Tarihte bugün ne oldu? 4 Ağustos

Türkiye ve dünyada 4 Ağustos tarihinde neler yaşandı, tarihte bugün kim doğdu, kim öldü, tarihte bugün yaşanan önemli olaylar neler gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.

4 AĞUSTOS TARİHTE BUGÜN HANGİ OLAYLAR YAŞANDI?

1923 - Rauf Bey (Orbay) Başbakanlıktan ayrıldı.

Türk asker ve siyasetçi olan, Hüseyin Rauf Orbay (d. 27 Temmuz 1881, İstanbul - ö. 16 Temmuz 1964, İstanbul), Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, Kurtuluş Savaşı'nda ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde önemli görevlerde yer aldı. Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nda gösterdiği başarı nedeniyle Hamidiye Kahramanı olarak tanınırlık kazandı. 1918 Ekim'de Osmanlı Devleti'nin Bahriye Nazırı olarak görev alan Orbay, devletin çöküş belgesi olan Mondros Mütarekesi'ni hükûmet adına imzaladı.

Türk Kurtuluş Savaşı'nda 12 Temmuz 1922-4 Ağustos 1923 tarihlerinde Türkiye'nin başvekilliğini yaptı, Mustafa Kemal Paşa ve Fevzi Paşa'dan sonra Türkiye'nin üçüncü başbakanı seçildi. (icra vekilleri heyeti reisi).

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurucularından olan Orbay, İzmir Suikastı davasında idamla yargılandı, on yıla mahkûm edildi. 1939 yılında politikaya dönen Orbay, Kastamonu mebusluğu ve Londra büyükelçiliği yaptı.

1944 - Anne Frank, Naziler tarafından yakalandı. 1945'te toplama kampında öldü. Saklanırken tuttuğu notlar sonradan klasik haline geldi.

Yahudi kökenli Alman-Hollandalı günlük yazarı olan Anne Frank, (12 Haziran 1929 - Şubat/Mart 1945), II. Dünya Savaşı sırasında 1942'den 1944'e kadar işgal altındaki Hollanda'da başından geçenleri yazdığı günlüğü daha sonra Anne Frank'in Hatıra Defteri adıyla basıldı. Frank bu nedenle Holokost'un en bilinen mağdurlarından biri sayıldı. Kendisini konu alan birçok kitap, tiyatro oyunu ve film bulunuyor.

4 Ağustos 1944 sabahı saat 10.30'da Frank Ailesi'nin saklandığı Arka Ev, SS subayları tarafından basılarak saklanan sekiz kişiyle beraber onlara yardım eden Victor Kugler ve Johannes Kleiman tutuklanarak, saklanan sekiz kişi, önce transit kamp olan Westerbork Toplama Kampı'na tahliye edildi. 3 Eylül 1944'te saklanan 8 kişi imha kampı olan Auschwitz'e gönderildi. Anne ve ablası Margot, Kasım 1944 tarihinde Bergen-Belsen toplama kampı'na gönderildi. Bergen-Belsen'de yarı terk edilmiş ve temizlik koşullarının yetersizliği sebebiyle bitlerden ve 17.000 kişinin ölümüne neden olan tifüs salgını meydana geldi. Margot'un ölümünden üç gün sonra Anne Frank tifüs hastalığından dolayı hayatını kaybetti.

4 AĞUSTOS TARİHTE BUGÜN KİMLER DOĞDU?

1927 - Turgut Uyar, Türk şair (ö. 1985)

Türk şair olan Ahmet Turgut Uyar (4 Ağustos 1927, Ankara - 22 Ağustos 1985, İstanbul), babasının görevi nedeniyle ilköğrenimini farklı şehirlerde okuyup, ortaöğrenimine yatılı askerî okulda okuyarak devam etti. 1948'de Kaynak dergisinin başlattığı şiir yarışmasına "Arz-ı Hal" adlı şiir ile katılarak yarışmada ikinci oldu. Türkiyem adlı ikinci şiir kitabı 1952'de piyasaya sürüldü. Uyar'ın dil, tema, imge, anlatım biçimi, biçim/öz ilişkisi açısından büyük bir değişim gözlenen ilk İkinci Yeni kitabı olan Dünyanın En Güzel Arabistanı, 1959'da yayımlandı. 1962'de Tütünler Islak'ı; 1968'de Her Pazartesi'yi; 1970'te Divan'ı; 1974'te Toplandılar'ı; 1982'de Kayayı Delen İncir'i yayımladı. 1981 yılında Toplu Şiirler adıyla o güne kadar yayımlamış olduğu eserleri ilk kez; 1984'te Büyük Saat adıyla ikinci kez toplu olarak basıldı.

