilir. İşte otizmin yaygın belirtilerinden bazıları:

1. Otizmli bireyler sosyal etkileşimde zorluklar yaşar. Bunlar örenk olarak;

   - Diğer insanlarla göz teması kurmakta zorlanma.

   - Duygusal ifadeleri anlamakta zorluk.

   - Empati kurmada zorluk.

2. İletişim güçlükleri çekerler;

   - Dil gelişiminde gecikmeler veya konuşma bozuklukları.

   - Sosyal iletişimde sık kullanılan jest ve mimikleri sınırlı kullanma.

   - Monoton veya tekrarlayıcı konuşma tarzları.

3. Tekrarlayıcı Davranış ve İlgi Alanları:

   - Belirli nesnelere veya konulara aşırı ilgi veya odaklanma.

   - Belirli hareketleri, jestleri veya sözcükleri tekrarlama.

   - Rutinlere ve takvimdeki değişikliklere aşırı duyarlılık veya direnç gösterme.

4. Duyu Algısı:

   - Belirli seslere veya ışıklara aşırı tepki veya tam tersi, duyarsızlık.

   - Dokunma, koku, tat ve görme duyularında anormal reaksiyonlar.

5. Rutin ve Takıntılar:

   - Belirli rutinlere sıkı sıkıya bağlılık ve takıntılara eğilim.

   - Anlamsız ve tekrarlayıcı hareketler (örneğin, el sallama, baş sallama).

6. Sosyal Oyun ve İletişimde Zorlanma:

   - Diğer çocuklar veya akranlarla oyun kurmada zorluk.

   - İletişimde karşı tarafın duygusal reaksiyonlarını anlamakta zorluk.

Otizmin belirtileri çocuğun yaşamındaki çeşitli alanlarda görülebilir ve birçok durumda belirtiler yaşla birlikte evrimleşebilir. Erken tanı ve müdahale, otizmli bireyin yaşam kalitesini artırabilir ve gelişimine olumlu etkilerde bulunabilir. Eğer otizm şüphesi varsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek ve değerlendirme yapmak önemlidir

OTİZM ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Otizm, bir spektrum bozukluğu olarak kabul edilir, bu nedenle "Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)" terimi, geniş bir yelpazede belirtiler ve düzeyler içeren bir grup nörogelişimsel bozukluğu ifade eder. OSB içindeki bireyler arasında belirtiler ve yetenekler büyük farklılık gösterebilir. İşte Otizm çeşitleri;

1. Klasik Otizm (Tip 1): Klasik otizm, genellikle dil gelişiminde belirgin gecikmelerle karakterizedir. Sosyal etkileşimde ciddi zorluklar, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları bu tip otizmin belirtileri arasında yer alabilir.

2. Asperger Sendromu (Tip 2): Asperger sendromu, dil gelişimi genellikle tipik seyirde olan ancak sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde zorluk yaşayan bireyleri ifade eder. Tipik olarak, normal veya üstün zeka seviyelerine sahip olabilirler.

3. Atipik Otizm (Tip 3): Bu tip, klasik otizmin belirtilerini gösterir, ancak belirli kriterlere tam olarak uymayan bir alt kategori olarak düşünülebilir. Yani, belirli bir otizm tipine sığmayan çeşitli belirtilerle karakterize edilebilir.

4. Regresif Otizm: Bu tip otizm, çocuğun normal gelişim seyrine uygun bir dönemde, özellikle dil becerilerinde kayıpların yaşandığı bir regresyon dönemi içerir.

Otizm spektrum bozukluğu, belirtilerin şiddeti, bireylerin günlük yaşam becerileri ve dil gelişimi gibi faktörlere bağlı olarak geniş bir yelpazede değişebilir. Her otizmli birey benzersizdir ve bu nedenle bireyselleştirilmiş bir yaklaşım ve destek gerektirebilir. Tanı ve müdahalede uzman bir sağlık profesyoneli rehberliği önemlidir.

OTİZM NE ZAMAN FARK EDİLİR?

