Bakanlığın THH kapatma kararına TÜKODER’den sert tepki

Ticaret Bakanlığı’nın, Tüketici Hakem Heyetleri (THH) sayısını önemli ölçüde azaltma kararı, Türkiye’deki tüketici hakları savunucularını ayağa kaldırdı. 19 ilin 45 ilçesinde bulunan hakem heyetlerinin kapatılması ve yalnızca 4 ilde ikinci il hakem heyetlerinin kurulmasıyla, ülke genelindeki THH sayısı 211’den 170’e düşürülüyor. Bakanlık bu adımı, "hizmet kalitesini artırmak, kurumsal yapıyı güçlendirmek ve kaynakları verimli kullanmak" gibi gerekçelerle savunsa da, karara ilk tepki Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER)’nden geldi. Dernek, yayımladığı bildiride, bu uygulamanın kağıt üzerinde ‘iyileştirme’ gibi görünse de, fiilen tüketicinin en temel anayasal hakkı olan adalete hızlı ve kolay erişimini ortadan kaldıracağını vurguladı. TÜKODER, kararın özellikle dezavantajlı ve uzak ilçelerde yaşayan vatandaşlar için büyük mağduriyet yaratacağına dikkat çekerek, Bakanlığı kararı derhal gözden geçirmeye çağırdı.

ADALET HAKKI ZEDELENECEK

Yeni düzenleme ile birlikte, kapatılan ilçelerde artık sadece başvuru kabul edilebilecek; uyuşmazlık dosyaları ise karara bağlanmak üzere İl Ticaret Müdürlüklerine aktarılacak. TÜKODER, bu merkezileşmenin, özellikle büyük ve coğrafi olarak dağınık ilçelerde ikamet eden vatandaşlar için ciddi ekonomik ve zaman kaybı anlamına geleceğini belirterek, vatandaşın, hakkını arama maliyetinin artmasıyla birlikte, birçok kişinin düşük meblağlı uyuşmazlıklarda hakkını aramaktan vazgeçmesi riski taşıdığını açıkladı. Dernek ayrıca, her ne kadar E-Devlet üzerinden başvuru imkânı sunulsa da, bu dijital çözümün teknolojik bilgi ve donanıma sahip olmayan geniş bir tüketici kitlesi için çözüm olmayacağını vurgulayarak, bu durumun adalet hakkını zedeleyeceğinin altını çizdi.

THH TİCARİ BİRİM DEĞİLDİR

Bakanlığın tasarruf ve kaynakların verimli kullanımı gerekçesiyle heyetleri kapatma kararının tutarsız olduğu belirtilen açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi: “Bir yandan tasarruf gerekçesiyle heyetler kapatılırken, diğer yandan artacak iş yükünü azaltmak için yeni raportör alınacağı açıklanmaktadır. Bu durum, tasarruf gerekçesinin samimi olmadığını, asıl amacın merkezileşme olduğunu göstermektedir. Tüketici Hakem Heyetleri birer ticari birim değil, tüketicinin ekonomik çıkarlarını koruyan adalet mekanizmalarıdır. Kapatmak yerine; yerelde güçlendirilmesi, personel ve altyapı eksiklerinin giderilmesi gerekmektedir. Kamu kaynaklarını etkin kullanmak, vatandaşın hakkını kısıtlayarak değil, israfı önleyerek mümkündür.”

BAKANLIĞA ANAYASAL GÖREV ÇAĞRISI

TÜKODER, açıklamasının son bölümünde Ticaret Bakanlığı’na net bir çağrıda bulundu. Dernek, Anayasa’nın 172. maddesinin devlete yüklediği tüketiciyi koruma ve hak arama yollarını kolaylaştırma görevini hatırlatarak, Bakanlık yetkililerini alınan kararı yeniden gözden geçirmeye ve anayasal hakların korunması konusunda derhal göreve davet etti. Bu çerçevede sunulan temel talepler ise şunlardır;  Bakanlık, 45 hakem heyetinin yapılandırma gerekçesiyle kapatılması kararından ivedilikle vazgeçmelidir. Tüketici Hakem Heyetleri’nin mevcut yapısının korunması ve yerelde güçlendirilmesi elzemdir. Ayrıca, heyet üyelerinin karar alma süreçlerine katılımı ve bağımsızlıklarının güvence altına alınması zorunludur.

YENİDEN YAPILANDIRMA KAPSAMINDA KAPATILAN İLÇELER

Bakanlık kararıyla faaliyetine son verilen İlçe Tüketici Hakem Heyetleri ve dosyalarının devredildiği yetkili kurumları şu şekilde; Antalya’da Alanya, Kepez, Konyaaltı, Muratpaşa ve Manavgat ilçe THH’leri kapatılarak dosyaları Antalya I. ve II. İl THH’lerine devredilmiştir. Aydın’da Efeler, Nazilli ve Söke; Balıkesir’de Altıeylül ve Karesi; Denizli’de Pamukkale ve Merkezefendi ilçe heyetleri kapatılarak ilgili illerin THH’lerine devredilmiştir. Diyarbakır’da Bağlar, Kayapınar ve Yenişehir; Erzurum’da Palandöken ve Yakutiye; Eskişehir’de Odunpazarı ve Tepebaşı; Gaziantep’te Şahinbey ve Şehitkamil ilçe heyetleri kapatılmıştır. Kahramanmaraş’ta Dulkadiroğlu ve Onikişubat ilçe THH’leri; Konya’da Karatay, Meram, Selçuklu (iki ayrı heyet) ve Batıkent Gazi ilçe heyetleri de kapatılarak illerindeki yetkili THH’lere bağlanmıştır. Malatya’da Yeşilyurt; Manisa’da Akhisar, Salihli ve Şehzadeler; Mardin’de Artuklu; Mersin’de Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ilçe heyetlerinin faaliyetine son verilmiştir. Ordu’da Altınordu; Sakarya’da Adapazarı; Samsun’da Atakum, Canik ve İlkadım; Şanlıurfa’da Haliliye ve Karaköprü; Van’da ise İpekyolu ilçe THH’leri kapatılarak ilgili illerdeki yetkili Hakem Heyetleri tarafından tüm ilçelerin yetki alanı üstlenilmiştir.