1941 - Zeki Ökten, Türk yönetmen (ö. 2009)

Haydarpaşa Lisesi mezunu olan Ökten, öğrencilik yıllarında tiyatro çalışmalarına başladı ancak gönlü sinemada olduğundan 1961 yılında bu hayalini gerçekleştirip, Nişan Hançer'in yönettiği "Acı Zeytin" filminde yönetmen yardımcılığı yaparak Yeşilçam'a ilk adımlarını attı. Lütfi Akad, Halit Refiğ, Memduh Ün ve ağırlıklı olarak Atıf Yılmaz, yönetmen yardımcılığı yaptığı ustalar arasındadır. Ökten, 1963'te ilk filmi Ölüm Pazarı'nı çekti. 19 Aralık 2009 günü saat 18:15'te önceki gün kalp ve damar hastalığı şikayetiyle acil olarak yattığı hastanede geçirdiği operasyon sonrasında hayatını kaybetti. Aşağıda yer alan filmlerin yönetmenliğini yaptı.
1963: Ölüm Pazarı
1972: Kadın Yapar
1972: Kırık Hayat
1973: Ağrı Dağı'nın Gazabı
1973: Bir Demet Menekşe
1973: Bitirim Kardeşler
1973: Bitirimler Sosyetede
1973: Vurgun
1974: Askerin Dönüşü
1974: Boşver Arkadaş
1974: Hasret
1975: Hanzo
1975: Kaynanalar
1975: Pisi Pisi
1975: Şaşkın Damat
1976: Kapıcılar Kralı
1976: Ne Umduk Ne Bulduk
1977: Çöpçüler Kralı
1977: Sevgili Dayım
1978: Sürü
1979: Düşman
1982: Faize Hücum
1983: Derman
1984: Pehlivan
1984: Firar
1985: Kurbağalar
1986: Kan
1986: Ses
1986: Davacı
1986: Yoksul
1988: Düttürü Dünya
1992: Saygılar Bizden
1995: Hep Aynı
1995: Aşk Üzerine Söylenmemiş Her şey
1999: Güle Güle
2002: Gülüm
2006: Çinliler Geliyor

1944 - Orhan Gencebay, Türk müzisyen

Orhan Gencebay, gerçek adıyla Orhan Kencebay (4 Ağustos 1944, Samsun) Türk besteci, ses sanatçısı, şair, enstrümanist, aranjör, müzik yapımcısı, müzik direktörü ve oyuncudur. Arabesk müzik olarak adlandırılan, fakat kendisinin bu terimi "yanlıştır ve eksiktir" gerekçesiyle reddettiği ve Serbest Türk müziği, özgür Türk müziği, serbest çalışmalar ve Gencebay müziği gibi kavramlarla adlandırılan ve 1960'larda yayılan Türk müziği tarzının yaratıcı ve öncüleri arasında yer alır. Gencebay, 1998 yılında 33. Türkiye Hükûmeti'nde Kültür Bakanlığı'nın tavsiyesiyle verilmeye başlanan Devlet Sanatçısı unvanını aldı.

4 AĞUSTOS TARİHTE BUGÜN KİMLER ÖLDÜ?

1683 - Turhan Hatice Sultan, Osmanlı'nın 2. Valide Sultanı (IV. Mehmet'in annesi) (d. 1627)

Hatice Turhan Sultan (ö. 4 Ağustos 1683[3], Edirne), Osmanlı padişahı Sultan İbrahim'in eşi ve IV. Mehmet'in annesi olup 5 yıl boyunca saltanat naibesi adıyla Osmanlı Devleti'ni yönetmiş ikinci valide sultanıdır. Osmanlı Tarihinin en uzun valide sultanlığını yapıp kadınlar saltanatının sonunu getiren kişidir.