Otizm genellikle çocukluk döneminde fark edilir, ancak belirtiler çocuğun yaşına ve gelişim seyrine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Otizm genellikle 2 ila 3 yaş arasında fark edilmeye başlanır, çünkü bu dönemde çocukların sosyal etkileşim ve iletişim becerileri belirgin bir şekilde gelişir. İşte otizmin fark edilebileceği bazı belirtiler ve dönemler:

1. Dil Gelişimi: Dil gelişiminde belirgin gecikmeler veya dilin tipik olmayan kullanımı fark edilebilir. Otizmli çocuklar, kelimeleri gecikmeli bir şekilde öğrenebilir veya normalden farklı bir dil kullanabilirler.

2. Sosyal Etkileşim: Otizmli çocuklar genellikle diğer insanlarla sosyal etkileşimde zorlanabilir. Göz teması kurmakta zorlanma, duygusal ifadeleri anlamakta güçlük, diğer çocuklar veya yetişkinlerle oyun kurmada sınırlı beceri gösterme gibi belirtiler fark edilebilir.

3. Tekrarlayıcı Davranışlar ve İlgi Alanları: Çocukların belirli bir konuya veya aktiviteye aşırı ilgi göstermeleri, belirli hareketleri tekrarlamaları veya belirli nesnelerle ilgili sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar sergilemeleri dikkat çekebilir.

4. Duyu Algısı: Otizmli çocuklar, seslere, ışıklara veya dokunma gibi duyusal uyarıcılara farklı tepkiler gösterebilir.

5. Regresyon Dönemi: Bazı durumlarda, çocuk normal bir gelişim seyri izlerken, dil ve sosyal becerilerde bir gerileme dönemi yaşanabilir.

Erken tanı ve müdahale, otizmli çocukların yaşamlarını olumlu yönde etkileyebilir. Eğer ebeveynler veya bakıcılar çocuklarında otizm belirtileri fark ederlerse, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek ve bir değerlendirme yaptırmak önemlidir. Erken dönemde alınan destek, çocuğun bilişsel, sosyal ve iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir.

OTİZM OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?

Otizm genellikle uzman bir sağlık profesyoneli tarafından yapılacak değerlendirme ve gözlem temelinde tanı konulan bir durumdur. Eğer otizm belirtileri konusunda endişeleriniz varsa veya çocuğunuzda bu belirtileri fark ediyorsanız, şu adımları izleyebilirsiniz:

1. Doktor ile İletişim:Çocuğunuzda otizm belirtileri gözlemlerseniz, ilk adım aile doktorunuza veya çocuk sağlığı uzmanına başvurmaktır. Doktor, çocuğunuzun genel sağlık durumu hakkında bilgi alabilir ve gerekli gördüğü takdirde bir uzmana yönlendirme yapabilir.

2. Uzman Muayenesi: Çocuk gelişim uzmanı, çocuğunuzun gelişimini dikkatlice değerlendirecek ve otizm belirtileri üzerine özel bir gözlem yapacaktır. Bu değerlendirme genellikle bir dizi standart testi içerebilir.

3. Multidisipliner Değerlendirme: Otizm tanısı, genellikle bir multidisipliner ekip tarafından konulur. Psikologlar, konuşma terapistleri, iş terapistleri ve diğer uzmanlar, çocuğunuzun bilişsel, dil ve sosyal becerilerini değerlendirerek bir teşhis koymaya yardımcı olabilirler.

4. Gelişim Taramaları: Otizm tanısında kullanılan araçlardan biri, çocuğun gelişim seviyesini değerlendirmek amacıyla kullanılan standart tarama araçlarıdır. Bu tür araçlar, çocuğun sosyal, dil, motor ve bilişsel gelişimini değerlendirmek için kullanılır.

5. Aile Geçmişi ve Gözlem: Uzmanlar genellikle çocuğun aile geçmişini ve çocuğun günlük yaşamda gözlenen davranışlarını dikkate alır.

Otizm tanısı, genellikle belirli kriterlere dayanır ve profesyonel bir değerlendirme gerektirir. Eğer otizm belirtileri konusunda endişeleriniz varsa, bir sağlık profesyoneli ile iletişim kurarak çocuğunuzun değerlendirilmesini sağlamak önemlidir. Erken tanı ve müdahale, çocuğunuzun ihtiyaçlarına daha etkili bir şekilde yanıt verilmesine yardımcı olabilir.

HABER MERKEZİ