Saç boyatmak, tırnak kesmek… Uyuşturucu testlerini yanıltmak mümkün mü? Uzmanlar yanıtladı

Son günlerde ünlü isimlere yapılan uyuşturucu operasyonu ülke gündemini meşgul ediyor. Kamuya mal olmuş çok sayıda isim, uyuşturucu operasyonu kapsamında gözaltına alınıp, kan ve saç örneği vermek üzere gerekli birimlere yönlendiriliyor. İlgili konu, ülkenin en çok konuşulan meselesi haline gelirken, akıllarda çeşitli soru işaretleri beliriyor. Sosyal medyada uyuşturucu testlerini yanıltmaya yönelik çeşitli içerikler ve inanışların yer aldığı görülüyor. İnternet kullanıcıları, arama motorlarında “uyuşturucu testlerini yanıltmak mümkün mü?” sorusuna yanıt arıyor. Bazı kişiler bu testlerden kaçabilmek için çeşitli yöntemlere başvursa da, bu uygulamaların hiçbirinin adli uyuşturucu testlerini geçersiz kılmasının mümkün olmadığı belirtiliyor. İşte detaylar…

UYUŞTURUCU TESTLERİNİ YANILTMAK MÜMKÜN MÜ?

Sosyal medyada ve halk arasında, saçı boyamak ya da açmak, tırnakları kesmek, idrar örneğine deterjan şeklinde maddeler eklemek gibi yöntemlerin, adli uyuşturucu testlerini yanılttığı yönünde bir algı yaratılıyor. Ancak bilimsel ve hukuki açıdan bu yöntemlerin hiçbir karşılığı bulunmuyor. Aynı şekilde, kişilerin kendi kendine uygulayabildiği uyuşturucu test kitleri ya da talep üzerine test yapan özel laboratuvarların sonuçları da resmi süreçleri etkilemiyor. Bu tür testler, Adli Tıp Kurumu’nun yasal takip kapsamında gerçekleştirdiği analizlerle kıyaslanamayacak kadar sınırlı ve yüzeysel kalıyor. Dolayısıyla özel test sonuçlarına güvenerek hukuki sorumluluktan kaçmak mümkün değil.

Test sürecinde öncelikle biyolojik örnekler alınıyor. Adli Tıp Kurumu, uyuşturucu kullanımının tespiti için olaydan itibaren ilk 2 saat içinde kan, idrar ve tükürük örneklerinin alınmasını öneriyor. Uygulamalara göre, eğer kan örneği alınmışsa tükürük örneği zorunlu görülmeyebiliyor. Ancak gerekli durumlarda, koruyucu madde içermeyen özel bir kaba en az 1 mililitre tükürük alınması ve örneğin kurumaması için kabın ağzının hemen kapatılması gerekiyor.

Uyuşturucu testleri yalnızca bu örneklerle sınırlı değil. Gerekli hallerde, köksüz olmak kaydıyla en az 1,5 santimetre uzunluğunda ve yaklaşık 100 miligram ağırlığında saç örnekleri ile ayrıca 3-4 adet tırnak örneği de inceleme için talep edilebiliyor.

SAÇ BOYAMAK UYUŞTURUCU TESTİNİ ETKİLER Mİ?

Uyuşturucu testleriyle ilgili yanlış inanışlar en çok kan ve saç örnekleri üzerinden üretiliyor. Bu testlerden kaçınmak amacıyla çeşitli yöntemler öne sürülse de, bunların işe yaradığını kanıtlayan güvenilir bir bulgu bulunmuyor.

En yaygın iddialardan biri, saçın boyanması ya da açılmasıyla test sonucunun değiştirilebileceği yönünde. Ancak bu uygulamaların bilimsel olarak bir geçerliliği yok. Bazı kimyasal işlemler saçtaki madde yoğunluğunu kısmen düşürebilse bile, adli testlerin sonuçlarını değiştiremez.

Uyuşturucu maddeler, vücuda alındıktan sonra karaciğerde parçalanır. Bu süreçte ortaya çıkan kalıntıların bir bölümü kan dolaşımıyla saç köklerine ulaşır ve saç telinin en iç kısmında yer alan medulla tabakasında depolanır. Bu maddeler saç uzadıkça saçın içinde kilitli kalır; yani saç kesilse ya da boyansa bile tamamen ortadan kalkmaz.

İDRARA SU KATMAK SONUCU DEĞİŞTİRİR Mİ?

Testi geçmeye yönelik bir diğer yaygın yanlış düşünce ise aşırı miktarda su içerek idrarı seyreltmektir. İdrar örneğine su eklemek, test öncesi aşırı sıvı tüketmek, idrar söktürücü ilaçlar almak, örneğe deterjan, tuz ya da sirke gibi maddeler karıştırmak da sıkça denenen yöntemler arasında yer alıyor. Ancak bu uygulamaların tamamı etkisiz ve sonuçsuz kabul ediliyor.

Adli tıp uygulamalarında, idrar örneği genellikle görevli bir gözlemci eşliğinde alınıyor. Ayrıca örneğin sıcaklığı ölçülüyor, bütünlük testleri yapılıyor ve çoklu tarama testleri uygulanıyor. Bu kontroller sayesinde idrar üzerinde yapılmaya çalışılan her türlü müdahale kolaylıkla tespit edilebiliyor.

UYUŞTURUCU MADDE VÜCUTTA UZUN SÜRE KALIR

Uyuşturucu kullanımının vücuttaki izleri, sanıldığından çok daha uzun süre saptanabiliyor. Örneğin idrar testleri, kokain alımından sonra genellikle 3–4 gün boyunca metabolitleri tespit edebiliyor. Düzenli ve yoğun kullanım söz konusuysa, bu süre 10–14 güne kadar uzayabiliyor. Ancak bu zaman aralıkları kesin sınırlar değil; farklı biyolojik örnekler kullanıldığında maddenin çok daha uzun süre belirlenmesi mümkün olabiliyor.

Tükürük örnekleri üzerinden yapılan testlerde de kokain ya da parçalanma ürünleri, kullanımdan sonra birkaç gün boyunca saptanabiliyor.

Tırnak kesmenin de test sonuçlarını etkilemediği belirtiliyor. Uyuşturucuya ait kimyasal kalıntılar tırnak yapısında depolanıyor ve tırnak uzadıkça yeniden görünür hale geliyor. Bu nedenle tırnak örnekleriyle yapılan analizlerde, aradan aylar geçse hatta bir yıla yakın süre olsa bile uyuşturucu kullanımına dair bulgular ortaya çıkarılabiliyor.