1922 - Enver Paşa, Osmanlı asker ve siyaset adamı (d. 1881)

Enver Paşa (d. 23 Kasım 1881 veya 6 Aralık 1882 – ö. 4 Ağustos 1922), Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında etkili görev alan Osmanlı askeri ve siyasetçisidir. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin önemli önderleri arasında bulunup, 1913'te Bâb-ı Âli Baskını adı verilen askerî darbeyle cemiyetin iktidara gelmesini sağladı, 1914'te Almanya ile askerî ittifaka önayak olarak Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesine öncülük etti, savaş yıllarında Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili sıfatıyla askerî politikayı yönetti. Bu savaş sırasında meydana gelen Ermeni Kırımı‘nı hazırlayan kişiler arasında bulunuyor. I. Dünya Savaşı'nın yenilgi ile sonuçlanması üzerine Almanya ve Rusya'da Türk halklarının bir araya getirilmesi amacıyla pek çok mücadelede bulundu. 1914'te Padişah Abdülmecid'in torunu (Şehzade Süleyman'ın kızı) Naciye Sultan'la evlenip Osmanlı Hanedanı'na damat oldu. Orta Asya’da Basmacı Hareketi'nin başına geçip Bolşeviklere karşı savaştı. 4 Ağustos 1922'de bir çatışma esnasında Bolşevikler tarafından öldürüldü.

2012 - Metin Erksan, Türk film yönetmeni (d. 1929)

Soyu Nafi Baba Alevi Bektaşi Tekkesine dayanıyor. Pertevniyal Lisesinde okumuş olan Erksan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin Sanat Tarihi Bölümü'nden mezun olup, 1947'den itibaren çeşitli dergi ve gazetelerde sinemayla ilgili yazılar yazdı. Üniversite yıllarında sinemayla ilgilenen Erksan, 1950'de Atlas Film için Yusuf Ziya Ortaç'ın Binnaz adlı oyununu sinemaya uyarlayıp sektöre giriş yaptı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nden 1952 tarihinde mezun olan Erksan, aynı yıl Dünya gazetesine film eleştirileri yazdı. 1952'de senaryosunun Bedri Rahmi Eyüboğlu'na ait olduğu Karanlık Dünya, Aşık Veysel'in Hayatı-Karanlık Dünya, ilk filmiydi. Dünya Havacıları Türkiye'de (1958), Büyük Menderes Vadisi (1959) adlı iki belgesel film çekti. Edebiyat uyarlamalarına yönelip kırsal kesim insanlarının sorunlarına değindiği filmlerle başarılara imza attı. Susuz Yaz, 1964 Berlin Film Şenliği'nde Altın Ayı Büyük Ödülü'ne, Yılanların Öcü (1961), 1966 Kartaca Film Festivali'nde birinciliğe layık görüldü. Kuyu filmi (1968) 1. Adana Film Şenliği'nde birincilik getirdi. Halit Refiğ ile birlikte Ulusal Sinema anlayışının temsilcileri oldular. 1970'ten sonra ticari filmler yönetip, 1974-1975'te TV için çağdaş beş Türk öyküsünü (Sabahattin Ali'nin "Hanende Melek", Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Geçmiş Zaman Elbiseleri", Samet Ağaoğlu'nun "Bir İntihar", Sait Faik Abasıyanık'ın Müthiş Bir Tren[4] ve Kenan Hulusi Koray'ın "Sazlık") kısa metrajlı filmler durumuna getiren kişi oldu.
İDGSA İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Sinema-TV Enstitüsünde, sonradan Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümü adını alan okulda öğretim görevlisi oldu. 2004’te Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'den aldı. Metin Erksan, 4 Ağustos 2012'te böbrek yetmezliği nedeniyle 83 yaşında vefat etti. Boğaziçi Üniversitesi Kampüsü içerisinde yer alan Nafi Baba Türbesi'ndeki aile mezarlığında yatıyor. HABER MERKEZİ